David Hockney (M.Βρετανία).
.
Η ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ
Μισό αιώνα μετά το θάνατό του, ο Καβάφης είναι πιο ζωντανός από κάθε άλλη φορά. Ενώ τα ανθρωπάκια που τον χτύπησαν, άνοιξε η γη και τα κατάπιε. Τον φάγαν με τη γλώσσα τους οι Αλεξανδρινοί - αλλά δεν έμεινε ούτε το κοκαλάκι τους. Τον πολεμήσαν οι παλαμικοί - αλλά καταποντίστηκε κι ο ίδιος ο Παλαμάς. Τον ειρωνεύτηκαν οι μαλλιαροί - αλλά κανείς τους δεν διαβάζεται πια. Τον αγνοήσαν οι πανεπιστημιακοί - σήμερα όμως διδάσκεται σε όλα τα πανεπιστήμια του κόσμου. Τον χτύπησαν οι διάφοροι ηθικολόγοι - σήμερα όμως όλοι παραδέχονται την ηθική σημασία της ποίησής του. Τον είπαν φρούτο της αστικής παρακμής οι κομμουνιστές - στο τέλος όμως αναγκάστηκαν να τον παραδεχτούν. Όσοι τον είδαν επηρεασμένοι από τον Φρόιντ, έμειναν με τις θεωρίες τους. Όσοι τον κουτσομπόλεψαν και τον διέσυραν, μείναν με την κακία τους. Όσοι απέδωσαν την άνοδό του στη διάδοση της ομοφυλοφιλίας, υπήρξαν το λιγότερο γελοίοι. Όσοι τον μεταποίησαν σε αριστερό, υπήρξαν πλαστογράφοι και προκρούστες. Όσοι του βάλαν δίπλα τον Σεφέρη και Ελύτη, φυτέψανε κισσούς πλάι στο δέντρο.
Μισό αιώνα μετά το θάνατό του, πού οφείλεται αυτή η επιβεβαίωση; Οφείλεται νομίζω, στο πολυδιάστατο ταλέντο του. Με το ταλέντο αυτό ο Καβάφης μπόρεσε να αξιοποιήσει το πάθος του' μπόρεσε να δει στοχαστικά τη μοίρα του ανθρώπου και την ιστορία' μετέδωσε ένα μήνυμα αξιοπρέπειας' υπήρξε επαναστάτης ποιητής, χωρίς να καταφύγει σε ευρωπαϊκά μανιφέστα. Ήταν πρωτότυπος (ο μόνος στην ποίησή μας) γιατί ήξερε να σκάβει μέσα του, όταν οι άλλοι μαϊμούδιζαν ξένους τρόπους' μπόρεσε να εκφράσει την ηθική αγωνία, όχι μόνο του εαυτού του και του καιρού του, αλλά προπάντων της δικής μας εποχής.
Μισό αιώνα μετά το θάνατό του, ο Καβάφης καλπάζει. Για την Ελλάδα είναι πλέον ο μεγάλος ποιητής, που συγχωνεύει την παράδοση με το μοντέρνο. Για τον κόσμο είναι ισάξιος με Ρίλκε, Απολλιναίρ, Μαγιακόβσκι, Πάουντ, Έλλιοτ, Λόρκα. Είναι η μεγάλη παρηγοριά για όλους τους αδικημένους. Είναι το μεγάλο χαστούκι για όλους τους κατεστημένους. Είναι το μεγάλο παράδειγμα για όσους αγωνίζονται να μη λυγίσουν. Είναι το μεγάλο πρότυπο για όσους έβαλαν την ποίηση πάνω από τα πάθη τους. Είναι ο <<λίθος ον απεδοκίμασαν οι οικοδομούντες>>, που <<ούτος εγεννήθη εις κεφαλήν γωνίας>>.
Ντίνος Χριστιανόπουλος : Δοκίμια (Μπιλιέτο)
Μισό αιώνα μετά το θάνατό του, ο Καβάφης είναι πιο ζωντανός από κάθε άλλη φορά. Ενώ τα ανθρωπάκια που τον χτύπησαν, άνοιξε η γη και τα κατάπιε. Τον φάγαν με τη γλώσσα τους οι Αλεξανδρινοί - αλλά δεν έμεινε ούτε το κοκαλάκι τους. Τον πολεμήσαν οι παλαμικοί - αλλά καταποντίστηκε κι ο ίδιος ο Παλαμάς. Τον ειρωνεύτηκαν οι μαλλιαροί - αλλά κανείς τους δεν διαβάζεται πια. Τον αγνοήσαν οι πανεπιστημιακοί - σήμερα όμως διδάσκεται σε όλα τα πανεπιστήμια του κόσμου. Τον χτύπησαν οι διάφοροι ηθικολόγοι - σήμερα όμως όλοι παραδέχονται την ηθική σημασία της ποίησής του. Τον είπαν φρούτο της αστικής παρακμής οι κομμουνιστές - στο τέλος όμως αναγκάστηκαν να τον παραδεχτούν. Όσοι τον είδαν επηρεασμένοι από τον Φρόιντ, έμειναν με τις θεωρίες τους. Όσοι τον κουτσομπόλεψαν και τον διέσυραν, μείναν με την κακία τους. Όσοι απέδωσαν την άνοδό του στη διάδοση της ομοφυλοφιλίας, υπήρξαν το λιγότερο γελοίοι. Όσοι τον μεταποίησαν σε αριστερό, υπήρξαν πλαστογράφοι και προκρούστες. Όσοι του βάλαν δίπλα τον Σεφέρη και Ελύτη, φυτέψανε κισσούς πλάι στο δέντρο.
