Ida Teichmann.
Κι ακόμα : «Ανάμεσα στις θνητές γυναίκες, να το ξέρεις καλά, έχεις εξουσία να γιατρεύεις με την ομορφιά σου όλο μου τον πόνο»(απ.94,23). Έτσι θέλει ο Έρωτας. Το θαυμάσιο στη Σαπφώ είναι πως τον αναγνωρίζει μέσα στη ματιά, πάνω στο πρόσωπο, από το κορμί των γυναικών που την αγαπούν’ αυτόν το θεό «με το λυγερό κορμί το λείο και τριμμένο με λάδι, που γλιστρά ανάμεσα από τα χέρια μας και μας ξεφεύγει, γιατί τέτοια είναι η φύση του» και γιατί θέλει να τον κυνηγούν πάντα πιο ψηλά, πιο κυρίαρχο, πιο φωτεινό.
Yves Battistini : Σαπφώ (Παπαδήμας)
Yves Battistini : Σαπφώ (Παπαδήμας)
1 σχόλιο:
Aπό την Ελευθεροτυπία της 2ης Ιουνίου 2005
ΕΠΙΜ: Β. ΓΕΩΡΓ.
Ένα άγνωστο ποίημα της Σαπφούς
Ένα νέο, άγνωστο ποίημα της Σαπφούς δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά την Παρασκευή 24 Ιουνίου στο περιοδικό «Times Literary Supplement». Το αποκατέστησε ο μεταφραστής αρχαίας ελληνικής λυρικής ποίησης Μάρτιν Γουέστ, ο ίδιος που το παρουσιάζει και στο TLS.
Ένα ποίημα γραμμένο από τη Σαπφώ, τη δέκατη Μούσα, όπως την έλεγαν στην αρχαιότητα, δεν είναι απλή υπόθεση. Ο σύγχρονος μύθος της δεν βασίζεται παρά σε έναν πολύ μικρό αριθμό σωζόμενων θραυσμάτων της ποίησής της. Μέχρι σήμερα οι μελετητές είχαν καταφέρει να ανασυστήσουν μόνο 3 πλήρη ποιήματά της ανασύροντάς τα από μια δεξαμενή 264 θραυσμάτων, πολλά από τα οποία δεν περιλαμβάνουν ούτε μία πλήρη λέξη, 63 περιέχουν το πολύ πολύ ένα στίχο και μόνο 21 κάποιες πλήρεις στροφές. Ετσι, το τέταρτο ποίημα της Σαπφούς αποκτά μεγάλη σημασία.
Η ιστορία ανακάλυψης και αποκατάστασής του είναι η εξής:
Το 2004 οι Μάικλ Γκρόουνβαλντ και Ρόμπερτ Ντάνιελ ανακοίνωσαν ότι σε έναν πάπυρο που ανήκε στο Πανεπιστήμιο της Κολονίας βρέθηκαν αποσπάσματα από 3 ποιήματα της Σαπφούς. Ο πάπυρος αυτός, που είχε διαχωριστεί από το συμπιεσμένο υλικό μιας αιγυπτιακής μούμιας, ήταν το νεότερο αντίγραφο έργων της Σαπφούς, αφού η χρονολογία του ήταν ο 3ος π.Χ. αιώνας, δηλαδή έγινε 300 χρόνια μετά την εποχή της ποιήτριας. Ενα από τα τρία ποίηματα αποδείχτηκε ότι περιεχόταν και σε έναν από τους παπύρους της Οξυρρύγχου, γνωστούς ήδη από το 1922. Ο συνδυασμός των δύο κειμένων από τον Μάρτιν Γουέστ γέννησε το τέταρτο ολοκληρωμένο ποίημα της Σαπφούς. Αποτελείται από δώδεκα στίχους, από τους οποίους μόνον οι οχτώ τελευταίοι είναι κατ' ουσίαν πλήρεις.
Στο ποίημα αυτό η Σαπφώ αναφέρεται στον εαυτό της που γερνά. Απευθύνεται σε μια ομάδα νέων γυναικών και συγκρίνει τον εύθυμο και μακάριο χορό και τραγούδι τους με τη δική της σωματική ανημπόρια. Διαπιστώνει με φιλοσοφική διάθεση ότι το γήρας είναι μέρος της ανθρώπινης μοίρας και τίποτα δεν μπορεί να το αλλάξει.
«Το κάποτε τρυφερό μου σώμα τα γηρατειά το άρπαξαν, τα μαλλιά μου αντί για μαύρα έγιναν λευκά, η καρδιά μου βάρυνε, τα γόνατά μου δεν με σηκώνουν, αυτά που κάποτε ήταν στο χορό γοργά σαν ελαφάκια. Γι' αυτή την κατάσταση συχνά θρηνώ. Αλλά τι μπορώ να κάνω; Να μη γεράσεις, αν είσαι άνθρωπος, δεν υπάρχει τρόπος» (μια πρόχειρη μετάφραση από τα αγγλικά).
Και καταλήγει η Σαπφώ με μια παραβολή παρμένη από τη μυθολογία. Υπενθυμίζει την ιστορία ενός πανέμορφου θνητού, του Τιθωνού, τον οποίο ερωτεύθηκε με πάθος η θεά Ηώς (Αυγή) και παρακάλεσε τον Δία να του χαρίσει την αθανασία. Ξέχασε, όμως, ή δεν σκέφτηκε η καλή θεά μαζί με την αθανασία να διεκδικήσει για τον αγαπημένο της και την αιώνια νεότητα. Και ο Δίας την... τιμώρησε. Χάρισε μεν στον Τιθωνό την αιώνια ζωή, δεν τον απάλλαξε, όμως, από τη φθορά. Ο Τιθωνός κατέληξε σ' έναν φρικτό και ανυπόφορο γέρο, που η Ηώς έκλεισε σε ένα δωμάτιο και τον άφησε να φλυαρεί αδιάκοπα...
«Το ποίημα είναι ένα μικρό αριστούργημα», καταλήγει ο Μάρτιν Γουέστ. «Απλό, περιεκτικό, τέλεια χτισμένο, μια τίμια, ανεπιτήδευτη έκφραση ανθρώπινων συναισθημάτων, επιβλητική στην αυτοσυγκράτησή της. Συγκινεί και με αυτά που λέει και με όσα αφήνει ανείπωτα. Δεν μας αφήνει κανένα περιθώριο να σκεφτούμε ότι η Σαπφώ δεν αξίζει τη φήμη της ως ποιήτρια».
~~~~~~~~~~~~
Άλλες καταχωρήσεις για την Σαπφώ:
- No 137: Άπαντα
- No 138: B. Ledwidge : Η παράφορη Σαπφώ
- No 139: Τα ποιήματα
- No 140: Σαπφώ (από) Αρχαίοι Λυρικοί - Β'. Μελικοί
- No 465: Paradiso Annalisa: (Σαπφώ, η ποιήτρια) Αρχαία Ελλάδα γένους θηλυκού
Δημοσίευση σχολίου