Robert C. Rore.
Τρίτη 16 Νοεμβρίου 1897
Βίλα Γκουιντίτσε, Ποζίλιπο.
Αγαπητέ μου Ρόμπυ, σήμερα το απόγευμα έλαβα ένα γράμμα από τον Χάνσελ, στο οποίο μου δήλωνε πως πρέπει να μου στερήσει το άθλιο εισόδημα μου, από την στιγμή που συγκατοικώ με τον Μπόζυ. Υποθέτω πως τίποτε δεν μπορεί να τον σταματήσει. Όμως θεωρώ πως πρέπει να σου γράψω. Οφείλω να διαμαρτυρηθώ για λογαριασμό δικό μου και του Μπόζυ. Δεν είναι δίκαιο ούτε ακριβές, από κοινωνική άποψη, να χαρακτηρίζει τον Μπόζυ «κακόφημο άτομο». Στο τέλος-τέλος, δεν κατηγορήθηκε για τίποτε σε καμία από τις δίκες μου. Δεν αποδείχθηκε τίποτε εναντίον του, ούτε έγινε καμία προσπάθεια να αποδειχθεί οτιδήποτε.
Εξάλλου, δεν είναι σωστό να λέει πως προκάλεσα «δημόσιο σκάνδαλο» επειδή είμαι μαζί του. Αν οι εφημερίδες κατέγραψαν το γεγονός, αυτή είναι η δουλειά τους. Αν ζούσα εδώ μαζί σου, πάλι το ίδιο δηλητήριο θα έχυναν, πάλι με την ίδια χυδαιότητα θα κατέγραφαν το γεγονός. Το ίδιο θα συνέβαινε ακόμη κι αν ο συγκάτοικός μου ήταν ο πιο αξιόλογος άνθρωπος, ακόμη κι αν διέθετε την πλέον περίοπτη κοινωνική θέση. Νομίζω πως θα έπρεπε να θεωρούμαι υπεύθυνος μόνο για το σκάνδαλο της εμπλοκής μου με τον νόμο. Η ίδια μου η ύπαρξη είναι ένα σκάνδαλο. Μα δεν φαντάστηκα ποτέ πως θα χρεωνόμουν σαν σκάνδαλο πως συνεχίζω να ζω. Γιατί, τελικά, αυτό συμβαίνει. Δεν μπορώ να ζήσω μόνος και ο Μπόζυ είναι ο μόνος από τους φίλους μου που είτε μπορεί είτε θέλει να μου προσφέρει την συντροφιά του.
.
Oscar Wilde: Μια ζωή επιστολές (Ηλέκτρα)
Βίλα Γκουιντίτσε, Ποζίλιπο.
Αγαπητέ μου Ρόμπυ, σήμερα το απόγευμα έλαβα ένα γράμμα από τον Χάνσελ, στο οποίο μου δήλωνε πως πρέπει να μου στερήσει το άθλιο εισόδημα μου, από την στιγμή που συγκατοικώ με τον Μπόζυ. Υποθέτω πως τίποτε δεν μπορεί να τον σταματήσει. Όμως θεωρώ πως πρέπει να σου γράψω. Οφείλω να διαμαρτυρηθώ για λογαριασμό δικό μου και του Μπόζυ. Δεν είναι δίκαιο ούτε ακριβές, από κοινωνική άποψη, να χαρακτηρίζει τον Μπόζυ «κακόφημο άτομο». Στο τέλος-τέλος, δεν κατηγορήθηκε για τίποτε σε καμία από τις δίκες μου. Δεν αποδείχθηκε τίποτε εναντίον του, ούτε έγινε καμία προσπάθεια να αποδειχθεί οτιδήποτε.
