Ανέκαθεν η εξουσία επέτρεπε την αναπαραγωγική σεξουαλική δραστηριότητα με σκοπό τη διαιώνιση του είδους. Όταν δεν καταστέλλει τις αποκλίνουσες σεξουαλικές συμπεριφορές, τις ανέχεται και τις ρυθμίζει – αλλά δεν τις εγκρίνει ηθικά, δηλαδή κοινωνικά. Η ιστορία των σπουδών δεν γνωρίζει μια αλλά πολλές και αντιφατικές βιογραφίες της Σαπφώς. Αυτό συνέβη επειδή η ίδια η ιστορία γνώρισε πολυάριθμες ταυτότητες της Σαπφώς. Ταυτότητες σεξουαλικές, που κατά καιρούς περιόρισαν την ερμηνεία του έργου μέσα σε έναν κύκλο κλειστό ανάμεσα σε βιογραφία και ποιητική παραγωγή. Στη Σαπφώ αποδόθηκε ταυτότητα ομοφυλοφιλική, κατόπιν ετεροφυλοφιλική ή αμφιφυλοφιλική – αλλά και η συγκρότηση αυτών των ταυτοτήτων πρέπει να ιδωθεί σε διαχρονική βάση. Η εικόνα της ομοφυλόφιλης Σαπφώς εξομαλύνεται με κατεύθυνση ετεροφυλοφιλική μέσα στο περιβάλλον της κωμωδίας – τον 5ο – 40 αιώνα π.Χ. – όταν την παρουσιάζουν σύγχρονη άλλων ποιητών και της αποδίδουν συχνά ερωτικές σχέσεις μαζί τους, και όταν εισάγονται η μορφή του Φάωνα και το μοτίβο της αυτοκτονίας στη Λευκάδα (Δίφιλος, αποσπ. 71Κ.-Α. Μένανδρος, αποσπ. 258 Κ.-Τ.). η ιστορία των βιογραφιών της Σαπφώς είναι ακριβώς η ιστορία μιας ταλάντωσης ανάμεσα στην ομοφυλοφιλική εικόνα – εικόνα πάντοτε και σε κάθε περίπτωση σκανδαλώδη – και την απόπειρα να διορθωθεί στρεφόμενη προς την ετεροφυλοφιλική κατεύθυνση η παράδοση για μια κλασική συγγραφέα που την έχουν διαβάσει και εκτιμήσει. Αλλά οι δυνατότητες βιογραφικών ανασυνθέσεων – που είναι τόσο ποικίλες και βασανιστικές – συνδέονταν, ακριβώς, με την πρόσληψη του ποιητικού έργου, που ποικίλει στις διάφορες εποχές.
Annalisa Paradiso: Σαπφώ, η ποιήτρια στο Nicole Loraux (επιμ.): Αρχαία Ελλάδα γένους θηλυκού (Μεταίχμιο)
2 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου