Court Jones (ΗΠΑ)
.
Νυχτερινά ΙΙ
Ένα φεγγάρι πράσινο, μεγάλο,
που λάμπει μες στη νύχτα, - τίποτ’ άλλο.
Μια φωνή, που γρικιέται μες στο σάλο
και που σε λίγο παύει, - τίποτ’ άλλο.
Πέρα, μακριά, κάποιο στερνό σινιάλο
του βαποριού που φεύγει, - τίποτ’ άλλο
Και μόνο ένα παράπονο μεγάλο,
στα βάθη του μυαλού μου. –Τίποτ’ άλλο.
***
Η τεχνική, το δούλεμα του στίχου, η εκλογή μιας λέξης θα του γίνει σκοπός (Καταλαβαίνω αξιόλογα την νοοτροπία ενός ποιητή, που δε θα ‘κανε παρά πέντε –δέκα, το πολύ, ποιήματα σ’ όλη του τη ζωή, και που θα περνούσε το υπόλοιπο της, διορθώνοντάς τα και φορμάροντας τα διαρκώς, ώσπου να τους δώσει την άρτια, την οριστική μορφή, σημειώνει το 1931). Και το εξαντλητικό τούτο δούλεμα που έκανε στα ποιήματα του – γράφοντας και ξαναγράφοντάς τα επανειλημμένα, ακόμα και μετά τη δημοσίευση τους - και για να βρει ένα μόνο επίθετο πάλευε, πολλές φορές,, σε απίθανο αριθμό άλλων – δε φαίνεται πουθενά, στην τελικά κατορθωμένη λιτότητά του (Εκείνο που ζητώ, και προσπαθώ στα ποιήματά μου, έγραφε σε μια σημείωσή του τού 1941, είναι τούτο : ενώ δείχνουν καθαρά, από τη μια μεριά, πως δεν είναι τίποτ’ άλλο, παρά μουσικές και πλαστικές μορφές, να διατηρούν, ωστόσο, από την άλλη, όλη την αφέλεια και την υποβολή ενός πρσθόρμητου και αγνά συγκινημένου, πολύ απέριττου αυτοσχεδιασμού). Και το πέτυχε και το τελευταίο αυτό. Το πέτυχε, όμως, τόσο πολύ ώστε, μερικές φορές, η απλότητά του να ξεπερνά κι αυτή την απλότητα του δημοτικού τραγουδιού – όταν, τουλάχιστον, η μουσική λέξη μοιάζει να ‘χει πάθει καποια προσωρινή έκλειψη.
Αρης Δικταίος
από την εισαγωγή του βιβλίου Ναπολέων Λαπαθιώτης : Τα ποιήματα (Γ. Φέξης)
Ένα φεγγάρι πράσινο, μεγάλο,
που λάμπει μες στη νύχτα, - τίποτ’ άλλο.
Μια φωνή, που γρικιέται μες στο σάλο
και που σε λίγο παύει, - τίποτ’ άλλο.
Πέρα, μακριά, κάποιο στερνό σινιάλο
του βαποριού που φεύγει, - τίποτ’ άλλο
Και μόνο ένα παράπονο μεγάλο,
στα βάθη του μυαλού μου. –Τίποτ’ άλλο.
