Τρίτη, Νοεμβρίου 15, 2005

No 225

(...)
Θα πλαγιάζω μαζί με τον έρωτα.
Το ξυπνητήρι θα βάζω του έρωτα.
Θα ψήνω καφέ, θα βάφω παπούτσια κατάμαυρα.
Υποχείριος θα 'μαι του έρωτα.
Ποτέ μονάχος πια'
δούλος ιερός του έρωτα.

Ομίχλης σύννεφο στο σπίτι ο έρωτας.
Με φώτα θα διέρχομαι τους διαδρόμους του.
Σαν μαξιλάρι πουπουλένιο ο έρωτας,
για πνίξιμο αθόρυβο κατάλληλος.
Αχ, μουλιασμένος με λαγνείας οράματα
περπατώ στης Αθήνας τα κράσπεδα

Γιώργος Ιωάννου: Τα χίλια δέντρα και άλλα ποιήματα(Κέδρος)

5 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

«Υποχείριος θα 'μαι του έρωτα.
Ποτέ μονάχος πια'
δούλος ιερός του έρωτα.»


Aπό συνέντευξη που ο Γιώργος Ιωάννου είχε δώσει στον Βασίλη Αγγελικόπουλο στις 19 Δεκεμβρίου του 1978, για να δημοσιευθεί στην Καθημερινή.

[...]
- Τι υπήρξε για σας ο έρωτας, τι σας πρόσφερε, τι σας αφαίρεσε;

* Για μένα ο έρωτας υπήρξε η αιώνια ανοιχτή πόρτα προς τους άλλους ανθρώπους. Και με έχει τοποθετήσει τελεσίδικα σε μια θέση συμπάθειας απέναντί τους.
[...]
* Η ερωτική μου ανάγκη είναι απόλυτα δεμένη με την ανάγκη της αφοσίωσης σε ένα πρόσωπο. Oχι της αφοσίωσης... της λατρείας, της εξουθένωσης μπροστά σ' ένα πρόσωπο. Αλλά αυτό πρακτικά είναι αδύνατο. Είναι αδύνατο... Και όχι μονάχα γιατί δεν βρίσκει ανταπόδοση, αλλά γιατί δεν βρίσκει καν αντικείμενο. Με την έννοια της αποδοχής αυτών των αισθημάτων, και όχι της μεταπτώσεώς τους σε διαφορετική πρακτική.

- Και πώς αναπληρώνεται το κενό που αφήνει αυτή η έλλειψη;

