Ross Bleckner (ΗΠΑ)Βέβαια, ανάμεσα στη χρονία επίσημη υποκρισία και την ελευθεριότητα που είναι του συρμού στις τελευταίες δεκαετίες υπάρχει πελώριο χάσμα. Η άποψη ότι οι ασθένειες που μεταδίδονται με τη σεξουαλική επαφή δεν είναι σοβαρές φθάνει στο απόγειό της στη δεκαετία του 1970, που είναι και η περίοδος κατά την οποία πολλοί άρρενες ομοφυλόφιλοι ανασυγκροτήθηκαν σ’ ένα είδος εθνικής ομάδας, της οποίας το χαρακτηριστικό φολκλοριστικό έθιμο ήταν η σεξουαλική αδηφαγία, και οι θεσμοί του ομοφυλόφιλου βίου στις πόλεις αποτέλεσαν ένα σύστημα σεξουαλικής διανομής πρωτοφανούς ταχύτητας, αποτελεσματικότητας και έντασης. Ο φόβος του AIDS ενισχύει μια μετριοπαθέστερη χρήση της ορμής, και όχι μόνο ανάμεσα στους ομοφυλόφιλους άνδρες. Η προ του 1981 σεξουαλική συμπεριφορά στις Ηνωμένες Πολιτείες φαίνεται τώρα στο βλέμμα της μεσαίας τάξης μέρος μιας χαμένης αθωότητας - αθωότητας υπό την αμφίεση, βέβαια, της ακολασίας. Ύστερα από δυο δεκαετίες σεξουαλικής ανάλωσης, σεξουαλικής κερδοσκοπίας. Σεξουαλικού πληθωρισμού, βρισκόμαστε στα πρώτα στάδια μιας σεξουαλικής ύφεσης. Η αναπόληση της σεξουαλικής κουλτούρας της δεκαετίας του 1970 έχει παρομοιαστεί με την αναπόληση της εποχής της τζαζ μεσ’ από την κακή πλευρά της οικονομικής κρίσης του 1929.
Σούζαν Σόντακ: Η νόσος ως μεταφορά. Το AIDS και οι μεταφορές του (Ύψιλον)
4 σχόλια:
Στα δύο επιλεγμένα απoσπάσματα από μία συνέντευξη της στον Τσαρλς Ρούας η Σούζαν Σόνταγκ (1933-2004) αναφέρεται στoυς λόγους που την οδήγησαν να γράψει το βιβλίο που παρουσιάζει ο ReyCorazon και στην «γυναικεία γραφή».
Δημοσιεύθηκαν τον Σεπτέμβριο του 1986 στο περιοδικό «η λέξη» τεύχος 57.
Η μετάφραση είναι του Αιμίλιου Μπουρατίνου:
*** To να αρρωσταίνει κανείς, το να βλέπει το θάνατο κατά πρόσωπο, το να βρίσκεται μαζί με άλλους ανθρώπους που υποφέρουν τρομερά – μερικοί απ’ αυτούς να πεθαίνουν - για αρκετά χρόνια αποτελεί συγκλονιστική εμπειρία. Δεν είσαι πια ο ίδιος άνθρωπος. Οι γιατροί μου είχαν πει τότε ότι κατά πάσα πιθανότητα θα πέθαινα. Ξέφυγα όμως. [...] Γι αυτό έγραψα την «Αρρώστια ως Μεταφορά». Το δούλεμα του βιβλίου εκείνου ήταν μέρος του αγώνα μου να μη το βάλω κάτω, να μη δεχτώ την θανατική καταδίκη. Όπως είπε ο Νίτσε, ό,τι δε σε σκοτώνει σε δυναμώνει. Αλλά, όπως ψιθυριστά μου είπε και κάποιος φίλος , ό,τι δε σε σκοτώνει σου δημιουργεί τραύματα. ‘Εχοντας πλησιάσει τόσο τον θάνατο, δε μπορείς πια να γυρίσεις ολοκληρωτικά στη ζωή. Έχω τώρα μια σχέση διαφορετική, λιγότερο αθώα, με τον χρόνο. Έχω επίσης μια σχέση πιο αγωνιώδη με την ίδια μου την εργασία.
