Warwick Beecham(Αυστραλία).
-Μη μου λες τώρα πως θέλεις να γίνεις καλός! Διαμαρτυρήθηκε ο λόρδος Χένρυ βουτώντας τ' άσπρα του δάχτυλα σ' ένα μπωλ από κόκκινο χαλκό γεμάτο με ροδόνερο είσαι τέλειος. Φρόντισε να μην αλλάξεις.
Ο Ντόριαν Γκρέυ κούνησε το κεφάλι του.
-Όχι Χάρυ. Έκανα πολλά φριχτά πράγματα στη ζωή μου. Δε θέλω να κάνω άλλα πια. Άρχισα από χτες τις καλές μου πράξεις.
-Πού πήγες χτες;
-Στην εξοχή Χάρυ, έμεινα κλεισμένος ολομόναχος σ' ένα μικρό πανδοχείο.
-Μα αγαπητέ μου, έκανε χαμογελώντας ο λόρδος Χένρυ, και ποιος δεν θα ήταν ενάρετος στην εξοχή: Εκεί δεν συναντάς κανέναν πειρασμό. Αυτός είναι ο λόγος που οι άνθρωποι που ζουν μακριά από τις πόλεις δεν έχουν ίχνος πολιτισμού. Ο πολιτισμός είναι κάτι που δύσκολα καταχτιέται. Ο άνθρωπος δεν έχει παρά μόνο δυο τρόπους για να τον κατακτήσει: την υψηλή πνευματική καλλιέργεια και τη διαφορά. Μη έχοντας ούτε το 'να ούτε το άλλο στη διάθεση τους οι επαρχιώτες αποτελματώνονται.
-Πνευματική καλλιέργεια και διαφθορά! Επανάλαβε ο Ντόριαν. Κάπως τα έχω γνωρίσει και τα δυο. Τώρα μου φαίνεται φριχτό να πρέπει να τα βρίσκεις πάντα ζευγαρωμένα. Γιατί έχω ένα καινούργιο ιδανικό Χάρυ. Θ’ αλλάξω τρόπο ζωής. Νομίζω πως έχω κιόλας αλλάξει λιγάκι.
Όσκαρ Ουάιλντ : Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ (Άγκυρα)
Ο Ντόριαν Γκρέυ κούνησε το κεφάλι του.
-Όχι Χάρυ. Έκανα πολλά φριχτά πράγματα στη ζωή μου. Δε θέλω να κάνω άλλα πια. Άρχισα από χτες τις καλές μου πράξεις.
-Πού πήγες χτες;
-Στην εξοχή Χάρυ, έμεινα κλεισμένος ολομόναχος σ' ένα μικρό πανδοχείο.
-Μα αγαπητέ μου, έκανε χαμογελώντας ο λόρδος Χένρυ, και ποιος δεν θα ήταν ενάρετος στην εξοχή: Εκεί δεν συναντάς κανέναν πειρασμό. Αυτός είναι ο λόγος που οι άνθρωποι που ζουν μακριά από τις πόλεις δεν έχουν ίχνος πολιτισμού. Ο πολιτισμός είναι κάτι που δύσκολα καταχτιέται. Ο άνθρωπος δεν έχει παρά μόνο δυο τρόπους για να τον κατακτήσει: την υψηλή πνευματική καλλιέργεια και τη διαφορά. Μη έχοντας ούτε το 'να ούτε το άλλο στη διάθεση τους οι επαρχιώτες αποτελματώνονται.
-Πνευματική καλλιέργεια και διαφθορά! Επανάλαβε ο Ντόριαν. Κάπως τα έχω γνωρίσει και τα δυο. Τώρα μου φαίνεται φριχτό να πρέπει να τα βρίσκεις πάντα ζευγαρωμένα. Γιατί έχω ένα καινούργιο ιδανικό Χάρυ. Θ’ αλλάξω τρόπο ζωής. Νομίζω πως έχω κιόλας αλλάξει λιγάκι.
Όσκαρ Ουάιλντ : Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ (Άγκυρα)
6 σχόλια:
Από τις σημειώσεις της έκδοσης του Πορτραίτου του Ντόριαν Γκραίυ, από την Σμίλη.
Η πρώτη έκδοση του βιβλίου, προκάλεσε αντιδράσεις, οι οποίες συνοψίζονται στις εξής μομφές:
α) ότι το βιβλίο είναι βλακώδες, β) ότι είναι βρομερό και ανήθικο, γ)ότι οι χαρακτήρες έιναι "ψώνια" και δ) ότι ο συγγραφέας προσπαθεί να εντυπωσιάσει.