***
Η τεχνική, το δούλεμα του στίχου, η εκλογή μιας λέξης θα του γίνει σκοπός (Καταλαβαίνω αξιόλογα την νοοτροπία ενός ποιητή, που δε θα ‘κανε παρά πέντε –δέκα, το πολύ, ποιήματα σ’ όλη του τη ζωή, και που θα περνούσε το υπόλοιπο της, διορθώνοντάς τα και φορμάροντας τα διαρκώς, ώσπου να τους δώσει την άρτια, την οριστική μορφή, σημειώνει το 1931). Και το εξαντλητικό τούτο δούλεμα που έκανε στα ποιήματα του – γράφοντας και ξαναγράφοντάς τα επανειλημμένα, ακόμα και μετά τη δημοσίευση τους - και για να βρει ένα μόνο επίθετο πάλευε, πολλές φορές,, σε απίθανο αριθμό άλλων – δε φαίνεται πουθενά, στην τελικά κατορθωμένη λιτότητά του (Εκείνο που ζητώ, και προσπαθώ στα ποιήματά μου, έγραφε σε μια σημείωσή του τού 1941, είναι τούτο : ενώ δείχνουν καθαρά, από τη μια μεριά, πως δεν είναι τίποτ’ άλλο, παρά μουσικές και πλαστικές μορφές, να διατηρούν, ωστόσο, από την άλλη, όλη την αφέλεια και την υποβολή ενός πρσθόρμητου και αγνά συγκινημένου, πολύ απέριττου αυτοσχεδιασμού). Και το πέτυχε και το τελευταίο αυτό. Το πέτυχε, όμως, τόσο πολύ ώστε, μερικές φορές, η απλότητά του να ξεπερνά κι αυτή την απλότητα του δημοτικού τραγουδιού – όταν, τουλάχιστον, η μουσική λέξη μοιάζει να ‘χει πάθει καποια προσωρινή έκλειψη.
Αρης Δικταίος
από την εισαγωγή του βιβλίου Ναπολέων Λαπαθιώτης : Τα ποιήματα (Γ. Φέξης)
1 σχόλιο:
Νυχτερινό ΙΙ, Τ’ όνειρό μου πέθανε, Ο παλιός μας έρωτας, Τ΄όμορφο νησί, Στη φυλακή με κλείσανε. Ποιήματα του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη που μελοποιήθηκαν στη «χρυσή εποχή» του Νέου κύματος. Με τις μουσικές του Νίκου Καρανικόλα, του Γιάννη Σπανού, του Σταύρου Κουγιουμτζή.
Ο Λαπαθιώτης όμως εξακολουθεί να «εμπνέει» τους μουσικούς δημιουργούς μέχρι σήμερα, και το «επανακάμψαν» Νυχτερινό ΙΙ, μαζί με πιο σύγχρονα μουσικά ακούσματα, ακούγονται καθημερινά από τα ραδιόφωνα. Η Φωνή, το Παραμυθάκι, το πρόσφατο (κρυμμένο θησαυρό το είπαν) Αεράκι,
(Χρυσή μου αγάπη, αν ήξερες τι μέλι εισαι για μένα …
Τα μπουμπουκάκια τα όμορφα, τα μοσχομυρισμένα
και τ’ αεράκια που φυσούν σαν λιποθυμισμένα,
δεν έχουνε το βάλσαμοπου’ χεις εσυ για μένα...)
και το έξοχο Ερωτικό:
Καημός αλήθεια να περνώ του έρωτα πάλι το στενό
Ώσπου να πέσει σκοτεινιά μια μέρα του θανάτου
Στενό βαθύ και θλιβερό που το θυμάμαι για καιρό
Τι μου στοιχίζει στην καρδιά το ξαναπέρασμα του
Ας είναι ωστόσο, τι ωφελεί, γυρεύω πάντα το φιλί
Στερνό φιλί, πρώτο φιλί και με λαχτάρα πόση
Γυρεύω πάντα το φιλί, αχ καρδιά μου που μου το τάξανε πολλοί
Κι όμως δεν μπόρεσε κανείς ποτέ να μου το δώσει
Ίσως μια μέρα όταν χαθώ γυρνώντας πάλι στο βυθό
Και με τη νύχτα μυστικά γίνουμε πάλι ταίρι
Αυτό το ανεύρετο φιλί που το λαχτάρησα πολύ
Σαν μια παλιά της οφειλή να μου το ξαναφέρει
Ακούστηκαν και αρνητικά για την ποιητική αξία του Λαπαθιώτη. Κάποιοι έφθασαν στο σημείο να πουν ότι δεν διαβάζεται και άλλοι ότι το έργο του ανήκει στην παραλογοτεχνία. Ακόμα κι αυτοί, όμως, αναγνωρίζουν την μουσικότητα της ποίησής του τον κατατάσσουν ανάμεσα στους ποιητές που έγραψαν τους πιο μουσικούς στίχους.
Δημοσίευση σχολίου