*** Ουδέποτε σκέφτηκα ότι θα γινόμουν γυναίκα-συγγραφέας. Δεν είχα συνεπώς κατά νου κάποιο πρότυπο. Πριν κλείσω τα είκοσί μου είχα ως είδωλα τον Ζιντ, τον Μανν, τον Κάφκα. Ποτέ δεν πέρασε από το νου μου όμως ότι υπάρχουν γυναίκες συγγραφείς και ότι κάτι τέτοιο θα γίνω η ίδια. Δεν πιστεύω, ξέρετε, ότι ωφελεί να μιλάει κανείς για γυναίκες ή άνδρες συγγραφείς. Υπάρχουν μόνον συγγραφείς.
Aποσπάσματα του ημερολογίου της Σούζαν Σόνταγκ που προδημοσιεύθηκαν στο περιοδικό (δε)κατα, τ. 8. και αναμένεται να κυκλοφορήσουν στις ΗΠΑ το 2008 ή το 2009.
Από τα ΝΕΑ – 9 Δεκεμβρίου 2006 (Βιβλιοδρόμιο):
*** Η σχέση μου με τη Χάριετ με μπερδεύει. Θέλω να μην είναι προμελετημένη, να μην είναι ανακλαστική - αλλά η σκιά των προσμονών της ως προς το από τι συνίσταται μία «σχέση» μού τσαλακώνει την αξιοπρέπεια, με κάνει αδέξια. Εκείνη με τις ρομαντικές της δυσαρέσκειες, εγώ με τις ρομαντικές μου ανάγκες και πόθους... Ένα απρόσμενο δώρο: το ότι είναι όμορφη. Τη θυμόμουν ως όχι εντελώς όμορφη, αλλά μάλλον αγενή και καθόλου ελκυστική. Δεν είναι τίποτα από όλα αυτά. Και η φυσική ομορφιά είναι, σχεδόν φριχτά, σπουδαία για μένα.
*** Ο ερχομός του οργασμού έχει αλλάξει τη ζωή μου. Είμαι απελευθερωμένη, αλλά δεν είναι αυτός ο τρόπος να το πει κανείς. Ακόμα πιο σημαντικό: με έχει περιορίσει, έχει κλείσει πολλές πιθανότητες, έχει κάνει τις εναλλακτικές λύσεις ολοκάθαρες και αιχμηρές. Δεν είμαι πια απεριόριστη, π.χ. τίποτα. Η σεξουαλικότητα είναι το παράδειγμα. Πριν, η σεξουαλικότητά μου ήταν οριζόντια, μια απέραντη γραμμή ικανή να είναι απεριόριστα υποδιαιρεμένη. Τώρα είναι κάθετη.
*** Δεν έχω ζητήσει τόσα πολλά από κανέναν όσα έχω ζητήσει από την I.[κουβανοαμερικανίδα θεατρική συγγραφέα Μαρία Iρίν Φορνές]. Ζηλεύω όποια βλέπει, με πληγώνει κάθε φορά που αποχωριζόμαστε. Αλλά όχι όταν την αφήνω ξέροντάς το ότι είναι εδώ. Η αγάπη μου θέλει να την ενσωματώσει ολοκληρωτικά, να τη φάει. Η αγάπη μου είναι εγωιστική. Απόψε ήρθε σπίτι στις 12.00. Κοιμόμουν... Ήρθε στο κρεβάτι, μου είπε τα νέα της νύχτας, στις δύο έσβησε τα φώτα, πήγε για ύπνο. Είχα παραλύσει, είχα βουβαθεί, είχα πρηστεί στο κλάμα. Κάπνισα, κοιμήθηκε
*** Η επιθυμία μου να γράφω συνδέεται με την ομοφυλοφιλία μου. Χρειάζομαι την ταυτότητα ενός όπλου ισάξιου με το όπλο που έχει η κοινωνία εναντίον μου. Η ταυτότητα δε δικαιολογεί την ομοφυλοφιλία μου. Αλλά μου δίνει - νομίζω - την άδεια. Τώρα μόλις αντιλαμβάνομαι το πόσο ένοχη νιώθω που είμαι αδελφή. Με την Χ νόμιζα ότι δε με πείραζε, αλλά έλεγα ψέματα στον εαυτό μου. Το αφήνω σε άλλους (π.χ. στην Ανέτ [Μίκελσον, θεωρητική του κινηματογράφου]) να πιστεύουν πως η Χ. είναι το πάθος μου και πως χωρίς τη Χ. δε θα ήμουν αδελφή ή τουλάχιστον όχι κυρίως αδελφή. Με το να είμαι αδελφή είμαι πιο τρωτή.
*** Μέχρι σήμερα ένιωθα ότι μόνο πρόσωπα ή πράγματα τα οποία γνώριζα σε βάθος, που πραγματικά αγαπούσα, ήταν ακριβή αντίγραφα ή εκδοχές του ελεεινού εαυτού μου. (Τα διανοητικά και τα σεξουαλικά μου αισθήματα πάντα ήταν αιμομιχτικά.) Τώρα ξέρω και αγαπάω κάποιον που δεν είναι σαν εμένα - π.χ. όχι Εβραία, όχι η τυπική νεοϋορκέζα διανοούμενη - χωρίς τα ελαττώματα της στενής σχέσης. Έχω βαθιά γνώση της ξενικότητας, της απουσίας κοινής καταγωγής - και το γεύομαι αυτό σαν μια μεγάλη εμπειρία.
*** Πόσες φορές δεν έχω πει στον κόσμο πως η Περλ Κέιζιν [επιμελήτρια] ήταν η φιλενάδα του Ντίλαν Τόμας; Πως ο Νόρμαν Μέιλερ έκανε όργια; Πως ο [Φ.Ο.] Μάθιενσεν ήταν αδελφή; Για να το ξέρουν όλοι φυσικά, αλλά ποια στην ευχή είμαι για να διατυμπανίζω τις σεξουαλικές προτιμήσεις των άλλων; Πόσες φορές δεν εξύβρισα τον εαυτό μου γι' αυτό, που είναι κατά τι λιγότερο προσβλητικό από τη συνήθεια του να λες ότι γνωρίζεις τους πάντες (πόσες φορές δε μίλησα για τον Άλεν Γκίνσμπεργκ όταν ήμουν στο Commentary;) και η συνήθειά μου να κριτικάρω τον κόσμο αν με προσκαλούν να το κάνω... Έχω πάντα προδώσει πολλούς, τον έναν στον άλλον. …
*** Ένα από τα πιο δυνατά και εντελώς στη διάθεσή μου συναισθήματα: η περιφρόνηση. Περιφρόνηση για τους άλλους, περιφρόνηση για τον εαυτό μου. Είμαι ανυπόμονη με όσους δεν ξέρουν πώς να προστατεύονται, πώς να διεκδικούν το δίκιο τους. Η σκέψη μου: Κινγκ Κονγκ. Επιθετική, να ξεσκίζω τον κόσμο σε κομματάκια. Τις πιο πολλές φορές συγκρατούμαι, το φυλάω μέσα μου - και δαγκώνω τα νύχια μου.
*** Κάθομαι στο γρασίδι δίπλα απ' το ποτάμι. Ο Ντέιβιντ [Ριφ, ο 7χρονος γιος της Σόνταγκ] παίζει με ένα αγόρι από το Πουέρτο Ρίκο και με έναν άντρα. Μόνη, μόνη, μόνη. Η κούκλα ενός εγγαστρίμυθου χωρίς τον εγγαστρίμυθο. Έχω κόπωση του μυαλού και πονά η καρδιά μου. Πού είναι η ειρήνη, το κέντρο; Υπάρχει πέντε ειδών γρασίδι εδώ όπου είμαι ξαπλωμένη. Βρούβες, σκίουροι, κίτρινα λουλουδάκια. Θέλω να είμαι ικανή να είμαι μόνη, να το βρίσκω αυτό θρεπτικό - όχι μοναχά να περιμένω.