Εξάλλου, δεν είναι σωστό να λέει πως προκάλεσα «δημόσιο σκάνδαλο» επειδή είμαι μαζί του. Αν οι εφημερίδες κατέγραψαν το γεγονός, αυτή είναι η δουλειά τους. Αν ζούσα εδώ μαζί σου, πάλι το ίδιο δηλητήριο θα έχυναν, πάλι με την ίδια χυδαιότητα θα κατέγραφαν το γεγονός. Το ίδιο θα συνέβαινε ακόμη κι αν ο συγκάτοικός μου ήταν ο πιο αξιόλογος άνθρωπος, ακόμη κι αν διέθετε την πλέον περίοπτη κοινωνική θέση. Νομίζω πως θα έπρεπε να θεωρούμαι υπεύθυνος μόνο για το σκάνδαλο της εμπλοκής μου με τον νόμο. Η ίδια μου η ύπαρξη είναι ένα σκάνδαλο. Μα δεν φαντάστηκα ποτέ πως θα χρεωνόμουν σαν σκάνδαλο πως συνεχίζω να ζω. Γιατί, τελικά, αυτό συμβαίνει. Δεν μπορώ να ζήσω μόνος και ο Μπόζυ είναι ο μόνος από τους φίλους μου που είτε μπορεί είτε θέλει να μου προσφέρει την συντροφιά του.
.
Oscar Wilde: Μια ζωή επιστολές (Ηλέκτρα)
4 σχόλια:
"Ο Οscar Wilde έπρεπε να ζήσει τη ζωή του δύο φορές"
Ρίτσαρντ Έλμαν*.
Ο Όσκαρ Γουάιλντ έζησε μία φορά πολλές ζωές και άφησε έντονα τα ίχνη του και στις ζωές πολλών άλλων, τόσο με το λογοτεχνικό έργο του, που έναν και πλέον αιώνα μετά το θάνατό του εξακολουθεί να συγκινεί και να γοητεύει, όσο και με την προσωπικότητα του. Σημάδεψε τις ζωές όχι μόνον αυτών που τον γνώρισαν από κοντά, αλλά κι εκείνων που τον έμαθαν μέσα από το έργο του.
Δυστυχώς, δεν έγραψε την αυτοβιογραφία του, και ο καθένας μας μπορεί να αναλογισθεί πόσο συναρπαστικά ενδιαφέρον θα ήταν να διαβάζαμε την ιστορία της ζωής του γραμμένη από τον ίδιο. Ωστόσο, στο βιβλίο αυτό σκιαγραφείται το πορτραίτο του, μέσα από 400 επιστολές της αλληλογραφίας του με φίλους και συγγενείς του και με εξέχουσες προσωπικότητες της πολιτικής, των γραμμάτων και των τεχνών της εποχής του.
* Ο Richard Ellmann με το βιβλίο του "Oscar Wilde", που έγραψε προς το τέλος της ζωής του, κέρδισε το βραβείο Pulitzer για την βιογραφία το 1989.
Από το site των εκδόσεων “Ηλέκτρα”
1-Η σύντομη περιγραφή από τις Νέες Κυκλοφορίες
Το συναρπαστικό μυθιστόρημα της ζωής του Όσκαρ Ουάιλντ, γραμμένο από τον ίδιο, επιστολή-επιστολή. Από τις φιλίες των μαθητικών χρόνων, την θρυλική περιοδεία στην Αμερική και την επιτυχία της δεκαετίας του 1890, μέχρι την δυσφήμιση, την δίκη, την φυλάκιση, την εξορία και τον αναπάντεχο θάνατό του στο Παρίσι. Ο μοναδικός εγγονός του, Μέρλιν Χόλαντ, συγκέντρωσε περισσότερες από 400 επιστολές του παππού του, αφήνοντάς τον να αφηγηθεί μόνος του την ταραγμένη ζωή του, με το χιούμορ και την σκληρότητα ενός ιδιοφυούς ανθρώπου, που βρέθηκε από την κορυφή της διασημότητας στην άθλια θέση του παρία.
--------------------
2. Η λεπτομερέστερη παρουσίασή του
Bασικά σημεία:
Το συναρπαστικό μυθιστόρημα της ζωής του ανθρώπου που σφράγισε με την σκέψη και τα έργα του το τέλος του 19ου αιώνα, γραμμένο από τον ίδιο, επιστολή-επιστολή. Ο Όσκαρ Ουάιλντ (1854-1900) δεν άφησε αυτοβιογραφικά κείμενα πίσω του. Έγραψε όμως έναν τεράστιο αριθμό προσωπικών επιστολών, από τις οποίες ο μοναδικός εγγονός του Μέρλιν Χόλλαντ επέλεξε εκείνες που δίνουν ανάγλυφα τα γεγονότα, τα συναισθήματα και τις σκέψεις του παππού του, συνθέτοντας ένα βιβλίο σπάνιας αξίας που διαβάζεται σαν μυθιστόρημα. Η ελληνική έκδοση πλουτίστηκε με επίμετρο, ντοκουμέντα, χρονολόγιο με σπάνιο φωτογραφικό υλικό κ.α.. Ο τόμος αποτελεί παράθυρο ανοιχτό για κάθε αναγνώστη που θα ήθελε να γνωρίζει σε βάθος τον μεγάλο συγγραφέα.
