Τετάρτη, Φεβρουαρίου 08, 2012

No 797

Κάποιος φίλος μου πληροφόρησε τον κο Ντολμανσέ για το υπέροχο μέλος με το οποίο, καθώς ξέρεις, είμαι εφοδιασμένος. Ο Ντολμανσέ τον έβαλε να καλέσει και τους δυο μας σε γεύμα. Μια που, ήμουν υποχρεωμένος να επιδείξω την εξάρτησή μου: στην αρχή μοναδικό μου κίνητρο φάνηκε να είναι η περιέργεια’ κι ωστόσο μου έστρεψε έναν υπέροχο πισινό, με παρακάλεσε να τον χαρώ, κι αποδείχτηκε ότι η επιθυμία και μόνο ήταν η αιτία αυτής της εξέτασης. Προειδοποίησα τον Ντολμανσέ για όλες τις δυσκολίες του εγχειρήματος’ τίποτε δεν τον απότρεψε. «Έχω δοκιμάσει κριό», είπε, «και δεν θα έχετε καν τη δόξα να είστε ο πιο φοβερός από τους άντρες που διέτρησαν τα οπίσθια που σαν προσφέρω!» Ο μαρκήσιος ήταν πρόθυμος βοηθός : χάιδευε, ψαχούλευε, φιλούσε όσα φέρναμε οι δυο μας στο φως. Παίρνω θέση… προτείνω λιπαντικά: «Προσέξτε!» λέει ο μαρκήσιος, «θα στερήσετε τον Ντολμανσέ τις μισές από τις αισθήσεις που περιμένει από σας’ θέλει να τον κόψετε στα δυο… θέλει να τον ξεσκίσετε». «Πολύ καλά», λέω και χώνομαι ακάθεκτος στο λάκκο, , «θα ικανοποιηθεί». Ίσως νομίσεις αγαπητή μου αδελφή, ότι κουράστηκα πολύ… καθόλου. Παρά τις επιφυλάξεις μου το τεράστιο πουλί μου εξαφανίστηκε, έφθασε στα σωθικά του κι ο κωλομπαράς δεν έδειξε να νιώθει τίποτα. Τον δούλεψα καλά’ η άκρα έκστασή του, τα σφιξίματα και τα τρέμουλα, οι θαυμαστές κραυγές του, μ’ έκαναν κι εμένα γρήγορα ευτυχισμένο και τον πλημμύρισα. Πριν αποσυρθώ σχεδόν, ο Ντολμανσέ, με ανάστατα μαλλιά και πρόσωπο κατακόκκινο σαν βάκχης: «Δες σε τι κατάσταση μ’ έβαλες, αγαπητέ μου φιλέ», λέει και μου παρουσιάζεται ένα ρέμπελο ντούρο πουλί, θεόμακρο και τουλάχιστο δεκαπέντε πόντους χοντρό, «δέξου, αγάπη μου, σ’ εξορκίζω, από εραστής μου να με υπηρετήσεις τώρα σαν γυναίκα, για να μπορώ να πω στην αγκαλιά ου απόλαυσα όλες τις χάρες του βίτσιου πάνω απ’ όλα». Δίχως περισσότερη δυσκολία απ’ ό,τι πριν, ετοιμάστηκα’ ο μαρκήσιος, κατεβάζοντας τα παντελόνια του μπροστά στα μάτια μου, με ικέτεψε να είμαι για λίγο ακόμα άντρας μαζί του ενώ θα ‘μουνα γυναίκα για το φίλο του’ τον δούλεψα όπως και τον Νολμανσέ, που μου ξεπλήρωνε στο εκατονταπλάσιο όλες τις χωσιές που έκανα στον τρίτο μας’ σύντομα ανάδωσε στα βάθη του πισινού μου το θείο αυτό πιοτό με το οποίο, την ίδια σχεδόν στιγμή, ράντισα τα οπίσθια του Β…

Μαρκήσιος ντε Σαντ: Η φιλοσοφία στο μπουντουάρ (Εξάντας)