Τρεις μήνες νωρίτερα, στην ίδια εφημερίδα (ΤΑ ΝΕΑ , 16/09/2006) ο Μιχάλης Μητσός παρουσιάζει αποσπάσματα από το ίδιο ημερολόγιο, που είχαν δημοσιευτεί στην Γκάρντιαν την ίδια εβδομάδα:
*** Νέα Υόρκη, αρχές 1959. Η ασχήμια της Νέας Υόρκης. Αλλά μ' αρέσει εδώ. Στη Νέα Υόρκη, ο αισθησιασμός μετατρέπεται πλήρως σε σεξουαλικότητα - δεν υπάρχουν αντικείμενα στα οποία να ανταποκριθούν οι αισθήσεις σου, δεν υπάρχουν όμορφα ποτάμια, σπίτια, άνθρωποι. Δυσωδία και βρωμιά στους δρόμους. Το μόνο που μένει είναι το φαΐ και η τρέλα του κρεβατιού.
*** 16 Οκτωβρίου 1962. Τα λάθη μου. α) Να κατηγορώ τους άλλους για τις δικές μου διαστροφές. β) Να μετατρέπω τις φιλίες μου σε ερωτικούς δεσμούς. γ) Να ζητώ ο έρωτας να περιλαμβάνει (και να αφήνει έξω) τα πάντα.
*** 6 Απριλίου 1967. Η ιδανική ζωή: να κάνεις μόνο πράγματα που είναι απαραίτητα. Δύο τρόποι να υπάρχεις - σαν άγιος και σαν κλέφτης.
Αξίζει να επαναλάβω και τρία όμοια αποσπάσματα για να προσέξουμε τις διαφορές μεταξύ των δύο μεταφράσεων:
*** Παρίσι, 30 Δεκεμβρίου 1958. Η σχέση μου με τη [συγγραφέα] Χάριετ [Σόμερς] με προβληματίζει. Θέλω να είναι αυθόρμητη, απρομελέτητη, αλλά οι προσδοκίες της από αυτό που θεωρεί "σχέση" κλονίζουν την αυτοκυριαρχία μου, με κάνουν να ψάχνομαι. Εκείνη με τις ρομαντικές της απογοητεύσεις, εγώ με τις ρομαντικές μου ανάγκες και επιθυμίες... Ένα απροσδόκητο δώρο: είναι όμορφη. Τη θυμόμουν παχιά και άσχημη. Δεν είναι τίποτα τέτοιο. Και η σωματική ομορφιά έχει τεράστια, σχεδόν παθολογική σημασία για μένα.
*** 24 Δεκεμβρίου. Η επιθυμία μου να γράφω είναι συνδεδεμένη με την ομοφυλοφιλία μου. Χρειάζομαι την ταυτότητα ως όπλο, για να αντιτάξω στο όπλο που έχει η κοινωνία εναντίον μου. Αρχίζω να καταλαβαίνω πόσο ένοχη αισθάνομαι επειδή είμαι λεσβία. Το να είμαι λεσβία με κάνει πιο ευάλωτη.
*** 19 Νοεμβρίου. Η γνωριμία με τον οργασμό άλλαξε τη ζωή μου. Είμαι απελευθερωμένη, αλλά δεν είναι αυτός ο τρόπος να το πω. Ακόμη πιο σημαντικό: με έχει περιορίσει, έχει αποκλείσει άλλες πιθανότητες, έχει κάνει τις εναλλακτικές λύσεις φτηνές και πικρές. Δεν είμαι πια ένας άνθρωπος χωρίς όρια. Πριν, η σεξουαλικότητά μου ήταν οριζόντια, μια άπειρη γραμμή που μπορούσε απείρως να υποδιαιρείται. Τώρα είναι κάθετη: πάνω και τέλος, ή τίποτα.