Περιεχόμενο:
Τα μαθητικά και φοιτητικά χρόνια του Όσκαρ Ουάιλντ στην Οξφόρδη. Ο ατίθασος χαρακτήρας ενός αριστούχου φοιτητή. Η αντίδραση σε κάθε μορφή κοινωνικής συμβατικότητας. Η κατάκτηση της θεατρικής σκηνής και οι μάχες με τη λογοκρισία και τον αντιδραστικό Τύπο. Η κατάκτηση της πνευματικής Αμερικής. Η εκδήλωση της ομοφυλοφιλίας. Η κορυφή της δημοσιότητας. Η γνωριμία με τον μοιραίο εραστή. Η δίκη, η φυλακή, η πτώση στο περιθώριο και οι κακόφημοι δρόμοι της Νάπολης και του Παρισιού, μέχρι τον θάνατο σ’ ένα φτηνό ξενοδοχείο της γαλλικής πρωτεύουσας, περνούν μπροστά στα μάτια του αναγνώστη ολοζώντανα, βγαλμένα με σαρκασμό, χιούμορ, ιδιοφυή στοχαστικότητα και βαθιά ευαισθησία από την πένα του ίδιου του Ουάιλντ.
[…]
Ακόμη, η έκδοση συμπληρώθηκε με ένα πρωτότυπο χρονολόγιο με σπάνιο φωτογραφικό υλικό, μοναδικά ντοκουμέντα από την δίκη του, απόψεις τρίτων για την προσωπικότητά του και μεταφράσεις κειμένων του Ουάιλντ, τα οποία δίνουν μια παραστατική εικόνα της ζωής και της σκέψης του.
Το σκίτσο του εξωφύλλου σχεδίασε, ειδικά για την ελληνική έκδοση, ο σκιτσογράφος Γιάννης Ιωάννου.
--------------------
Σημείωμα του Εκδότη:
Ευφυής κριτικός, καυστικός θεατρικός συγγραφέας, μαγευτικός παραμυθάς, γοητευτικός ποιητής και μυθιστοριογράφος, επιτυχημένος διευθυντής λαϊκών περιοδικών, εραστής της τέχνης και δεδηλωμένος ομοφυλόφιλος, ο Όσκαρ Ουάιλντ δεν άφησε πίσω του καμία αυτοβιογραφία. Μόνο έναν τεράστιο αριθμό προσωπικών επιστολών. Ο εγγονός του, Μέρλιν Χόλλαντ, συγκέντρωσε περισσότερες από 400 επιστολές του παππού του, αφήνοντάς τον να αφηγηθεί μόνος του την ταραγμένη ζωή του, με το χιούμορ και την σκληρότητα ενός ιδιοφυούς ανθρώπου που βρέθηκε από την κορυφή της διασημότητας στην άθλια θέση του παρία.
Ο Μέρλιν Χόλλαντ σχολίασε μόνο τα πρόσωπα και τα πράγματα που ήταν απολύτως απαραίτητα για την παρακολούθηση του κειμένου. Φυσικά, αρκετά πράγματα ήταν σκοτεινά, προσωπικού ή περιστασιακού χαρακτήρα, κι έτσι θα μείνουν για πάντα: ερωτηματικά… Το σημαντικό, όμως, είναι ότι έφτιαξε αυτό το βιβλίο για να διαβαστεί όπως θα διαβαζόταν μια βιογραφία ή, ακόμη καλύτερα, μια αυτοβιογραφία του Όσκαρ Ουάιλντ.
~~~~~~~~~~~~
(Η μετάφραση και η φιλολογική επιμέλεια είναι του Γιώργου Μπλάνα.)