3 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Το εικονοκλαστικό έργο του Μαρκήσιου ντε Σαντ ανοίγει μαύρες τρύπες στο ψεύτικο φωτοστέφανο που σφετερίζεται το άτομο στην αστική κοινωνία. Φέρνοντας στην επιφάνεια τα αλληλοσυγκρουόμενα στοιχεία του ασυνείδητου, τάραξε με τη «πορνογραφική» του επιφάνεια όλες τις κοινωνίες κι όλα τα καθεστώτα από την εποχή της Γαλλικής Επανάστασης ώς τις μέρες μας.
Το «λογικό» μέγεθος και το σαρκαστικό χιούμορ που διανθίζει τις θεωρητικές αναλύσεις και τις τολμηρές σκηνές της Φιλοσοφίας στο μπουντουάρ κάνει το μυθιστόρημα αυτό το πιο ευανάγνωστο από τα έργα του «θείου» Μαρκήσιου. Σ' αυτό το σύγχρονο Συμπόσιο, όπου το ρόλο της Διοτίμας παίζει ο φοβερός ακόλαστος και δεινός φιλόσοφος Ντολμανσέ, ένα νεαρό μέλος της γαλλικής αριστοκρατίας μόλις βγαλμένο από το παρθεναγωγείο μυείται στη θεωρία και την πράξη της ανατρεπτικής σαδικής κοσμοαντίληψης.

Ανώνυμος είπε...

Στα 1795, πέντε χρόνια μετά την αποφυλάκισή του και έξι πριν φυλακιστεί ξανά από τον Βοναπάρτη, ο Μαρκήσιος Ντε Σαντ δημοσίευσε το έργο του Η φιλοσοφία στην κρεβατοκάμαρα (για κάποιον περίεργο λόγο οι Έλληνες μεταφραστές προτιμούν την γαλλική λέξη boudoir -τέλος πάντων).

Η υπόθεσή του είναι απλή:

Διαδραματίζεται εξολοκλήρου στην κρεβατοκάμαρα της κυρίας Ντε Σεντ-Ανζ, μιας 26χρονης λιμπερτίνας, η οποία μυεί στα μυστικά της σεξουαλικότητας την δεκαπεντάχρονη φίλη της Ευγενία. Στο έργο της την συνδράμουν ο 36χρονος ομοφυλόφιλος Ντολμανσέ και ο αμφισεξουαλικός αδερφός και εραστής της, ιππότης Ντε Μιρβάλ. Όλα διαδραματίζονται σε ένα και μόνο εικοσιτετράωρο*, στην διάρκεια του οποίου η Ευγενία μεταμορφώνεται από αθώο κορίτσι σε διεστραμμένη προσωπικότητα, η οποία διατάζει και επιβλέπει τον βιασμό της μητέρας της και την καταστροφή της μήτρας της σε μια απαράμιλλη λογοτεχνική απεικόνιση του συνδρόμου της Ηλέκτρας.

Η εκπαίδευση που υφίσταται η Ευγενία δεν της παρέχει δεξιότητες ή γνώσεις αλλά από τη μια την απελευθερώνει από τις παραδοσιακές αξίες, συνήθειες, τρόπους ζωής, της αλλάζει την ψυχολογία και, εν τέλει, την αντίληψη που έχει για τον κόσμο, τον τρόπο που βλέπει τα πράγματα. Από την άλλη, το κορίτσι υφίσταται μια διαδικασία μύησης, ένα βάπτισμα που την εντάσσει σε μια ιδιαίτερη κοινότητα ανθρώπων, σε έναν τρόπο ζωής που πάντα ένιωθε ότι υφίσταται, αλλά δεν τον είχε συνειδητοποιήσει.

Στη Φιλοσοφία στην κρεβατοκάμαρα έχουμε δηλαδή την κλασική θεματική του de Sade: Σε ένα περιορισμένο και απάνθρωπο περιβάλλον ο αθώος διαφθείρεται και τρομοκρατείται από τους διεστραμμένους. Και εδώ, όπως και στα άλλα έργα που ο “θεϊκός” Μαρκήσιος έγραψε εκείνη την περίοδο παίζει με τα όρια της πορνογραφίας. Οι περιγραφές του εστιάζουν στα σώματα, τα γεννητικά όργανα, στις ακραίες (και βίαιες) σεξουαλικές σκηνές, στο αχαλιναγώγητο πάθος, αλλά η γλώσσα του είναι πάντα ελεγχόμενη και κλασικίζουσα. Αυτό το σημείο έχει μεγάλη σημασία για την κατανόηση του έργου και της φιλοσοφίας, της στάσης ζωής, του Ντε Σαντ: Ο Μαρκήσιος, αν και φαίνεται να μάχεται την παραδοσιακή ηθική, τις αξίες, τον τρόπο ζωής, την κατανόηση του κόσμου, της κοινωνίας και του σώματός μας, επιδίωκε να ενταχθεί στην λογοτεχνική παράδοση, την λογοτεχνική ιστορία της χώρας του και του δυτικού κόσμου κατ’ επέκταση. Δεν ήταν μηδενιστής, ήθελε να κερδίσει την αθανασία, γι’ αυτό και θρήνησε τόσο την (υποτιθέμενη) απώλεια των 120 ημερών στα Σόδομα, το έργο που θεωρούσε ως το αριστούργημά του.