Aπό την Καθημερινή της 9ης Ιανουαρίου 2005
Γράφει ο Ηλίας Μαγκλίνης:
[…] Γεννημένη στη Νέα Υόρκη στις 16 Ιανουαρίου του 1933 ως Σούζαν Ρόζενμπλατ, η Σόνταγκ έχασε τον πατέρα της όταν ήταν μόλις πέντε ετών. Η μητέρα της, Μίλντρεντ, με χρόνια θητεία στο αλκοόλ, ξαναπαντρεύτηκε το 1945 τον αξιωματικό του Στρατού Νέιθαν Σόνταγκ, βετεράνο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Επισήμως, η Σούζαν δεν υιοθετήθηκε ποτέ, ωστόσο εκείνη «υιοθέτησε» το δικό του επώνυμο.
Τα παιδικά της χρόνια υπήρξαν δύσκολα και μοναχικά. Η «αναγέννησή» της ήρθε όταν πέρασε ένα τρίμηνο στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια, προτού γίνει δεκτή, σε ηλικία δεκαέξι ετών στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου. Εκεί γνωρίστηκε με τον κοινωνιολόγο Φίλιπ Ριφ. Δέκα ημέρες μετά την πρώτη τους συνάντηση παντρεύτηκαν. Καθώς η Σόνταγκ έδειχνε νεότερη απ’ ό,τι ήταν, ντυμένη με τζιν και με τα μακριά, μαύρα μαλλιά της να καλύπτουν την πλάτη της, οι φήμες έλεγαν ότι ο «δρ Ριφ έχει παντρευτεί μια 14χρονη Ινδιάνα».
Το 1951 η Σόνταγκ μετακόμισε με τον άντρα της στη Βοστώνη, για μεταπτυχιακές σπουδές Φιλοσοφίας στο Χάρβαρντ. Το 1952 γεννήθηκε ο γιος τους, Ντέιβιντ. Το 1957 η Σόνταγκ κέρδισε υποτροφία για έναν χρόνο στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, την οποία σιχάθηκε από την αρχή, οπότε κατέφυγε στο Παρίσι, όπου συνδέθηκε με τους εκπατρισμένους Αμερικανούς διανοούμενους που το είχαν «καταλάβει». Oταν επέστρεψε ένα χρόνο αργότερα στην Αμερική, με το που κατέβηκε απ’ το αεροπλάνο ζήτησε διαζύγιο από τον άντρα της. Διεκδίκησε την κηδεμονία του γιου της αρνούμενη κάθε χρηματική βοήθεια από τον Ριφ.
Μόνη με τον γιο της, ένα κιβώτιο βιβλία και 70 δολάρια στην τσέπη, εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη, με την οποία συνδέθηκε άρρηκτα ώς το τέλος της ζωής της.
Επιασε δουλειά ως συντάκτρια στο περιοδικό Commentary και έπεσε με τα μούτρα στο γράψιμο. Αποτέλεσμα, το πρώτο της μυθιστόρημα το 1963, με τίτλο «Ο ευεργέτης», στο στυλ του γαλλικού νουβό ρομάν. Είναι η εποχή που η Σόνταγκ αρχίζει να ταράζει τα νερά της αμερικανικής διανόησης, επηρεάζοντας σημαντικά την πειραματική τέχνη εκείνης της εποχής. Το 1967 εκδίδει το δεύτερό της μυθιστόρημα («Το εργαλείο του θανάτου») και ένα χρόνο αργότερα επισκέπτεται το Ανόι, εκφράζοντας γραπτώς την αντίθεσή της στην αμερικανική ανάμιξη στο Βιετνάμ.