* Αναπληρώνεται από την έντονη φιλικότητα που διαπιστώνω αργότερα στα πρόσωπα εκείνα τα οποία, αφού γλίτωσαν από τις διαθέσεις μου για συντριβή μπροστά τους, και τακτοποίησαν τη ζωή τους όπως ήθελαν, μετά βλέπω ότι δεν ήταν τόσο αδιάφορα όσο είχαν δείξει.

~~~~~~~~~~~~
Το παραπάνω απόσπασμα είχε κοπεί από εκείνη την συνέντευξη και δημοσιεύθηκε 26 χρόνια αργότερα -, στην ίδια εφημερίδα, στο ένθετο "Επτά Ημέρες", που ήταν αφιερωμένο στον Γιώργο Ιωάννου.

«...η συνέντευξη, διαβάστηκε, συζητήθηκε, σχολιάστηκε, ικανοποιημένος κι ο ίδιος ο συγγραφέας. Αλλά εγώ απαρηγόρητος! Γιατί ο Μίμης είχε περικόψει μπόλικα κομμάτια της - "δεν χωρούσαν", μου είπε, "αλλά, ορισμένα, για να προφυλάξω και τον Ιωάννου, και σένα". Να μ' έσφαζες αίμα δεν θά 'βγαζα.», διηγείται ο Βασίλης Αγγελικόπουλος.

Ανώνυμος είπε...

(O "Μίμης" στον οποίο αναφέρεται ο Βασίλης Αγγελικόπουλος, αφορά, προφανώς, στον τότε διευθυντή της Καθημερινής, δημοσιογράφο Δημήτρη Παπαναγιώτου, αργότερα διευθυντή Τύπου της Προεδρίας της Δημοκρατίας, κατά την θητεία του Κ.Στεφανόποyλου)

Ανώνυμος είπε...

Ολοσκότεινα φιλιά

Βούλες βούλες στο κορμί μου
ολοσκότεινα φιλιά.
Μου τα έδινες τη νύχτα
σαν με είχες αγκαλιά.

Τα μετράω στον καθρέφτη,
ξαναζώ τις περιστάσεις,
που ρουφούσες το κορμί μου
δίχως καν να ξαποστάσεις.

Κάθε μαυρισιά κι αγάπη,
κάθε φίλημα και ρίγος.
Δεν χορτάσαμε τα χάδια,
ήτανε ο χρόνος λίγος.

Δεν με νοιάζει αν τα βλέπουν
πονηρά κι αθώα μάτια,
τα σημάδια των χειλιών σου,
της ζωής μου τά κομμάτια.

Μου ορκίστηκες πως θα 'ρθεις,
μόλις βρείς την ευκαιρία.
Δεν το θέλω να ξανάρθεις,
δεν υπάρχει σωτηρία.

Ό,τι έγινε μια νύχτα,
δεν μπορεί να ξαναγίνει.
Άσε τις επαναλήψεις,
μόνο εκείνο να μας μείνει.

*

H ανάσα σου

Έπρεπε να μη γνωρίσω
της αγάπης σου το χάδι.
Τώρα αποζητώ εσένα,
όταν έρχεται το βράδυ.

Δεν πουλώ, δεν αγοράζω,
τα αισθήματα της φθήνειας,
τις αγάπες της ρουτίνας,
οικογένειες της γκρίνιας.

Πέρνα, σφύριξε απ' έξω,
χτύπα το κουδούνι πάλι.
Θα πετάξω απ' τη χαρά μου,
θα με βγάλεις απ’ το χάλι.

Τα φιλιά σου και φιλιά μου,
η ανάσα σου με σβήνει.
Δεν ζητάω τίποτ' άλλο,
μόνο έτούτο να μου μείνει.

Την ανάσα σου ρουφάω,
γεύση έχει από τσιγάρο.
Τίποτε δεν με πειράζει,
κάθε τι σου το γουστάρω.

*

Παρανάλωμα

Ό,τι θέλησες το είχες
κι όλα σου είναι δικά μου.
Να σε βλέπω θέλω μόνο,
να κορώνεις το σεβντά μου.

Γίνεσαι καπνός τα βράδια,
πού γυρίζεις, πού πηγαίνεις,
μου μασάς τις εξηγήσεις
και το νου μου αρρωσταίνεις.

Θα σε βρω, θα σε τσακώσω,
σ' άλλους χώρους που κυλιέσαι,
για να δω τι λες και κάνεις,
κι ύστερα πια δεν μιλιέσαι.

Δεν αντέχω άλλο πλέον,
τέρμα οι υποχωρήσεις.
Θα τα παίξω μία κι έξω,
για να δω αν θα γυρίσεις.

Όπως ήσουν γίνε κι έλα,
ξέχνα πια το μάλωμα,
και θα γίνω γω για σένα,
φως μου, παρανάλωμα.

Ρίξε μπόλικη μπενζίνα,
κάθε πράγμα εύφλεκτο,
στάχτη κάνε τον καημό μου,
πού σε βγάζει έκθετο.

Γιώργος Ιωάννου

~~~~~~~~~~~~

Άλλες καταχωρήσεις για τον Γιώργο Ιωάννου

No. 39 - Ο της φύσεως έρως
No. 224 - Καταπακτή
No. 226 - Ομόνοια 1980
No. 227 - Άρης Δρουκόπουλος: Ένας οδηγός για την ανάγνωση του έργου του
No. 228 - Έλενα Χουζούρη: «Σαν σπόρος αγκαθιού…»
No. 257 - Tο δικό μας αίμα
No. 258 - Πολλαπλά κατάγματα

Κατερίνα Στρατηγοπούλου-Μ. είπε...