Τις μομφές αυτές ενέπνεε μια βασική θέση της βικτωριανής ηθικής: ότι η τέχνη οφείλει να υπηρετεί την ηθική και να είναι "ωφέλιμη". Η απάντηση του Ουάιλντ στηλιτεύει την ad hominem κριτική των έργων τέχνης, που ταυτίζει το έργο με τον δημιουργό και τα κρίνει και τα δύο μαζί, και αποκρούει τη θέση της "υπηρέτριας" τέχνης: η τέχνη είναι αυτόνομη και αυθύπαρκτη, λέει, και κρίνεται με τα δικά της μέτρα.
~~~~~~~~~~~~~~~~~
Η απάντηση του Όσκαρ Ουάιλντ, στην οποία αναφέρεται το σημείωμα, δόθηκε με τον πρόλογο του βιβλίου του, που δεν υπήρχε στην πρώτη του έκδοση, αλλά γράφτηκε με αφορμή τις αντιδράσεις που προκάλεσε η α' έκδοση.
Σ' αυτόν τον πρόλογό του ο Ουάιλντ τελειώνει με το εξής:
"Μπορούμε να συγχωρήσουμε κάποιον που φτιάχνει κάτι ωφέλιμο, αρκεί να μην το θαυμάζει. Η μόνη δικαιολογία για να φτιάξεις κάτι ανώφελο είναι να το θαυμάζεις απεριόριστα.
Όλη η τέχνη είναι τελείως ανώφελη"
Από τις βιβλιοκριτικές του τύπου της εποχής:
...Eπειδή οι ακαθαρσίες δεν εξάπτουν την περιέργειά μας και επειδή δεν θέλουμε να προσβάλουμε την όσφρηση καθώς πρέπει ανθρώπων, δεν θα αναλύσουμε εδώ το "Πορτραίτο του Ντόριαν Γκραίυ". Κατά πόσον ο εισαγγελεύς ή η Εταιρεία Εγρηγόρσεως θα κρίνουν ότι αξίζει τον κόπο να διώξουν τον Κο Ουάιλντ ή τους Ουώρντ, Λοκ & Σία, δεν το γνωρίζουμε. Συνολικά, ωστόσο, ελπίζουμε να το κάνουν.
St Jame's Gazett, 24 Ιουνίου 1890.
~~~~~~~~~~~~~~
Ποιος ο λόγος να σκαλίζουμε τον βόρβορο; O κόσμος είναι ωραίος και η αναλογία των υγιώς σκεπτομένων ανδρών και των εντίμων γυναικών προς τους ρυπαρούς, τους αχρείους και τους αφύσικους, είναι συντριπτική. Ο Κος Όσκαρ Ουάιλντ έγραψε πάλι πράγματα που καλύτερα να μην έγραφε καθόλου. "Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκραίυ" που δημοσιεύται στο τρέχον τεύχος του Λίππινκοτ, μολονότι ευφάνταστο, ενδιαφέρον, ευφυές και εμφανώς έργο ανθρώπου των γραμμάτων, διαστρέφει την τέχνη, αφού το ενδιαφέρον του είναι ιατριδικαστικό' διαστρέφει την ανθρώπινη φύση, αφού ο ήρωας είναι αληθινός διάβολος' και διαστρέφει και την ηθική, αφού ο συγγραφέας δεν διευκρινίζει επαρκώς ότι δεν προτιμά ένα δρόμο αφύσικης φαυλότητας από μια ζωή αγνή, καθαρή και υγιεινή.
....
Scots Observer, 5 Iουλίου 1890
H Παρή Σπίνου γράφει στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ της 24ης Οκτωβρίου του 2004:
...
Ο Οσκαρ Ουάιλντ είναι καθιερωμένος συγγραφέας, ωστόσο όταν κυκλοφορεί το «Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι», τον Ιούνιο του 1890, ο τύπος αντιδρά έντονα. Η «Σκοτς Ομπζέρβερ» γράφει: «Η ιστορία -η οποία σχετίζεται με θέματα κατάλληλα μονάχα για το τμήμα εγκληματολογικής έρευνας ή για μια δίκη κεκλεισμένων των θυρών- είναι πρόστυχη, καθώς και ο συγγραφέας και ο εκδότης...».
Εάν η φύση, όπως υποστήριζε ο Ουάιλντ, μιμήθηκε την τέχνη, τότε στη ζωή του μπήκε ο δικός του Ντόριαν Γκρέι με τη μορφή του λόρδου Αλφρεντ «Μπόζι» Ντάγκλας. Γιος του μαρκήσιου του Κουίνσμπερι, ο Μπόζι, φοιτητής στην Οξφόρδη και εξαιρετικά όμορφος, είχε διαβάσει τον «Ντόριαν Γκρέι» εννέα φορές. Γρήγορα έγιναν εραστές. Ενα «ξελόγιασμα» που κράτησε τρία χρόνια, ώσπου στα χέρια του μαρκησίου του Κουίνσμπερι έπεσε ένα τρυφερό γράμμα του Ουάιλντ προς τον Μπόζι. Επειτα από διαπληκτισμούς και μηνύσεις ο επίλογος γράφτηκε στα δικαστήρια. Ο Ουάιλντ κρίθηκε ένοχος για προσβολή της δημοσίας αιδούς και στις 25 Μαΐου 1895 καταδικάστηκε σε δύο χρόνια καταναγκαστικά έργα.