Η Σοφία Νικολαϊδου, γράφει στα ΝΕΑ (Βιβλιοδρόμιο 26/2/2005):
Ο Mέρλιν Xόλαντ παρουσιάζει τον Όσκαρ Ουάιλντ μέσα από την αλληλογραφία του
«Tο κοπρόσκυλο του 19ου αιώνα»
ΠEPAΣTIKΟ KΟINΩNIKΟ KAI ΠΟΛITIΣTIKΟ ΦAINΟMENΟ; ΣYΓΓPAΦEAΣ EΛAΦPΟΛAΪKΩN EPΓΩN; ΣYΓKPΟTHMENΟΣ ΣYΓΓPAΦEAΣ ME MAΣIΦ ΠAIΔEIA; H AΛΛHΛΟΓPAΦIA TΟY ΟΣKAP ΟYAΪΛNT AΠΟKAΛYΠTEI - Ή MHΠΩΣ ΣKHNΟΘETEI; - TΟN EYΦPAΔH IPΛANΔΟ ΣTA ΠAPE - ΔΩΣE TΟY ME ΦIΛΟYΣ, EPΩTIKΟYΣ ΣYNTPΟΦΟYΣ, EKΔΟTEΣ
Μόλις εκλείψει ο συγγραφέας, οι φιλόλογοι εφορμούν. Ανοίγουν τα συρτάρια του, αναζητούν μισοτελειωμένα έργα, ψαχουλεύουν βιογραφικά στοιχεία, διαβάζουν προσωπικές επιστολές. Βέβαια, δεν είναι λίγοι οι συγγραφείς που σκηνοθετούν, ακόμα και μετά θάνατον, την πόζα τους. Οργανώνουν με πρόγραμμα την υστεροφημία τους.
Υπάρχουν συγγραφείς που διαχειρίζονται οι ίδιοι εν ζωή την εικόνα τους. Δημοσιεύουν ημερολόγια και ιδιωτική αλληλογραφία. Γράφουν προσωπικά - δήθεν - κείμενα, με το ένα μάτι στον καθρέφτη. Προσφέρουν συνειδητά υλικό για μελλοντικές διατριβές. Οι τυμβωρύχοι μελετητές γοητεύονται από τις πιπεράτες λεπτομέρειες της προσωπικής ζωής των γραφιάδων. Και τι πιο προσωπικό από τα ημερολόγια και την αλληλογραφία τους;
Αυτοβιογραφία
Ο Μέρλιν Χόλαντ συγκέντρωσε την ιδιωτική αλληλογραφία του Όσκαρ Ουάιλντ και έφτιαξε ένα βιβλίο, με στόχο να διαβαστεί ως βιογραφία - ή μάλλον ως αυτοβιογραφία - του διάσημου συγγραφέα. Το εκτόπισμα της φήμης του Ουάιλντ ξεπερνά κατά πολύ το δημοσιευμένο έργο του (ποίηση, διηγήματα και παραμύθια, μυθιστόρημα, θέατρο, λογοτεχνική και καλλιτεχνική κριτική, δοκίμια, διαλέξεις). Άλλωστε, ο Ουάιλντ δεν έζησε χαντακωμένος στο συγγραφικό του σύμπαν. Διήγε προφορική ζωή: ευφυολογήματα, διάσημες ατάκες, ενδυμασία με άποψη, αισθητική με ιδεολογία, έκλυτος βίος για τα υποκριτικά αστικά ήθη της εποχής. Ορισμένοι τον έκριναν ως περαστικό, κοινωνικό και πολιτιστικό φαινόμενο κι άλλοι τον εκτίμησαν ως συγκροτημένο συγγραφέα με στοχαστικό έρμα. Τα βιβλία του εξακολουθούν να είναι ελκυστικά αναγνώσματα. Ο βίος του ξεσηκώνει ακόμα το ενδιαφέρον. Είναι από τους ανθρώπους που έζησαν όπως ήθελαν - και πέρασαν από το ταμείο γι' αυτό. Πλήρωσε. Φυλακή για σοδομία. Πτώχευση. Διαζύγιο. Δεν του επιτράπηκε να ξαναδεί τα παιδιά του. Κυκλοφορούσε με ψευδώνυμο. Το άκουσμα του ονόματός του και μόνο προκαλούσε ρίγη βδελυγμίας. Σε μια επιστολή του αυτοχαρακτηρίζεται ως «το κοπρόσκυλο του δεκάτου ενάτου αιώνα». Και συμπληρώνει: «Κάθε εποχή δεν μπορεί να έχει παρά μόνο ένα τέτοιο πλάσμα». Σε μια άλλη επιστολή του δηλώνει: «Το γράψιμό μου έχει γίνει κομμάτια, όπως κι εγώ. Είμαι ένα κουβάρι πληγιασμένα νεύρα με συνείδηση». Όταν βγήκε από τη φυλακή, ο σπινθηροβόλος Ουάιλντ ήταν ένας κουρασμένος άνθρωπος. Δεν μπορούσε πλέον να γράψει.