Μισό αιώνα μετά το θάνατό του, πού οφείλεται αυτή η επιβεβαίωση; Οφείλεται νομίζω, στο πολυδιάστατο ταλέντο του. Με το ταλέντο αυτό ο Καβάφης μπόρεσε να αξιοποιήσει το πάθος του' μπόρεσε να δει στοχαστικά τη μοίρα του ανθρώπου και την ιστορία' μετέδωσε ένα μήνυμα αξιοπρέπειας' υπήρξε επαναστάτης ποιητής, χωρίς να καταφύγει σε ευρωπαϊκά μανιφέστα. Ήταν πρωτότυπος (ο μόνος στην ποίησή μας) γιατί ήξερε να σκάβει μέσα του, όταν οι άλλοι μαϊμούδιζαν ξένους τρόπους' μπόρεσε να εκφράσει την ηθική αγωνία, όχι μόνο του εαυτού του και του καιρού του, αλλά προπάντων της δικής μας εποχής.
Μισό αιώνα μετά το θάνατό του, ο Καβάφης καλπάζει. Για την Ελλάδα είναι πλέον ο μεγάλος ποιητής, που συγχωνεύει την παράδοση με το μοντέρνο. Για τον κόσμο είναι ισάξιος με Ρίλκε, Απολλιναίρ, Μαγιακόβσκι, Πάουντ, Έλλιοτ, Λόρκα. Είναι η μεγάλη παρηγοριά για όλους τους αδικημένους. Είναι το μεγάλο χαστούκι για όλους τους κατεστημένους. Είναι το μεγάλο παράδειγμα για όσους αγωνίζονται να μη λυγίσουν. Είναι το μεγάλο πρότυπο για όσους έβαλαν την ποίηση πάνω από τα πάθη τους. Είναι ο <<λίθος ον απεδοκίμασαν οι οικοδομούντες>>, που <<ούτος εγεννήθη εις κεφαλήν γωνίας>>.
Ντίνος Χριστιανόπουλος : Δοκίμια (Μπιλιέτο)
2 σχόλια:
Ότι πι'ο συγκλονιστικό έχει γράψει ο Ντίνος Χριστιανόπουλος! ΖΗΤΩ Ο ΚΑΒΑΦΗΣ.
[Είναι το μεγάλο χαστούκι για όλους τους κατεστημένους.]
- Πείτε μου, αν ζούσατε μέχρι σήμερα, θα σας άρεσε η ποίηση του Ντίνου Χριστιανόπουλου;
K.K.: Χριστιανόπουλος: Για να συμβουλευτώ την ανανεωμένη Ιστορία της Λογοτεχνίας που κουβαλώ μαζί μου… Λυπάμαι, δεν τον βρίσκω. Έχετε μήπως κάποια επιπλέον στοιχεία για αυτόν τον ποιητή;
- Γράφει μικρά, συνήθως, ποιήματα, πολύ προσωπικά, όπως και πολλά δικά σας, βγάζει κατά καιρούς ένα λογοτεχνικό περιοδικό, λένε ότι υπάρχει ενός είδους «εκλεκτική συγγένεια» μεταξύ σας, μένει στη Σαλονίκη και δημιούργησε μια αυλή πιστών όπως κι εσείς…
Κ.Κ.: Πάλι με αντέγραψαν! Όχι, απ’ όσα μου λέτε, δε θα μου άρεσαν τα στιχουργήματά του. Πληροφορήστε με όμως λίγο περισσότερο για να ξέρω τι μου γίνεται… Αυτός ο …Χριστιανόπουλος έγραψε ποτέ κάτι κολακευτικό για μένα;
- Mα βέβαια! Πρόχειρα, μπορώ να σας αναφέρω κάποιους χαρακτηρισμούς του. Σας θεωρεί ταλαντούχο, στοχαστή, επαναστάτη και πρωτότυπο ποιητή, κορυφαίο εν ολίγοις, Είστε, γράφει, «το μεγάλο χαστούκι για όλους τους κατεστημένους»… Ύμνους…
Κ.Κ.: Μια στιγμή… Βέβαια, τώρα θυμήθηκα! Τον έχω ακουστά τον άνθρωπο! Γράφει συμπαθητικά, πράγματι! Καλός είναι, καλός…
- Κάποιοι άλλοι όμως γράψανε λίβελους για την ποίησή σας. Θα μου επιτρέψετε να διαβάσω ένα απόσπασμα κάποιου λογίου της εποχής – κι αν θέλετε το σχολιάζετε μετα: « Η ποίησή του είναι σαν ένα σπυρί που τυράννησε έναν οργανισμό πολύν καιρό και τέλος ανοίγει και χύνει όλο το πύον του. Προσωπικά, ένας οποιοσδήποτε Γιαγκούλας των ελληνικών βουνών μ’ ενδιαφέρει πολύ περισσότερο απ’ ό,τι μ’ ενδιαφέρει αυτός ο ποιητής»… Θέλετε να το σχολιάσετε;
K.K.: Όχι, τον αφήνω στο έλεος της Ιστορίας. Για την Ιστορία πάντως σας πληροφορώ ότι ο ίδιος κακόβουλος αυτός κριτικός απολογήθηκε αργότερα για το άρθρο του. Αλλά εγώ δεν ξεχνάω κι ούτε συγχωρώ εύκολα.
…
Γιάννης Παλαμιώτης: Kωνσταντίνος Καβάφης, Φανταστική συνέντευξη.
Οδός Πανός – τ.54, Απρίλιος 1991
[το κείμενο της φανταστικής συνέντευξης είναι από την σειρά των ραδιοφωνικών εκπομπών «Φανταστικές συνεντεύξεις (FM102)]
Δημοσίευση σχολίου