Δύο ποιήματα από την συλλογή «Τα χίλια δέντρα» και ένα από την συλλογή «Ηλιοτρόπια»:

Τα βήματά σου

Όλα μπορείς να τα σωπάσεις,
όμως ποτέ τον έρωτα’
την ώρα που ανοίγουν τ' άστρα
όταν αρχίζει στην καρδιά η μουσική
και κόβονται γλυκά τα γόνατα.

Τότε σε οδηγούν τα βήματά σου.

*

Έβρεχε δίχως λόγο

Έβρεχε δίχως λόγο όλη τη νύχτα.
Έκλαψα - χόρτασε η ψυχή μου.
Σ' έφερα πιο κοντά.
Κράτησα επιτέλους τη μορφή σου.

Χαράζει τώρα στις μηλιές
κείνο σου το χαμόγελο.

*

Μ' άσπρη μουσαμαδιά μες στη βροχή

Στου καφενείου τα τζάμια
που έγλυφε η βροχή
σ' αναπολούσε η ψυχή μου
περιμένοντας.

Στο μέτωπο ξανθά μαλλιά
άσπρη μουσαμαδιά μες στη βροχή
έτσι σαν ανοιξιάτικο γαρίφαλο.

Έλα,
και τα τσιγάρα ένα ένα τέλειωσαν,
κι η ώρα πέρασε πολύ μαζί με τη βροχή.
Του κόσμου τούτου η ερημιά,
που εσένα δε σ' αγγίζει,
έρχεται.

Κι απόψε δε θα κοιμηθώ,
κι όπως θα μυρμηγκιάζουνε
τ' άπειρα δευτερόλεφτα
πότε η βροχή θα με κυκλώνει
και πότε απ' την καρδιά
το είδωλό του θα ξανάρχεται.

Στο μέτωπο ξανθά μαλλιά
άσπρη μουσαμαδιά μες στη βροχή
λευκό ανοιξιάτικο γαρίφαλο.

Γιώργος Ιωάννου

Κατερίνα Στρατηγοπούλου-Μ. είπε...

Από τις αναφορές στα «Χίλια Δέντρα» στο βιβλίο του Άρη Α. Δρουκόπουλου [βλέπε καταχώρηση No 227]

*
Στη δεύτερη συλλογή, Τα χίλια δέντρα, βλέπουμε ότι η τοποθέτηση των ποιημάτων είναι θεματική, μια τακτική που εφάρμοσε ο Καβάφης στις ιδιωτικές του εκδόσεις. Η συγγένεια Ιωάννου-Καβάφη δεν περιορίζεται μόνο στην ποίηση αλλά συνεχίζει και όταν ο Ιωάννου γράφει σχεδόν αποκλειστικά τα πεζογραφήματα του. Η «χωρική» του εμμονή στη Θεσσαλονίκη ενισχύεται από την Αλεξάνδρεια του Καβάφη. Η μνήμη παίζει και στους δύο σημαντικό ρόλο. Οι ερωτικές προτιμήσεις, όπως εμφανίζονται στα πεζογραφήματα του, έχουν μεγάλη ομοιότητα με τις προτιμήσεις των καβαφικών ποιημάτων.

*
Ο Ιωάννου εργάστηκε ως εκπαιδευτικός στη Μέση εκπαίδευση μέχρι το θάνατο του. Αρχικά σε ιδιωτικά σχολεία' στο Γιδά Αλεξάνδρεια), στα Τρίκαλα, στη Λάρισα, σε διάφορα ιδιωτικά της Αθήνας' το Σεπτέμβριο του 1960 διορίζεται ως δημόσιος εκπαιδευτικός στο Καστρί Κυνουρίας’ από το 1961 μέχρι το 1963 υπηρετεί στη Βεγγάζη της Λιβύης' το 1964 μετατίθεται στην Κασσάνδρα της Χαλκιδικής' το 1966 στην Καλαμαριά. Από το 1971 υπηρετεί στην Αθήνα - σε σχολεία και στην Κεντρική υπηρεσία.

