Να, έρχεται αυτός και ευτυχώ
Άνεμοι πετάξτε μαλακά
Φύσα κι εσύ αύρα ευωδιαστή
Πέστε του γοργά πόσο πολύ
Με πόθο ανέμενα γι’ αυτό
Εκείνη τη νύχτα ευτυχισμένος
Στο στήθος σου ήμουν βυθισμένος
Στα φιλιά σου ήμουνα πνιγμένος
Πιστός κι αιώνια δεσμευμένος
Από έρωτα τόσο μεθυσμένος
Γέουντα α Λεβί
Εβραίοι ποιητές του Μεσαίωνα (Νεφέλη)
Μετάφραση: Ιωσήφ Βεντούρας
ΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ (1931-2020)
-
Πέθανε ο Ντίνος Χριστιανόπουλος Έζησε 89 «διαγώνια» χρόνια… Ο φιλόλογος
Κωνσταντίνος Δημητριάδης (το «Ντίνος Χριστιανόπουλος» είναι ψευδώνυμο του
ποιητή),...
Πριν από 3 χρόνια
3 σχόλια:
Ενα πανόραμα της κοσμικής κυρίως ποίησης που γράφτηκε από εβραίους δημιουργούς μεταξύ των αιώνων 6ου και 15ου μας δίνει στο δίγλωσσο (εβραϊκά, ελληνικά) βιβλίο του ο Βεντούρας μαζί με μια εμπεριστατωμένη εισαγωγή, λεπτομερείς επεξηγηματικές σημειώσεις και βιογραφικά των ανθολογούμενων ποιητών. H τέχνη τους, που άνθησε στην κατακτημένη από τους Αραβες Ανδαλουσία, στη Μέση Ανατολή, στην Ιταλία, στα Βαλκάνια και στην Οξιτανία (τη Νότια Γαλλία, όπου εκείνη την εποχή μιλιόταν το λεγόμενο ιδίωμα του Οκ), περιλαμβάνει ένα εύρος θεμάτων, από τη θρησκευτική υμνογραφία και τον μεταφυσικό προβληματισμό ως τον κόσμο των σαρκικών ηδονών και τον ομοφυλοφιλικό έρωτα. Και μας δίνει μια ιδέα του δυναμισμού με τον οποίο οι λόγιοι εκείνοι γυρολόγοι ενσωμάτωσαν τα πιο διαφορετικά πολιτισμικά στοιχεία ώστε αφομοιώνοντάς τα να αρθρώσουν τον ζείδωρο λόγο τους. Αξίζει να συγκρατήσουμε μερικά ονόματα και να δούμε από κοντά τη λεπταίσθητη τεχνική τους. Ο Σαμουήλ α Ναγκίντ από την Κόρδοβα (993-1056): H γη είναι φυλακή στη διάρκεια της ζωής. / Γι' αυτό να ποια αλήθεια λέγω στον τρελό:/ «Σε περιζώνει ουρανός. Ξέφυγε αν μπορείς. / Μη βιάζεσαι τόσο γιατί τρέχεις στο χαμό» (H γη είναι φυλακή). Ο Γεούντα α Λεβί από το Τολέδο (1075 ή 1085 -1140): Οι δούλοι του χρόνου δούλοι δούλων είναι. Μόνο/ ο δούλος του Κυρίου είναι ελεύθερος στη Γη. / Κι όπως καθένας κερδίζει το δώρο που αναζητεί πολύ, / εγώ τον Θεό γυρεύω: σ' Εκείνον ανήκει όλη μου η ψυχή (Οι δούλοι του χρόνου). Ο Σολομών Ιμπν Γκαμπιρόλ από τη Μάλαγα (1021-1058;): Με το μελάνι της ψιχάλας και της βροχής, / με τη γραφίδα του κεραυνού, με το χέρι του σύννεφου, / ο χειμώνας χρωμάτισε τον κήπο κόκκινο και μπλε. / Κανείς καλλιτέχνης δεν θα το φανταζόταν αυτό. / Και η γη που ζήλεψε τον ουρανό, / κέντησε αστέρια στις πτυχές των παρτεριών (Με το μελάνι της βροχής).
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΟΥΛΙΑΡΑΚΗΣ (ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 19-02-2006)
Από το ίδιο βιβλίο:
XAIΡΕΤΩ ΤΟΝ ΦΙΛΟ ΜΟΥ
Τον φίλο μου τον χαιρετώ με του ανέμου τα φτερά.
