Oren Elbaz (Ισραήλ)
.
Μικρέ μου,
Εννοείται πως η κοινή ηθική με διατάζει να καταδικάσω με τη μεγαλύτερη σθεναρότητα τις ανάρμοστες συνήθειες που μου αναφέρατε. Αναλογιστείτε : ένας νεαρός από καλή οικογένεια να υποκύπτει στην κατάπτυστη διαστροφή των Ελλήνων. Αυτό θα αρκούσε για να σας αποκλείσει απ’ την αιωνιότητα.(…) Επιθυμώ να σας αφήσω μόνο με την συνείδηση σας, ελεύθερο, εντελώς ελεύθερο, θαυματουργά και επικίνδυνα ελεύθερο στην επιλογή σας ή, τουλάχιστον στην κλίση σας.(…) Σ’ αυτήν την ίδια ορμή, θαυμάζω και ταυτόχρονα ζηλεύω την εκπληκτική ελευθερία σας, την ικανότητα σας να εναντιώνεστε στις απαγορεύσεις, με φυσικότητα, δίχως να αναρωτιέστε απ’ ό,τι φαίνεται, για το καλό και το κακό, την ελευθερία σας στην εμπειρία της σάρκας, την ικανότητά σας να εκτίθεστε στο μεγαλύτερο κίνδυνο και στην πιο εκστατική ευτυχία. Χαιρετίζω το θάρρος σας, ακόμη κι αν δεν έχετε την εντύπωση ότι πρόκειται για πράξη θάρρους.
Και επιθυμώ να σας πω ότι σήμερα, πολύ περισσότερο απ’ ό,τι χθες, είμαι φίλος σας, στο πλευρό σας είμαι αυτός που θα είναι εδώ στις στιγμές της ευτυχίας σας και στις ώρες της μελαγχολίας σας. Παραμένω αυτός που γράφει για σας ένα βιβλίο.
Ο Μαρσέλ σας.
Φιλίπ Μπεσόν : Όταν έφυγαν οι άντρες (Καστανιώτης)
Εννοείται πως η κοινή ηθική με διατάζει να καταδικάσω με τη μεγαλύτερη σθεναρότητα τις ανάρμοστες συνήθειες που μου αναφέρατε. Αναλογιστείτε : ένας νεαρός από καλή οικογένεια να υποκύπτει στην κατάπτυστη διαστροφή των Ελλήνων. Αυτό θα αρκούσε για να σας αποκλείσει απ’ την αιωνιότητα.(…) Επιθυμώ να σας αφήσω μόνο με την συνείδηση σας, ελεύθερο, εντελώς ελεύθερο, θαυματουργά και επικίνδυνα ελεύθερο στην επιλογή σας ή, τουλάχιστον στην κλίση σας.(…) Σ’ αυτήν την ίδια ορμή, θαυμάζω και ταυτόχρονα ζηλεύω την εκπληκτική ελευθερία σας, την ικανότητα σας να εναντιώνεστε στις απαγορεύσεις, με φυσικότητα, δίχως να αναρωτιέστε απ’ ό,τι φαίνεται, για το καλό και το κακό, την ελευθερία σας στην εμπειρία της σάρκας, την ικανότητά σας να εκτίθεστε στο μεγαλύτερο κίνδυνο και στην πιο εκστατική ευτυχία. Χαιρετίζω το θάρρος σας, ακόμη κι αν δεν έχετε την εντύπωση ότι πρόκειται για πράξη θάρρους.
Και επιθυμώ να σας πω ότι σήμερα, πολύ περισσότερο απ’ ό,τι χθες, είμαι φίλος σας, στο πλευρό σας είμαι αυτός που θα είναι εδώ στις στιγμές της ευτυχίας σας και στις ώρες της μελαγχολίας σας. Παραμένω αυτός που γράφει για σας ένα βιβλίο.
Ο Μαρσέλ σας.
Φιλίπ Μπεσόν : Όταν έφυγαν οι άντρες (Καστανιώτης)
2 σχόλια:
Με την νουβέλα «Όταν έφυγαν οι άντρες» (En L'Absence des Hommes), ο Φιλίπ Μπεσόν έκανε το ντεμπούτο του το 2001. Οι κριτικοί επεφύλαξαν θερμή υποδοχή στο πρώτο βιβλίο του νεαρού Γαλλου συγγραφέα. «Η πρώτη του νουβέλα είναι ένα αριστούργημα» έγραψε το λογοτεχνικό περιοδικό Le Magazine littéraire, «ένα εξαιρετικό, έξυπνο, εφευρετικό και τολμηρό μυθιστόρημα» χαρακτήρισε το βιβλίο η Le Monde, «θαυμάσιο και συγκινητικό» ο Βρεττανός κριτικός Tony Heyes, «πνευματώδες και συναρπαστικό» ο Dan Fenton.