Ξεχωριστός
Ο Ουάιλντ, γιος μιας ποιήτριας, λάβρας δημοσιογράφου, και ενός συγγραφέα, ειδήμονα γιατρού, με ειδίκευση στις ασθένειες των οφθαλμών και των ώτων, είχε ξεχωρίσει από την αρχή. Αποφοίτησε πρώτος των πρώτων από το Κολέγιό του στην Οξφόρδη. Έζησε στο Λονδίνο και γρήγορα έγινε ο εκπρόσωπος του κινήματος του Αισθητισμού. Βιοποριζόταν από διαλέξεις που έδινε (στην περιοδεία του στην Αμερική έδωσε 140 διαλέξεις σε 260 μέρες), από τις συνεργασίες του με περιοδικά και από τα θεατρικά του έργα. Παντρεύτηκε την Κονστάνς Λόιντ, μια ανοιχτόμυαλη, πολύγλωσση, μορφωμένη γυναίκα, και έκανε μαζί της δύο παιδιά. Ερωτεύτηκε παθιασμένα τον λόρδο Άλφρεντ Ντάγκλας, αθλητή και ποιητή, φοιτητή της Οξφόρδης. Έζησε μαζί του. Ο πατέρας του νεαρού, Μαρκήσιος του Κουίνσμπερι, κατηγόρησε τον Ουάιλντ για ομοφυλοφιλία (ήταν παράνομη εκείνη την εποχή στη Βρετανία). Ακολούθησε πολύκροτη δίκη. Ο Ουάιλντ καταδικάστηκε σε δύο χρόνια καταναγκαστικά έργα.
Οι επιστολές του Ουάιλντ καλύπτουν όλες τις περιόδους της ζωής του. Ο Χόλαντ τις παραθέτει με χρονολογική σειρά, χωρίζοντας το ογκώδες βιβλίο σε δέκα μέρη: H Μαθητεία, H Γοητεία του Λονδίνου, H Ανακάλυψη της Αμερικής, Ένας Συντηρητικός Επαναστάτης, Κόντρα στο Ρεύμα, Ο Κατάδικος, Λίγη Ελευθερία, Ο Δεύτερος Γύρος, Τα Τελευταία χρόνια, Επίλογος. Ο αναγνώστης παρακολουθεί την πορεία του συγγραφέα: από τα μαθητικά επιστολάρια στη μαμά, τους θριαμβικούς φοιτητικούς αυτοεπαίνους, την ψιλοβελονιά των δημοσίων σχέσεων στο Λονδίνο και την Αμερική, τις λυρικές παρεκτροπές, τις αξιοθαύμαστες εμπορικές συνεννοήσεις με εκδότες και θεατρανθρώπους, την εμμονή στην εμφάνιση του βιβλίου και στο ύφος της παράστασης, το ενδιαφέρον για την κριτική υποδοχή του έργου του, έως την απόγνωση της φυλακής, τη δύναμη και την αδυναμία αυτής της απόγνωσης, τον έρωτα και το μίσος για τον πολυπόθητο Μπόζι (A. Ντάγκλας), τον λυρικό χυλό που γεννούν τα αισθήματα, τις ταραγμένες σχέσεις με τους φίλους, το οικονομικό στρίμωγμα.