Αυτή η, ας την πούμε, περιπέτεια ασφαλώς επηρέασε το δημιουργικό του έργο.
Όταν ρωτήθηκε στη συνέντευξη του Διαβάζω, «το ότι είσαστε δημόσιος υπάλληλος, πώς επιδρά στο έργο σας;», απάντησε μεταξύ άλλων και τα εξής: «Ειλικρινά, εγώ δεν κατάλαβα το πέρασμα από το ιδιωτικό εκπαιδευτήριο στο δημόσιο. Όχι, δεν είναι στο δημόσιο μεγαλύτερη η σκλαβιά' μάλλον στα ιδιωτικά σχολεία είναι μεγαλύτερη. Γενικά, βέβαια, το δημοσιοϋπαλληλίκι δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι περιορίζει τη ζωή του ατόμου, τα βιώματα του και τις ιδέες του, την πρόσκτηση αλλά και την έκφραση. Το άτομο, δηλαδή, δεν αναπτύσσεται και τόσο πολύ. [ ] Εγώ, δεν σας το κρύβω, ευλογώ το Θεό για το δημοσιοϋπαλληλίκι, μολονότι είχα επιπρόσθετους λόγους να μου είναι σκλαβιά, πολύ περισσότερους από έναν οποιονδήποτε άνθρωπο. Γιατί για μένα, δεν σήμαινε μονάχα στέρηση πνευματικής ζωής, πνευματικής εξάρσεως ή ελευθερίας, αλλά σήμαινε στέρηση ερωτική απόλυτη. Δεν ήταν δυνατό να κάθεσαι σ' ένα χωριό και να έχεις ερωτική ζωή, θα σε διώχνανε την άλλη μέρα. Σήμαινε, λοιπόν, απόλυτη στέρηση για χρόνια ολόκληρα».

Παρατηρούμε, λοιπόν, αφενός μια ικανοποίηση με τη δημόσια υπηρεσία, όταν τη συγκρίνει με την υπηρεσία του στην ιδιωτική εκπαίδευση' στη δημόσια εκπαίδευση βρήκε μια σταθερή στους περιορισμούς της κατάστασης, όπως λέει σε ένα πεζογράφημα του. Από την άλλη όμως μεριά είναι φανερά τα αισθήματα του από τους περιορισμούς που του επιβάλλονται, ή χειρότερα, από την επιτήρηση που ασκείται στους υπαλλήλους, ιδίως όταν υπηρετούν στα μικρά μέρη.

Είναι εμφανής αυτή η στενή παρακολούθηση από την υπηρεσία σε αρκετά κείμενα του Ιωάννου.

Το πρώτο κείμενο είναι το ποίημα «Σε επαρχία μακρινή», που, επειδή συμπυκνώνει αυτή την εμπειρία, παρατίθεται ολόκληρο:

Σε επαρχία μακρινή δημόσιος υπάλληλος.
Κονταίνει κάθε μέρα μέσα του η κραυγή
Ζήτω η Ελευθερία’ γιατί κι αυτή καλή
όμως γλυκό και το ψωμί - πράγματα
τόσο για την ώρα ασυμβίβαστα.

Διάφοροι κι απίθανοι επαγρυπνούν τριγύρω του.
Η ευτυχία ονομάζεται εδώ εφημερίς
- του κυβερνώντος, εννοείται, κόμματος.

Κάθε καφές κι ένα καινούριο όνειρο
προορισμένο σε μιαν ώρα να στεγνώσει.

Και μόνο τις αργίες όταν κρύβεται
στο ξένο του δωμάτιο, κάπως σα να ξεχνιέται,
ίσως να ξαναζεί.

(Τα χίλια δέντρα, 1963)