Γιάννης ΤσαρούχηςΑναμφισβήτητα υπάρχει μια διαφορά ανάμεσα στην Ανατολίτικη και τη Δυτική ζωγραφική, η οποία με απασχολούσε εκείνο τον καιρό. Η Ελληνική ζωγραφική με τράβηξε πάντοτε γιατί μου έδινε, αν όχι τίποτα άλλο, την ψευδαίσθηση ότι ενώνει τους δυο τρόπους.
Είναι άραγε δυνατόν να ενωθούν οι δυο τρόποι; Η απάντηση είναι δύσκολη και οι συνδυασμοί ό,τι το πιο επικίνδυνο. Αν όμως κανείς σεβαστεί τις δυνατότητες της ζωγραφικής και περιοριστεί σ’ αυτές, μπορεί τότε να ενώσει πολλά πράγματα που φαίνονται αντίθετα.
Μιλούμε συνεχώς για Ανατολή και Δύση ξεχνώντας πάντοτε πόσο βαθιά επίδραση είχε η Ελληνική ζωγραφική τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση. Γι’ αυτό σκέφτηκα συχνά πως τις τέχνες που δεν ακολουθούν το ελληνικό παράδειγμα θα έπρεπε να τις χαρακτηρίζουμε με το αν είναι προελληνικές ή με το βαθμό που είναι αντι-ελληνικές, έστω κι αν ακολουθούν ελληνικούς τρόπους.
Το τι είναι ελληνικό προσπαθούμε κι εμείς οι Έλληνες να το μάθουμε όπως και τόσοι άλλοι. Παράλληλα μ’ αυτό ο εξελληνισμός μας είναι παλιότερος και διαφορετικός από τον εξελληνισμό του Δυτικού, που επηρεάζει και μας όσο πάει περισσότερο. Το να εξελληνιστεί κανείς κατέληξε συχνά σε ιδανικό διεθνές που οδηγεί σε ευγενή συναγωνισμό. Για μας τους Έλληνες αυτό το δυτικό ιδανικό, που κάθε τόσο αδυνατίζει, είναι αδύνατο να είναι ξεχωρισμένο και άσχετο με τον προαιώνιο εξελληνισμό μας, δηλαδή τη συμμετοχή μας στον ελληνικό πολιτισμό που συνεχίζεται.
Γιάννης Τσαρούχης: ως στρουθίον μονάζον επί δώματος (Καστανιώτης)
2 σχόλια:
«Hγρύπνησα και εγενόμην ως στρουθίον μονάζον επί δώματος» (1987)
«Αγαθόν το εξομολογείσθαι τω Κυρίω και ψάλλειν τω ονόματί σου Ύψιστε»
Κλίνον, Κύριε, το ους σου και επάκουσόν μου, ότι εγώ ειμί πτωχός και πένης >
Λίθον ον απεδοκίμασαν οι οικοδομούντες, ούτος εγεννήθη εις κεφαλήν γωνίας.
Γεννηθήτω η οδός αυτών σκότος και ολίσθημα και άγγελος Κυρίου καταδιώκων αυτούς ότι δωρεάν έκρυψαν μοι διαφθοράν παγίδος αυτών, μάτην ωνείδισαν την ψυχήν μου
Στίχους από τους ψαλμούς του προφητάνακτα Δαυίδ (βλ. καταχωρήσεις Νο: 157 & 158) φέρουν ως τίτλο τα βιβλία της σειράς των εκδόσεων Καστανιώτη με κείμενα και συνεντεύξεις (*) του Γιάννη Τσαρούχη. Τίτλοι επιλεγμένοι για να υπογραμμίζουν την «θρησκευτικότητα» των έργων του αλλά και του ίδιου του ζωγράφου. Αν και τα θέματα που επέλεγε δεν ήταν θρησκευτικού περιεχομένου, εν τούτοις οι μορφές που απεικονίζονται θυμίζουν έντονα βυζαντινές αγιογραφίες, αποτέλεσμα, ίσως, της μαθητείας του κοντά στον Κόντογλου. Όμως, η αρτίστικη διγλωσσία του Τσαρούχη δεν σταματούσε στην ζωγραφική πότε με τον δυτικό και πότε με τον ανατολίτικο τρόπο. Στα έργα του οι σχεδόν ασκητικές μορφές των εφήβων και των νέων ανδρών, αποπνέουν αισθησιασμό και η πνευματικότητα συνυπάρχει με την σωματικότητα.