Έρωτας και απελπισία
Μέσα από την ανοιχτή βεντάλια των επιστολών παρακολουθούμε τον Ουάιλντ σε διάφορες στιγμές και με διαφορετικές διαθέσεις: τον βρίσκουμε ευφυολόγο, σπινθηροβόλο, αποτελεσματικό δημοσιοσχεσίτη, ερωτευμένο ώς τα μπούνια, νευρικό με τη ζωή του, δυστυχισμένο. Βλέπουμε τη ματαιοδοξία της επιτυχίας, την παραφορά του έρωτα, τη βαθιά απελπισία της ολικής καταστροφής. Βέβαια, ο Ουάιλντ είναι τα βιβλία του. Εκεί αστράφτει η τέχνη του. Οι επιστολές φωτίζουν την ιδιωτική περιοχή του βίου και της καθημερινότητάς του. Κάποιους αναγνώστες τούς ενδιαφέρει αυτή η πλευρά των συγγραφέων, κάποιους άλλους όχι. Ορισμένοι μελετητές θεωρούν πως ο περίφρακτος ιδιωτικός χωρόχρονος αντικρύζεται και συνομιλεί με το συγγραφικό έργο ενώ ορισμένοι άλλοι κρίνουν πως απλούστατα τροφοδοτεί κουτσομπολίστικα φιλολογικά σουαρέ. Όπως λέει και η Μάργκαρετ Άτγουντ: «Ο συγγραφέας είναι το ωμό κρέας κι εμείς προτιμάμε το φαγητό μας μαγειρεμένο». Αλλά, περί ορέξεως, κολοκυθόπιτα.
H παρουσίαση του βιβλίου από τον εκδοτικό οίκο «Ηλέκτρα» κλείνει μ’ αυτό που έγραψε ο Μέρλιν Χόλαντ για τον Όσκαρ Ουάιλντ:
«Η επίμονη γοητεία που συνεχίζει να ασκεί ο Όσκαρ Ουάιλντ, εκατό και πλέον χρόνια από τον θάνατό του, παραμένει οπωσδήποτε ένα λογοτεχνικό φαινόμενο. Το έργο του είναι σχετικά μικρό, σε σύγκριση με τους περισσότερους συγγραφείς του δέκατου ένατου αιώνα, αλλά εξαιρετικά ευρύ: πεζά, ποιήματα, λογοτεχνική και καλλιτεχνική κριτική, δοκίμια, διαλέξεις, διηγήματα και παραμύθια, ιστορικό μελόδραμα, κοινωνική σάτιρα κι ένα μυθιστόρημα, Το Πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ, που του χάρισε παγκόσμια φήμη. Τόσο οι επικριτές όσο και οι θαυμαστές του είναι στρατιές ολόκληρες˙ κι ενώ οι μεν επιμένουν πως δεν ήταν παρά ένα περαστικό κοινωνικό και πολιτιστικό φαινόμενο, ένας συγγραφέας «ελαφρολαϊκών» έργων, οι άλλοι τον αντιμετωπίζουν ως έναν μοντέρνο σκεπτικιστή που γεφυρώνει δύο αιώνες, ως έναν οξυδερκή κριτικό και σχολιαστή, έναν συγγραφέα που τον έπνιξε η εποχή του, την οποία συνήθιζε να «σκαλίζει» βαθιά, όπως λέει ο ποιητής Σήμους Χήνυ (Seamus Heaney, 1939 -) διασκεδάζοντας αλλά τελικά εξοργίζοντας τους σφιχτοκουμπωμένους συγχρόνους του βικτωριανούς.
Όμως, είτε του ανήκει μια θέση στον κατάλογο των μεγάλων συγγραφέων είτε δεν είναι παρά μια εξαιρετική περίπτωση εκκεντρικού που αγωνίζεται να περάσει από την δεύτερη στην πρώτη τάξη της λογοτεχνικής κλίμακας, δεν υπάρχει αμφιβολία πως παραμένει ένας από τους πιο προσιτούς κι ελκυστικούς συγγραφείς όλων των εποχών...
Τελικά, είναι πολύ εύκολο να φανταστούμε τον Όσκαρ Ουάιλντ σαν ένα ουράνιο φαινόμενο, σαν εκείνο το πυροτέχνημα στην ιστορία του "Η Αξέχαστη Ρουκέτα", που έρχεται ξαφνικά από το πουθενά, για να υψωθεί στον ουρανό, ν’ αυτοκαταστραφεί θεαματικά και να πει, με κομμένη την ανάσα, καθώς σβήνει για πάντα:
“Ήξερα πως θα κατέπλησσα τους πάντες!”»
Δημοσίευση σχολίου