Μεγάλη αίσθηση όμως προκάλεσε το 1966 με τη συλλογή δοκιμίων «Εναντίον της ερμηνείας», στην οποία εκφράστηκε υπέρ του ύφους και εις βάρος του περιεχομένου ενός έργου, υπέρ μιας πιο σωματικής και λιγότερο εγκεφαλικής προσέγγισης στην τέχνη, υπερασπιζόμενη, π.χ, το έργο της ναζίστριας Λένι Ρίφενσταλ (αργότερα θα αναθεωρούσε). Γενικά, η Σόνταγκ είχε την τάση να προκαλεί διχογνωμίες: εξήρε τα καθεστώτα της Κούβας και του Βορείου Βιετνάμ (αργότερα θα καταδίκαζε τον κομμουνισμό ως μια μορφή «φασισμού με ανθρώπινο πρόσωπο»), αποφάνθηκε ότι οι μουσουλμάνοι τρομοκράτες της 11ης Σεπτεμβρίου είχαν τους λόγους τους για να διαπράξουν αυτούς τους μαζικούς φόνους – λίγα χρόνια νωρίτερα όμως είχε εκφραστεί υπέρ των νατοϊκών βομβαρδισμών της Γιουγκοσλαβίας.
Tο 1977 η Σόνταγκ δημοσιεύει το «Περί φωτογραφίας» και το 1978 το «Η Νόσος ως μεταφορά», κορυφαίο έργο - αποτέλεσμα της ασθένειάς της (προσεβλήθη στο στήθος εκείνη την περίοδο). Tο 1989 εξέδωσε το «AIDS και οι μεταφορές του». Ως άτυπη συνέχεια στο «Περί φωτογραφίας», η Σόνταγκ δημοσίευσε το 2003 τη συλλογή δοκιμίων «Παρατηρώντας τον πόνο των άλλων».
Oι ανθρώπινες καταστάσεις
Συνολικά, με το πολυσχιδές έργο της, η Σόνταγκ έσπασε τα όρια ανάμεσα στην υψηλή και τη λαϊκή κουλτούρα, ασχολήθηκε με το σινεμά και την επιστημονική φαντασία, τον πόλεμο, την αισθητική του φασισμού, την έννοια του πόνου και της αρρώστιας, την πορνογραφία, τον χορό, έγραψε μελέτες για τον Σαρτρ, τον Μπαρτ, τον Μπένγιαμιν και τον Γκοντάρ, πειραματικά μυθιστορήματα πάνω στην έννοια της συνείδησης. Κοινό σημείο στην προσέγγισή της σε όλα αυτά τα πεδία με τα οποία καταπιάστηκε, η αναζήτησή της πάνω στην ανθρώπινη κατάσταση έτσι όπως είχε διαμορφωθεί κατά το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα.
[...]
Είπαν για τη Σόνταγκ:
«Το θέμα που διαπερνά τη γραφή τής Σούζαν είναι μια ισόβια πάλη να φτάσει σε ισορροπία ανάμεσα στο ηθικό και το αισθητικό. Το γράψιμό της χαρακτηριζόταν από έναν ασυνήθιστο παλμό. Ακόμα κι όταν διαφωνούσε κανείς μαζί της –όπως εγώ, πολύ συχνά– την έβρισκε πάντα συναρπαστική. Σου έδειχνε πράγματα που σου είχαν ξεφύγει. Είχε τον δικό της τρόπο να επαναθέτει τα ίδια ερωτήματα», δήλωσε ο Λέον Βισέλτιερ, συντάκτης του «Νιου Ριπάμπλικ», στους «Νιου Γιορκ Τάιμς».
Ωστόσο, αυτή η συνεχής εναλλαγή θεμάτων, τομέων, ακόμα και των απόψεών της, οδήγησε πολλούς επικριτές της να την κατηγορήσουν ως μια «έξυπνη συγγραφέα» που επιδίδεται σε αφορισμούς, ενώ για τη στάση της απέναντι στην ποπ κουλτούρα, την κατηγόρησαν ότι δεν ήταν τίποτε άλλο παρά «πόζα». Κατηγορήθηκε επίσης ότι με το βιβλίο της «Στην Αμερική», απλώς έκανε σειρά από συρραφές και αντιγραφές άλλων κειμένων.