Και πράγματι, ο ταλαντούχος Φιλίπ Μπεσόν έγραψε ένα πολύ αναιδές και τολμηρό μυθιστόρημα, για μια σαρκική ιστορία αγάπης μεταξύ δύο ανδρών.
Ένα must για τους λάτρεις του Μαρσέλ Προυστ.
Το βιβλίο μετέφρασε η Σοφία Διονυσοπούλου. Από τις εκδόσεις Καστανιώτη κυκλοφορεί και το δεύτερο από τα τρία βιβλία που έχει γράψει ως τώρα ο Φιλίπ Μπεσόν. Πρόκειται για τη νουβέλα «Ο αδελφός του» που ο Πατρίς Σερό σκηνοθέτησε για τον κινηματογράφο και βραβεύτηκε με την Αργυρή Άρκτο Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ Βερολίνου 2003.
Είναι η τρυφερή και συγκινητική ιστορία του Thomas που πεθαίνει εξ αιτίας μιας σπάνιας ασθένειας και του ομοφυλόφιλου αδελφού του Luc, μια οδυνηρή προσωπική εμπειρία του συγγραφέα που έχασε τον αδελφό του.
Από την εφημερίδα Το ΒΗΜΑ - 29/12/2002
Μια ευτυχία και ένα βάσανο
Ενα διπλό ερωτικό πάθος με επίκεντρο τον Μαρσέλ Προυστ και φόντο τις εκατόμβες του Α' Παγκοσμίου Πολέμου
Ο διάσημος σκηνοθέτης Φρανσουά Τρυφό στο "Τελευταίο μετρό" βάζει στα χείλη του Ντεπαρντιέ μια φράση. Απευθυνόμενος στην Κατρίν Ντενέβ, της λέει: «Να σας βλέπω, τι βάσανο!». Και η Ντενέβ απαντά: «Μα μου λέγατε ότι ήταν ευτυχία». Και εκείνος: «Ναι, αυτό είναι. Είναι μια ευτυχία κι ένα βάσανο».
Αυτή η φράση μας οδηγεί στην καρδιά του σύμπαντος του Φιλίπ Μπεσόν, ενός νέου γάλλου συγγραφέα, μόλις 30 ετών, του οποίου το πρώτο βιβλίο έτυχε ιδιαίτερης προσοχής στη Γαλλία, και το οποίο μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Στο "Όταν έφυγαν οι άντρες, ο Φιλίπ Μπεσόν ήθελε να μιλήσει για τον Προυστ, τον πόλεμο και τον έρωτα. Ολα αυτά τα θέματα, όπως εκτυλίσσεται η γραφή, επικαλύπτονται, καθώς το ένα απορρέει από το άλλο, το ένα γεννά το άλλο. «Στην πραγματικότητα» λέει ο συγγραφέας «είναι μια πολύ απλή ιστορία».
Στο Παρίσι, την εποχή του Α' Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918), ο Βενσάν, ένα αγόρι 16 ετών, συναντά τον Μαρσέλ Προυστ. Η σκηνή της συνάντησης του έφηβου με τον συγγραφέα είναι υπέροχη. Ο πόθος είναι «παρών», διαφαίνεται. Χαράζει τον κύκλο της σιωπής. Οι πρώτες σελίδες ίσως προκαλούν μια ανεπαίσθητη ενόχληση. Πρόκειται για τον Προυστ, ακόμη και όταν δεν ονομάζεται. «Εγώ την ξέρω την ταυτότητά σας. Ετσι κι εγώ δεν τη ζητώ. Μου λέτε: Ζητήστε την, παρακαλώ. Κανείς δεν με ρωτά πλέον πώς με λένε. Υπακούω. Απαντάτε: Μαρσέλ. Μόνο Μαρσέλ, χωρίς το επίθετό σας κολλημένο. Και είμαι πανευτυχής που μου λέτε μονάχα το όνομά σας». Ανάμεσα στους δύο άνδρες, από τις λέξεις που ανταλλάσσουν κατά τη διάρκεια των βαθυστόχαστων και μακρών συζητήσεών τους, επισφραγισμένων και από τις επιστολές που ανταλλάσσουν, θα δημιουργηθεί μια σχέση πραγματικής σαγήνης. Υπάρχει όμως και ο Αρτύρ, ένας νεαρός στρατιώτης 21 ετών, που θα ξαναβρεί τον Βενσάν κατά τη σύντομη άδειά του. Αντί για λέξεις πλατωνικού πάθους, εδώ θα ανταλλαχθούν οι χειρονομίες, τα χάδια, τα βλέμματα και οι σιωπές του έρωτα. Και στην καρδιά του πρώτου μεγάλου πολέμου της ανθρωπότητας, αυτού του πρωτοφανούς σφαγείου που δυστυχώς θα ανοίξει την πόρτα και σε άλλους πολέμους, με ένα μόνο χάδι, η ανθρωπότητα ξαναγίνεται ανθρωπότητα. Οι λέξεις θα εμφανιστούν αργότερα, όταν ο στρατιώτης θα επιστρέψει στο μέτωπο.