«Δεν νομίζω ότι υπάρχει έστω και ένας συγγραφέας ποτέ που να επινόησε ολοκληρωτικά έναν χαρακτήρα, έναν ήρωα. Πάντα υπάρχει κάτι που έχει να κάνει με ένα πρόσωπο που γνώρισε ή έζησε.» είχε πει σε συνέντευξή της στον Θανάση Λάλα, δέκα χρόνια πριν της απονεμηθεί το Nobel Λογοτεχνίας, η Ντόρις Λέσινγκ. Μία επιστολή, του Ο. Wilde προς τον Ralph Payne (αγνώστων λοιπών στοιχείων), αποκαλύπτει ότι στους χαρακτήρες των κεντρικών ηρώων, του βιβλίου του, αποτύπωσε κάποιον που γνώριζε πολύ καλά: τον εαυτό του. Ο Γκραίυ, ο Χόλγωρντ και ο Λόρδος Χένρυ, είναι τρεις περσόνες του ίδιου του Όσκαρ Ουάιλντ.
Η επιστολή είναι από το κεφάλαιο "Σχόλια και κριτικές" του βιβλίου «Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκραίυ» των εκδόσεων Σμίλη (2000). H μετάφραση είναι του Δημήτρη Γ. Κίκιζα.
:
Φεβρουάριος 1894
Αγαπητέ Κε Παίην,
Το βιβλίο που δηλητηρίασε, ή τελειοποίησε, τον Ντόριαν Γκραίυ δεν υπάρχει. Είναι απλώς επινόηση δική μου.
Πολύ χαίρομαι που σας άρεσε το παράξενο, πολύχρωμο βιβλίο μου, το οποίο περιέχει μεγάλη δόση από τον εαυτό μου. Ο Μπάζιλ Χόλγωρντ είναι ό,τι νομίζω εγώ ότι είμαι' ο Λόρδος Χένρυ αυτό που νομίζει ο κόσμος για μένα' ο Ντόριαν ό,τι θα ήθελα να είμαι - σε άλλους καιρούς, ίσως.
Oι δύο επιστολές που ακολουθούν είναι από το ίδιο βιβλίο.
Επιστολή προς τον Άρθουρ Κόναν Ντόυλ, Απρίλιος 1891:
Ανάμεσα στον εαυτό μου και τη ζωή υπάρχει διαρκώς ένα νέφος λέξεων. Για χάρη μιας φράσης πετώ στα σκουπίδια το εύλογο και το πιθανό, ενώ η ευκαιρία ενός επιγράμματος με κάνει να παρατώ την αλήθεια. Ωστόσο, στόχος μου παραμένει πάντα το έργο τέχνης και χαίρομαι αληθινά που θεωρείτε την παρουσίαση οξυδερκή και καλλιτεχνικά καλή. Οι εφημερίδες έχω την εντύπωση ότι γράφονται από τους σεμνότυφους για τους Φιλισταίους. Δεν καταλαβαίνω πως είναι δυνατόν να θεωρούν ανήθικο βιβλίο τον Ντόριαν Γκραίυ. Εγώ, ίσα ίσα, δυσκολεύτηκα να καθυποτάξω το εγγενές ηθικό δίδαγμα το καλλιτεχνικό και δραματικό αποτέλεσμα και επιμένω ότι το επιμύθιο είναι ηλίου φαεινότερον.
Όσκαρ Ουάιλντ
~~~~~~~~~~~~
Αχρονολόγητη επιστολή του Stéphane Mallarmé προς τον Wilde:
Τελειώνω το βιβλίο, ένα από τα μοναδικά που μπορούν να σε συγκινήσουν, αφού από έναν βαθύ ρεμβασμό και από τα πιο παράξενα αρώματα της ψυχής, σηκώνει θύελλα. Να γίνεται πάλι αλγεινό μέσα από μια ανήκουστη λεπτουργία της διάνοιας, και ανθρώπινο, σε μια τόσο διεστραμμένη ατμόσφαιρα ομορφιάς, είναι ένα θαύμα που εσείς το πετυχαίνετε και μάλιστα αξιοπιώντας όλα τα μέσα του συγγραφέα!
«Το πορτραίτο έφταιγε για όλα». Αυτό το ολόσωμο ανησυχαστικό πορτραίτο, ενός Ντόριαν Γκραίυ, θα στοιχειώσει, μα σαν γραφή, έχοντας γίνει το ίδιο το βιβλίο.
Άλλες καταχωρήσεις για τον Oscar Wilde:
No 184
No 185
No 187
No 188
No 189
No 190
Δημοσίευση σχολίου