To “Ως στρουθίον μονάζον επί δώματος” κυκλοφόρησε το 1987 και εκτός από κείμενα του Γιάννη Τσαρούχη περιλαμβάνει σχετικά άρθρα των Οδυσσέα Ελύτη, Αναστάσιου Δρίβα, Θανάση Νιάρχου κ.ά.
(Κ.σ.Μ)
* O καθηγητής της Ιστορίας της Τέχνης, κύριος Νίκος Χατζηνικολάου γράφει: Η εντυπωσιακή παιδεία του τεκμηριώνεται ευρύτερα με τις συνεντεύξεις και τα γραφτά του… Τα κείμενά του ανήκουν στα οξυδερκέστερα που έγραψε ποτέ Έλληνας καλλιτέχνης…
{ Αναμφισβήτητα υπάρχει μια διαφορά ανάμεσα στην Ανατολίτικη και τη Δυτική ζωγραφική, η οποία με απασχολούσε εκείνο τον καιρό. Η Ελληνική ζωγραφική με τράβηξε πάντοτε γιατί μου έδινε, αν όχι τίποτα άλλο, την ψευδαίσθηση ότι ενώνει τους δυο τρόπους }
[…] Τα πρώτα παιδικά σχέδια από τη ζωή του στον Πειραιά αποτυπώνουν τι είδε στα δυτικά περιοδικά μόδας της εποχής, ενώ απέναντι, οι αφίσες και οι φιγούρες του Καραγκιόζη, με τα πλούσια λαμπερά χρώματα, θέτουν αμέσως το θέμα της έκθεσης. Από τη μια, του γνέφει η Δύση, ο τρισδιάστατος κόσμος της ζωγραφικής με το σχέδιο και τις φωτοσκιάσεις, τα νεοκλασικά σπίτια, την «καλλιέργεια». Από την άλλη, ο 15χρονος Τσαρούχης ελκύεται από τα πλούσια ανατολίτικα χρώματα, το λαϊκό στοιχείο, τη ζωή, στη διαδικασία όπου η ζωγραφική δεν είναι μίμηση του κόσμου, αλλά πλάθεται από το χρώμα. […]Ζωγραφίζει πότε με τον δυτικό και πότε με τον ανατολίτικο τρόπο, ενημερώνεται για τα σύγχρονά του καλλιτεχνικά ρεύματα, τον Πικάσο, τον Ματίς, αλλά διδάσκεται και από τα σχέδια των αρχαίων αγγειογράφων.
[…]
«Δεν είμαι διχασμένος, αλλά μελετώ συχνά χωριστά τις δύο μοναδικές δυνατότητες αναπαραστάσεως του πραγματικού», σημειώνει. «Αγαπώ την Κάλλας και τη Σωτηρία Μπέλλου. Και δεν αισθάνομαι διχασμένος. Ας κοπιάσουν όσοι σκανδαλίζονται γι' αυτό να καταλάβουν τι μου συμβαίνει. Εγώ πάντως κοπίασα και κοπιάζω για να βρω μια τάξη και μια ισορροπία. Θέλω συνεχώς να γνωρίζω και να ξεκαθαρίζω. Για να είμαι ελεύθερος ν' αγαπήσω απόλυτα»...
[…]
Παρασκευή Κατημερζή – ΤΑ ΝΕΑ, 11/4/2000
Δημοσίευση σχολίου