Ανώνυμος είπε...

Όμως οι φιλοδοξίες του Μαρκησίου δεν ήταν μόνο λογοτεχνικές. Όπως φαίνεται και από τον τίτλο του έργου, ο Sade φιλοδοξούσε να παρουσιάσει ένα νέο αξιακό κώδικα, μια διαφορετική ηθική φιλοσοφία, αντίστροφη της παραδοσιακής. Έτσι το έργο του είναι γραμμένο σε διαλογική μορφή, παραπέμποντας ευθέως στους αρχαίους φιλοσοφικούς διαλόγους.

Όπως ίσως θα περίμενε κανείς, στο έργο αυτό, όπως και στα άλλα που συνέγραψε ο συγγραφέας δικαιολογεί και δικαιώνει την διαστροφή και την βιαιότητα ενώ επιτίθεται και καταδικάζει κάθε αρετή. Αλλά το ζήτημα δεν είναι τόσο απλό. Ο Bataille έχει απόλυτο δίκιο όταν παρατηρεί ότι “δεν υπάρχει μεγαλύτερη ματαιοπονία από το να πάρουμε τον Sade κατά γράμμα, στα σοβαρά. Απ’ όποια πλευρά και αν τον εξετάσουμε, μας έχει εκ των προτέρων ξεφύγει” (Η λογοτεχνία και το Κακό, μτφρ. Ελένη Βαρίκα, Πλέθρον 1979).

Η ανακολουθία της σκέψης του Μαρκησίου είναι καταφανής στην Φιλοσοφία στην κρεβατοκάμαρα. Από τη μια οι ήρωές του διακηρύσσουν την αθεΐα τους κι από την άλλη δεν μπορούν να αγνοήσουν τον Θεό και ηδονίζονται με τις βλασφημίες και τις ιεροσυλίες τους -συμπεριφέρονται με άλλα λόγια σαν μικρά παιδιά που δοκιμάζουν την υπομονή του κηδεμόνα τους. Και η Φύση που ανακηρύσσεται ως μέτρο των πάντων, όταν δεν συναινεί στις ορμές και τα όρια των ηρώων, παρακάμπτεται και βιάζεται. Εν τέλει, σκοτώνοντας τον Θεό ο Sade, σκοτώνει και οτιδήποτε θεϊκό υπάρχει στη φύση και τον άνθρωπο. Έτσι το έργο του διερευνά τα όρια ενός κόσμου χωρίς Θεό: Βασανιστήρια, ακρωτηριασμοί, βιασμοί, παιδεραστία, δολοφονίες, κτηνωδία, υποταγή των πάντων στην άνευ όρων και ορίων επίτευξη της ατομικής ηδονής -το έργο του Μαρκησίου δικαιώνει απόλυτα την ντοστογιεφσκική ρήση: Χωρίς Θεό όλα επιτρέπονται.

Η λατρεία του Κακού, του χυδαίου, του διαστροφικού, του βρώμικου είναι ίσως η μοναδική σταθερά στο έργο του Μαρκησίου και είναι αυτό και το όριο της σκέψης του. Και όχι μόνο γιατί το Κακό -και ειδικά στο δυϊστικό σύμπαν του Σαντ- χρειάζεται το Καλό για να υπάρξει -όπως ακριβώς η αθεΐα του έχει ανάγκη από τον Θεό.

Το πρόβλημα είναι ότι το Κακό καταστρέφει και τους ίδιους τους ήρωές του. Όσο εκείνοι το αγαπούν, όσο του παραδίδονται τόσο εκείνο τους αποδομεί και τους εξαθλιώνει. Έτσι οι ήρωές του Sade ξεκινάν ως τρομακτικοί gothic βασανιστές για να καταλήξουν σε γκροτέσκο φιγούρες δειλών και θλιβερών γεροπαραλυμένων…

.

* Σημειώνει ο T. Airaksinen, The Philosophy of the Marquis De Sade, Routledge 1995, την παράξενη αίσθηση του χρόνου την οποία είχε ο Μαρκήσιος. Ας μη μας παραξενεύει. Δεν πρέπει να ξεχνάμε την προσπάθεια για επαναπροσδιορισμό της σχέσης του ανθρώπου με τον χρόνο που επιδίωξαν οι Γάλλοι Επαναστάτες: Μια από τις πρώτες πράξεις τους ήταν να καταστρέψουν τα ρολόγια και να θεσπίσουν νέο χρονολογικό σύστημα.

http://fvasileiou.wordpress.com