Σύμφωνα με τους «Νιου Γιορκ Τάιμς», η Σόνταγκ είχε κατά καιρούς αποκληθεί εκρηκτική, αυθεντική, αφελής, προχωρημένη, προσιτή, λαϊκή, πουριτανή, ειλικρινής, ασκητική, δεξιά, αριστερή, βαθυστόχαστη, επιφανειακή, δογματική, παρωχημένη, έξυπνη κ.ά. – κανείς ποτέ δεν την αποκάλεσε βαρετή.
Μόνη με τον γιο της, ένα κιβώτιο βιβλία και 70 δολάρια στην τσέπη, εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη, με την οποία συνδέθηκε άρρηκτα ώς το τέλος της ζωής της.
Επιασε δουλειά ως συντάκτρια στο περιοδικό Commentary και έπεσε με τα μούτρα στο γράψιμο. Αποτέλεσμα, το πρώτο της μυθιστόρημα το 1963, με τίτλο «Ο ευεργέτης», στο στυλ του γαλλικού νουβό ρομάν. Είναι η εποχή που η Σόνταγκ αρχίζει να ταράζει τα νερά της αμερικανικής διανόησης, επηρεάζοντας σημαντικά την πειραματική τέχνη εκείνης της εποχής. Το 1967 εκδίδει το δεύτερό της μυθιστόρημα («Το εργαλείο του θανάτου») και ένα χρόνο αργότερα επισκέπτεται το Ανόι, εκφράζοντας γραπτώς την αντίθεσή της στην αμερικανική ανάμιξη στο Βιετνάμ.
~~~~~~~~~~~~
Παρά την αντίθεσή της, όμως, στην αμερικανική ανάμιξη στο Βιετνάμ, η Σούζαν Σόνταγκ δεν είχε την ίδια άποψη και για την επίθεση που εξαπέλυσαν οι ΗΠΑ εναντίον της Γιουγκοσλαβίας. Στην Ελευθεροτυπία της 20ής Μαΐου 1999, διαβάζουμε:
Aφρική τα Bαλκάνια
Tο νέο ορισμό της Eυρώπης δίνει στον «Οbserver» (16/5) η δημοσιογράφος Susan Sontag […] :
«Eυρώπη είναι το μέρος όπου δεν συμβαίνουν τραγωδίες. Πόλεμοι, γενοκτονίες λαμβάνουν χώρα... μόνο στην Aφρική. (Ή σε μέρη της Eυρώπης που δεν είναι πραγματικά Eυρώπη. Kαι τέτοια είναι τα Bαλκάνια)».
H κ. Sontag δηλώνει ότι και αυτή είναι εναντίον του πολέμου, «αλλά πώς μπορείς να σταματήσεις μια γενοκτονία (σ.σ. ορολογία που αποκρούει ο ΟHE) χωρίς να κάνεις πόλεμο;».
Aφού εύκολα έλυσε το πρόβλημα του πολέμου και στο άψε-σβήσε, οροθέτησε τη νέα Eυρώπη -περίπου κατά Xάντιγκτον-, θα είχε πρόβλημα να αμφισβητήσει όλα τα σύνορα; Kάθε άλλο:
«Aλλά τα εθνικά σύνορα, τα οποία έχουν αλλάξει κατ' επανάληψη τα τελευταία 100 χρόνια, μπορεί πράγματι να είναι το τελεσίδικο κριτήριο; Mπορείς να δολοφονείς τη σύζυγό σου μέσα στο σπίτι, αλλά δεν μπορείς να το κάνεις στο δρόμο».
...
A.Ψ.
~~~~~~~~~~~~
(Ποιο κριτήριο άραγε θα ήταν τελεσίδικο για την Σούζαν Σόνταγκ; Μήπως η επιβολή της επιθυμίας των ΗΠΑ να αλλάζουν αυτές τα εθνικά σύνορα των κρατών με βομβαρδισμούς; όπως έπραξαν κατά ενός κράτους της Ευρώπης; )
Δημοσίευση σχολίου