---------------------
Ο Μαρσέλ Προυστ
---------------------
Συνοπτικά, σε αυτό το τολμηρό βιβλίο, από τη μια πλευρά υπάρχει μια φιλία πατρική, και από την άλλη πλευρά ένα ερωτικό πάθος. Από τη μια το προυστικό Ριτζ και από την άλλη ένας άγγελος που θα πέσει νεκρός από τις σφαίρες. Η πρόκληση μιας διπλής ιστορίας έρωτα: ο Προυστ και ο Βενσάν, ο Βενσάν και ο Αρτύρ. Ανάμεσά τους δεν υπάρχει επικάλυψη προσώπου και ιστοριών. Δεν υπάρχουν άλλα πρόσωπα εκτός από τους πρωταγωνιστές, γιατί τα σπουδαιότερα και σημαντικότερα διαδραματίζονται ανάμεσα σε δύο πρόσωπα. Οποιες και αν είναι οι ουσιαστικές σχέσεις, εξηγεί ο Μπεσόν, υφαίνονται πάντα γύρω από ένα και μοναδικό πρόσωπο. Η πρόκληση μιας διπλής ιστορίας έρωτα την οποία θα διεκπεραιώσει ο θάνατος. Γιατί πέραν του έρωτα, του έρωτα που από τη φύση του οδηγεί στην απώλεια, το κύριο θέμα του βιβλίου είναι ο θάνατος. Ο θάνατος που περιορίζει τα πράγματα στην ουσία τους. Σε ένα προοδευτικό και αναπότρεπτο τέλος: ένα τέλος που επιλέγει ο Μπεσόν με τον πιο λεπτό τρόπο, με τη μεγαλύτερη γλυκύτητα και αισθαντικότητα για να μιλήσει για ζητήματα τα οποία μπορούμε να προσεγγίσουμε απλώς, χωρίς να βρισκόμαστε ποτέ στην καρδιά του προβλήματος. Ποτέ κανείς δεν έχει επιστρέψει από τον θάνατο για να πει την εμπειρία του...
Μια σοβαρότητα κυριαρχεί στο έργο αυτού του νεαρού συγγραφέα, του οποίου η ζωή, παραδόξως, είναι χαρούμενη. Ο ίδιος εξηγεί: «Μόνο στα βιβλία εξερευνούμε τη σκοτεινή πλευρά του εαυτού μας, την οποία δεν επιθυμούμε ενδεχομένως να φανερώσουμε, γιατί είναι πιο κομψό να είσαι χαρούμενος με τους ανθρώπους και όχι δυστυχής».
Κομψότητα. Αυτή είναι η λέξη. Κομψότητα του ανθρώπου, κομψότητα της γραφής. Κομψότητα της σεμνότητας, της αυτοσυγκράτησης, της αδιατύπωτης έκφρασης που αποκαλύπτει ένα σύμπαν κατά τον τρόπο της Μαργκερίτ Ντυράς, της οποίας ο Φιλίπ Μπεσόν είναι αναμφισβήτητα οπαδός, όπου «εκείνο που μετρά δεν είναι εκείνο που θα πούμε αλλά εκείνο που ο άλλος θα ακούσει». Στην περίπτωση του Μπεσόν δεν μπορεί παρά να ακούσει έντονα χειροκροτήματα.
Κατρίν Βελισσάρη
Δημοσίευση σχολίου