Του ζητώ τώρα που φεύγει η ζέστη κι έρχεται δροσιά,
την ημέρα που χωρίσαμε ποτέ να μην ξεχνά.
Γιατί όρκους αγάπης δώσαμε κάτω απ' τη μηλιά.
ΟΤΑΝ ΚΑΠΟΤΕ
Όταν κάποτε τον χάιδεψα στα πόδια μου ακουμπισμένο
την εικόνα του στα μάτια μου σαν σε καθρέφτη είδε τρυφερά.
Και φίλησε τα μάτια μου το δόλιο διαβολάκι. Το γνώριζα,
στα μάτια μου την εικόνα του φιλούσε που καθρέφτιζε σ' αυτά!
Γέουντα α Λεβί
~~~~~~~~~~~~
ΠΙΕΣ ΦΙΛΕ ΜΟΥ
Πιες φίλε μου και πρόσφερε και μένα ώστε
στο ποτήρι μου ν' αφήσω τον καημό μου.
Κι αν πεθάνω και με δεις πες στο αγόρι:
Δώσε του ζωή με το λαούτο σου, μωρό μου.
ΚΥΛΑ ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ
Κυλά το ποτάμι εμπρός μου, κυλά στα μάτια μου.
Κυλά προς τον φίλο μου, στριφογυρίζει μεθυσμένο.
Όταν ο άνεμος σαρώνει την επιφάνειά του,
στενάζει όπως στενάζω,
το στεναγμό μου εμπαίζει.
Η αναταραχή των νερών του,
είναι η αναταραχή της καρδιάς μου.
Τα κύματά του ίδια είναι με τα δάκρυά μου.
Ω φίλε μου, θα σου μιλήσει ο άνεμος για την αγάπη μου;
Γελά αλήθεια ο ποταμός με τα δάκρυά μου;
Μωυσής ιμπν Εζρά
Aπό την εισαγωγή του βιβλίου:
...πολλοί μελετητές θεωρούν ότι η ομοφυλοφιλία που ήταν διαδεδομένη στην άρχουσα τάξη εκείνης της εποχής καταγράφτηκε στην εβραϊκή ερωτική ποίηση. Ο J. Schirmann δέχεται το γεγονός ότι πολλά ποιήματα της περιόδου αυτής υμνούν τον όμορφο έφηβο, ωστόσο υποστηρίζει ότι, αν και πιθανώς να υπήρχαν Εβραίοι που είχαν εθιστεί στον ομοφυλοφιλικό έρωτα, δεν έχουμε αποδείξεις ότι τα ποιήματα αυτά εκφράζουν προσωπικές εμπειρίες, και τείνει στην εκδοχή ότι τα ποιήματα αυτά είχαν ως θέμα τυποποιημένα μοτίβα της αραβικής ποίησης. Ο Daniel Eisenberg προχωρεί περισσότερο, υποστηρίζοντας ότι οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις ήταν διαδεδομένες σε Άραβες και Εβραίους, που μάλιστα πίστευαν ότι ήταν πιο εκλεπτυσμένες από τις ετερόφυλες σχέσεις. Ο Norman Roth, […] σημειώνει την ύπαρξη ομοφυλοφιλικής ερωτικής θεματολογίας στην εβραϊκή ποίηση. Ένα από τα παραδείγματα που παραθέτει στο κείμενό του ο Roth είναι και οι ακόλουθοι στίχοι από ποίημα του Ιμπν Γκαμπιρόλ:
Kλαδί που εξύψωσε την καρδιά μου με τα άνθη του / κλωνί μυρτιάς που φύτεψε πόθο στις σκέψεις του / όρθιο σαν κίονας από φίλντισι αγαπητό στα μάτια κάθε εραστή / φειδωλό στα δώρα του / καταλαβαίνει το μυστικό του έρωτα από τις καρδιές: όταν η καρδιά σου χτυπά για εκείνον, θα στρέψει το βλέμμα του σε σένα… Το στήθος του είναι χρυσά ρόδια δεμένα με ασήμι / πώς θα ήθελα να ρουφήξω τα ρόδια του.
Iωσήφ Βεντούρας
Δημοσίευση σχολίου