Raphael Perez (Ισραήλ)Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 στην Ερεσό αρχίζει να σχηματίζεται μια μορφή λεσβιακής κοινότητας κατά την διάρκεια του καλοκαιριού. Μια κοινότητα που χαρακτηρίζεται από έντονες σεπαρατιστικές τάσεις αποκλεισμού των ανδρών, οριοθέτηση των δικών της χωρικών ορίων, ωραία ατμόσφαιρα και έντονες συζητήσεις στο εσωτερικό της, αλλά και από αψιμαχίες και συγκρούσεις με τους ντόπιους. Οι πρώτες γυναίκες που ήρθαν έφτιαξαν καλύβες στη δεξιά πλευρά του Ψαροποταμού από καλάμια που μάζευαν από την γύρω περιοχή. Τους ανήκε ολόκληρο το τμήμα της αμμουδιάς που ήταν εγκατεστημένες οι καλύβες καθώς και το κομμάτι της θάλασσας και της παραλίας που εκτεινόταν μπροστά. Στο συγκεκριμένο σημείο της παραλίας η διέλευση των ανδρών ήταν απαγορευμένη και οι παραβάτες αντιμετωπίζονταν με αυστηρότητα. Με τον τρόπο αυτό οριοθέτησαν τα δικά τους χωρικά όρια και «χάραξαν» σύνορα η διέλευση των οποίων ήταν απαγορευμένη για τους «εκτός» της κοινότητας.
Η οριοθέτηση των συνόρων και η απαγόρευση της διέλευσης των ανδρών από το συγκεκριμένο κομμάτι της παραλίας ήταν μια κίνηση που προκάλεσε αντιδράσεις.
Οι σχέσεις με τους κατοίκους της Ερεσού χαρακτηρίζονταν από ένταση και αντιπαράθεση που φτάνει μέχρι την ανοιχτή σύγκρουση. Οι γυναίκες πήγαιναν στα καφενεία της Σκάλας μόνο για φαγητό. Αποτελούσαν ένα περίεργο φαινόμενο για τους ντόπιους. Κοντοκουρεμένες γυναίκες με «αλλόκοτη» εμφάνιση, ντύσιμο, τρόπους, συμπεριφορά, ομιλία. Δεν ήταν ευπρόσδεκτες σε αρκετά εστιατόρια, αλλά, και οι ίδιες προτιμούσαν να συχνάζουν σε έναν «δικό» τους χώρο, αν και ο ιδιοκτήτης του ήταν άνδρας. Ο χώρος αυτός βρισκόταν στη βορειοδυτική πλευρά της παραλίας λίγο πιο πάνω από τις καλύβες με τα καλάμια.
Βενετία Καντσά: δυνάμει φίλες, δυνάμει ερωμένες (Πολύχρωμος Πλανήτης)
Η οριοθέτηση των συνόρων και η απαγόρευση της διέλευσης των ανδρών από το συγκεκριμένο κομμάτι της παραλίας ήταν μια κίνηση που προκάλεσε αντιδράσεις.
Οι σχέσεις με τους κατοίκους της Ερεσού χαρακτηρίζονταν από ένταση και αντιπαράθεση που φτάνει μέχρι την ανοιχτή σύγκρουση. Οι γυναίκες πήγαιναν στα καφενεία της Σκάλας μόνο για φαγητό. Αποτελούσαν ένα περίεργο φαινόμενο για τους ντόπιους. Κοντοκουρεμένες γυναίκες με «αλλόκοτη» εμφάνιση, ντύσιμο, τρόπους, συμπεριφορά, ομιλία. Δεν ήταν ευπρόσδεκτες σε αρκετά εστιατόρια, αλλά, και οι ίδιες προτιμούσαν να συχνάζουν σε έναν «δικό» τους χώρο, αν και ο ιδιοκτήτης του ήταν άνδρας. