J. Hass«Σχεδόν δεν τον αναγνώριζα πια τον μαζεμένο και εσωστρεφή αφηγητή της πρώτης βραδιάς στο Γκαίτε. Ήταν τώρα ένας άνθρωπος που κρατούσε κατάστιχα και ξερνούσε χολή. Θυμάμαι πως είχα προσπαθήσει να τον αναχαιτίσω – και δεν ήμουν ο μόνος – θυμίζοντάς του πόσο δραστικά είχε λειτουργήσει ο υπαινιγμός στα πρώτα του βιβλία, μα εκείνος ήταν αμετάπειστος. Έβλεπε παντού εχθρούς και ήταν μουλαρωμένος. Πρόσφυγας, προλετάριος, από πατέρα σιδηροδρομικό, περασμένος από τη στέρηση των κατηχητικών και την οικονομική ανέχεια, ξεσπούσε τώρα σε καταγγελίες». Αυτό το απόσπασμα από το κείμενο του Μένη Κουμανταρέα «Σκέφτομαι τον Ιωάννου» απαντάει σε μεγάλο βαθμό στις παραπάνω ερωτήσεις. Να προσθέσουμε και την έλλειψη μιας ουσιαστικής αγάπης, μιας σχέσης σε διάρκεια, χωρίς προφάσεις και κρυψίματα. Όμως δεν το τόλμησε, άλλωστε οι εποχές από τις οποίες προερχόταν κάθε άλλο παρά αποδεκτές έκαναν τέτοιες σχέσεις, ούτε φυσικά και η χώρα μας με όλα τα παραδοσιακά οικογενειακά πρότυπα εν ισχύ, τα οποία ουδέποτε κλονίσθηκαν. Ουσιαστικά, ουδέποτε απέβαλε το συναίσθημα του περιθωριοποιημένου, το οποίο γεννά η ομοφυλόφιλη ιδιαιτερότητα, αν προσθέσουμε μάλιστα και τα χριστιανικά συναισθήματα της ενοχής και της αμαρτίας, τότε φθάνουμε πάλι σ’ αυτό που ο Βρασίδας Καραλής αποκαλεί αμαρτωλότητα. Ένας τέτοιος ψυχισμός είναι εξαιρετικά ευαίσθητος ως προς τις εξωτερικές προσλαμβάνουσες και αντιδρά ανάλογα. « Ήταν υπερευαίσθητος για ό,τι τον αφορούσε και ζούσε κατάμονος. Περιστατικά που σ’ άλλους θα προκαλούσαν το χαμόγελο, ή έστω το πικρό σχόλιο, αυτόν τον αναστάτωναν. Όταν αισθανόταν ότι τον αδικούν θιγόταν και συμπεριφερόταν σαν να τον είχε βρεί μεγάλο κακό», σημειώνει ο Γιώργος Αράγης.
.
Έλενα Χουζούρη: Γιώργος Ιωάννου. «Σαν σπόρος αγκαθιού…» (Ηλέκτρα)
Έλενα Χουζούρη: Γιώργος Ιωάννου. «Σαν σπόρος αγκαθιού…» (Ηλέκτρα)
4 σχόλια:
[Ουσιαστικά, ουδέποτε απέβαλε το συναίσθημα του περιθωριοποιημένου, το οποίο γεννά η ομοφυλόφιλη ιδιαιτερότητα, αν προσθέσουμε μάλιστα και τα χριστιανικά συναισθήματα της ενοχής και της αμαρτίας, τότε φθάνουμε πάλι σ’ αυτό που ο Βρασίδας Καραλής αποκαλεί αμαρτωλότητα]
* * *
Έτσι, στο τελευταίο του καθαρά λογοτεχνικό βιβλίο, ο Ιωάννου κάνει εν μέρει λόγο για τον πανικό που σκορπά ο ομοφυλόφιλος, την ομοφυλοφοβία, την ίδια στιγμή που σε άλλο κείμενο της «Καταπακτής» παραδέχεται πως αυτή αποτελεί εσωτερικευμένη του κατάσταση («δεν ξεσφραγίζεσαι με τίποτα και δεν ξεφοβάσαι με τίποτα», Στη δύσκολη ώρα), ενώ στην Παραίτηση αποποιείται και την ίδια τη λέξη που δηλώνει την ερωτική του ταυτότητα, προτιμώντας να τον θεωρούν άφιλο: «Καλύτερα αυτό παρά το άλλο, που είναι ακόμη και στην ορθογραφία του δύσκολο με τα αλλεπάλληλα όμοια φύλα».
Σοφία Ιακωβίδου
Από την Καθημερινή, 13/2/2005
~~~~~~~~~~~~
«Η αίσθηση της αμαρτίας, η εξομολογητικότητα, η ανάγκη ανθρώπινης επαφής, η λειτουργία της μνήμης αποτελούν δομικούς άξονες τόσο της ποιητικής όσο και της πεζογραφικής παρουσίας του συγγραφέα»
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΚΟΡΗΣ
Από την Καθημερινή, 13/2/2005
~~~~~~~~~~~~
[...] Κύτταξέ με μέσα απ’ την ύπαρξή μου και θα μου δώσης το δίκιο. Ο εαυτός μου – δυστυχώς ή ευτυχώς δεν ξέρω - μου φανέρωσε ξαφνικά άπειρες δυνατότητες και πάθη που πρέπει να τα παλεύω και να τα δαμάζω’ κι ένα τέτοιο βέβαια κάνει τη ζωή όλο διχασμό, μαρτυρική και ευχάριστη.
Από το βιβλίο: Δέκα ανέκδοτα γράμματα στον Χρήστο Σαμουηλίδη 1949-1951 (εκδ. Εστία, 2000)
[Ήταν υπερευαίσθητος για ό,τι τον αφορούσε και ζούσε κατάμονος]
* * *
«[...]Τον τελευταίο καιρό είμαι αφάνταστα μονάχος, είναι κάτι το τρομερό – ιδίως για έναν σαν εμένα. Δεν μπορείς να φανταστείς πόσο είμαι στεναχωρημένος, πόσο κενός και γεμάτος νευρικότητα. Σίγουρο που δε θάχουμε καλά ξεμπερδέματα με μια τέτοια κατάσταση. Τώρα πού σου γράφω νιώθω τα χείλη μου σκασμένα και καίνε. Δεν έχω πυρετό πραγματικό, ούτε άρρωστοw είμαι. Είναι απ’ αυτό. Απ' τη σκασίλα και τη στεναχώρια που μου δίνει το αναίτιο αυτό πνίξιμο, ή ανομοιότητα από τους άλλους και η μάταιη αναζήτηση λίγης κατανόησης.»
...
Από το βιβλίο: Δέκα ανέκδοτα γράμματα στον Χρήστο Σαμουηλίδη 1949-1951
~~~~~~~~~~~~
Δεν φοβούμαι εγώ τους ανθρώπους. Καθόλου. Παρ' όλο που έχω πάθει πολλά. Και όταν βρίσκομαι ανάμεσα σε μεγάλο πλήθος ανθρώπων, στους μεγάλους δρόμους ή σε συνάξεις, δεν νιώθω «συντριβή», όπως ακούω πολλούς να λένε. Αντίθετα νιώθω πάρα πολύ μεγάλη χαρά από τα ανθρώπινα πλάσματα που βρίσκονται γύρω μου. Ισως αυτό να είναι και ο κυριότερος λόγος που αγαπώ τόσο πολύ τις μεγαλουπόλεις, και φυσικά τις δύο μεγαλουπόλεις που έχει η χώρα μας, την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Σε τελική ανάλυση, το μόνο πράγμα που με παρηγορεί και καταστέλλει τη φοβία μου για το θάνατο είναι οι άλλοι, οι πολλοί άνθρωποι. Η μοναξιά μέσα στη φύση με πανικοβάλλει. Ενώ η μοναξιά μέσα στη μεγαλούπολη είναι το ιδανικό μου. Να είμαι κοντά, αλλά όχι μαζί, για να μπορώ να δουλέψω. Εάν δεν είχα αυτήν την ανάγκη της συγγραφικής δημιουργίας, ασφαλώς θα ζούσα, μετά τη δουλειά μου τη βιοποριστική, στα καφενεία, στους μεγάλους δρόμους, στα μεγάλα πάρκα, στα σινεμά. Για να βλέπω πολλούς ανθρώπους γύρω μου. Με παρηγορούν υποσυνείδητα. Oχι μόνο με τον έρωτα που μπορούν να μου παράσχουν, αλλά κυρίως με το παράδειγμα του θανάτου τους, της φθοράς τους.
Ο Γιώργος Ιωάννου στον Βασίλη Αγγελικόπουλο (19 Δεκεμβρίου 1978)
Από την Καθημερινή, 13 Φεβρουαρίου 2005
~~~~~~~~~~~~
...κρυφοκοιτάζοντας τη ζωή των κρατουμένων από τα παράθυρα των κελιών τους, τη συγκρίνει με αυτήν των μοναχών του γειτονικού Αγίου Oρους. «Πού είναι πιο ελεύθερα άραγε;» αναρωτιέται. «Εδώ μέσα ή στην οικογένεια, τον κύκλο και το υπαλληλίκι; Πάντως μοιάζει να είναι αφάνταστα λιγότερη απ' τη δική μου η μοναξιά τους. Καλύτερα, θαρρώ, πολύ καλύτερα σε μοναστήρι ή στις σκιερές φυλακές, μαζί μ' αυτούς που έκαναν το θέλημά τους, παρά έξω, με τους δισταχτικούς και αφυδατωμένους».
Σοφία Ιακωβίδου
Από την Καθημερινή, 13 Φεβρουαρίου 2005
[Όταν αισθανόταν ότι τον αδικούν θιγόταν και συμπεριφερόταν σαν να τον είχε βρεί μεγάλο κακό, σημειώνει ο Γιώργος Αράγης]
* * *
[...] H Έλενα Χουζούρη δεν διστάζει να επιμείνει στη βαθιά ανάγκη αναγνώρισης που ένιωθε ο πρόωρα χαμένος Ιωάννου και στην εχθρική του συμπεριφορά απέναντι σε όποιον ο ίδιος πίστευε ότι του έκανε αρνητική δημόσια κριτική για το έργο του, ιδίως αν υπήρξε και φίλος του - όπως ο Μίμης Μαρωνίτης. Όπως επιμένει και στα ζητήματα που προκύπτουν από την αμφίθυμη σχέση του με τη θρησκεία - ο Ιωάννου ήταν του κατηχητικού - με τη γενέτειρά του Θεσσαλονίκη και με την ομοφυλοφιλία του.
...
Μανώλης Πιμπλής
Aπό ΤΑ ΝΕΑ, 12 Μαρτίου 2005
~~~~~~~~~~~~
[...] «Τρέχω και παίρνω τα βιβλία σου μόλις βγουν, είσαι θαυμάσιος Γιώργο, είσαι οι δεσμοί μας, η μνήμη μας, oι ιστορίες σου μου φέρνουν δάκρυα στα μάτια».
Xαμογελούσε ως χαμηλοβλεπούσα κι έριχνε την σπόντα του: «Μερικοί δεν συμφωνούν. Είδες τι μου γράφει ο Μαρωνίτης στο Βήμα;». Τον Ιωάννου μπορεί να τον λάτρευα, γιατί είχε το δώρο των σπλάχνων, δεν ήθελα όμως να ρίξω λάδι στη φωτιά. Ξεχνούσα πόσο έξαλλος γινόμουν εγώ όταν εισέπραττα δηλητηριώδεις κριτικές και χτυπήματα κάτω από τη μέση και καμωνόμουν τώρα τον Αγγλοσάξονα: «Δεν είναι ανάγκη να μεγαλοποιείς το θέμα», του λεγα, «συμβαίνουν αυτά, ο χρόνος θα δείξει». Τίποτε. Παρέμενε απαρηγόρητος και υπέροχος. Δεν δεχόταν τίποτε λιγότερο από την αγάπη και τον θαυμασμό γιατί και ο ίδιος δεν έδινε τίποτε λιγότερο.
...
Διονύσης Σαββόπουλος
Από την Καθημερινή, 13/2/2005
Από το ΕΘΝΟΣ, 10 Απριλίου 2005
[...] Ένα οδοιπορικό ζωής ανάμεσα στην επιθυμία και τη γραφή, αυτό υπήρξε και αυτό θα εξακολουθήσει να υπάρχει. Πάντα παρών για όσους τον γνώρισαν και όσους θα τον γνωρίσουν μέσα από τα γραπτά του. Για να ξεδιψάνε και να αντέχουν τη συνέχεια της δικής τους ζωής.
Έλενα Χουζούρη
~~~~~~~~~~~~
Η περιγραφή του βιβλίου από το site του Ελευθερουδάκη
Ο Γιώργος Ιωάννου της Θεσσαλονίκης. Ο Γιώργος Ιωάννου της ποίησης. Ο Γιώργος Ιωάννου της πεζογραφίας. Ο Γιώργος Ιωάννου της διδασκαλίας. Ο Γιώργος Ιωάννου της περιπλάνησης και της μοναξιάς. Ο Γιώργος Ιωάννου της στιχουργικής. Ο Γιώργος Ιωάννου θύμα ενός αδόκητου θανάτου. Η εξιστόρηση μιας ζωής πλήρους από ήρεμη μεγαλοσύνη. Φέτος, ένα βιβλίο. Eίκοσι χρόνια από τον θάνατό του. Από τη γέννηση (20 Νοεμβρίου 1927), μέχρι τον θάνατο (16 Φεβρουαρίου 1985), η περιπέτεια μιας ολόκληρης ζωής που έχει διανύσει την απόσταση από τη λύπη μέχρι την αναγνώριση. Από την εναγώνια προσπάθεια αναζήτησης της αυτοπροσωπίας μέχρι την καταξίωση. Από την επίμονη και επίπονη καταβύθιση μέχρι την ακεραίωση του προσωπικού και λογοτεχνικού Είναι. Κι από κοντά, γνώμες και απόψεις ομοτέχνων και ειδικών της λογοτεχνίας. Το κοινωνικό και λογοτεχνικό περιβάλλον της Θεσσαλονίκης. Μιας ορισμένης εποχής της Θεσσαλονίκης και μιας ορισμένης εποχής της Ελλάδας, ταλαίπωρης και ταλαιπωρούσας. Ο σφυγμός του καιρού, που τον κατανόησε ο συγγραφέας και μας τον έδωσε ως πολύτιμο κοινό κτήμα. Μια γοητευτική αφήγηση της προσωπικότητας του Γιώργου Ιωάννου είναι αυτό το βιβλίο της Έλενας Χουζούρη. Ένα παρακολούθημα της ηδύτητας, δοσμένο με την χάρη εκείνου που γνώρισε και αγάπησε τον δημιουργό και το έργο του. Δεν είναι απόδοση οφειλόμενης -έτσι κι αλλιώς- τιμής σ’ έναν άνθρωπο που λείπει από τις μέρες μας. Είναι λογοτεχνία για μια ζωή λογοτεχνημένη. Που τεχνήθηκε, δηλαδή, από την αγάπη για τον λόγο. Τον γραπτό λόγο. Βιβλίο προς βιβλίο και όχι χρόνο με τον χρόνο. Η Έλενα Χουζούρη γράφει για τον Γιώργο Ιωάννου συνομιλώντας με την παρουσία του μέσα στον καιρό και μέσα από τον καιρό. Είναι κι αυτός ένας τρόπος για να μην ξεχνάς. Γιατί αξίζει στον Γιώργο Ιωάννου -φέτος 20 χρόνια από τον θάνατό του- να τον γνωρίζεις διαρκώς. Θεραπεύοντας τα "πολλαπλά κατάγματα" της μνήμης.
~~~~~~~~~~~~
Στα σχόλια της καταχώρησης Νο. 217 έγινε αναφορά στο βιβλίο «Σαν σπόρος αγκαθιού», ως εργογραφικό στοιχείο της Ε.Χουζούρη. Αντιγράφω το σχόλιο μου εδώ, που είναι η κατάλληλη θέση, με την παράκληση να διαγραφεί από εκεί.
:
Η Έλενα Χουζούρη, που εκτός από κριτική λογοτεχνίας, γράφει ποίηση και δοκίμιο, υπογράφει ένα από τα τρία πρώτα βιβλία της νέας σειράς των εκδόσεων Ηλέκτρα “Βίοι Αγίων” (υπότιτλος “Υπόγειες Διαδρομές”).
«Πρόκειται για μονογραφίες ή, άλλως, βιογραφικά δοκίμια για τους «καταραμένους» των γραμμάτων και των τεχνών, τη συγγραφή των οποίων αναλαμβάνουν συγκεκριμένοι δημιουργοί που έχουν ή είχαν βιωματική σχέση με τα πρόσωπα που καταγράφονται.»
Το βιβλίο της Έλενας Χουζούρη – Σαν σπόρος αγκαθιού - είναι ένα δοκίμιο για τον Γιώργο Ιωάννου, με τον οποίο διατηρούσε φιλική σχέση και η κυκλοφορία του, τον Φεβρουάριο του 2005, συνέπεσε με τα εικοσάχρονα από τον θάνατο του συγγραφέα.
Από την ίδια σειρά θα κυκλοφορήσει και το βιβλίο "Ναπολέων Λαπαθιώτης» του ποιητή και δημοσιογράφου Κώστα Καναβούρη, που είναι και ο διευθυντής της σειράς «Βίοι Αγίων»
Δημοσίευση σχολίου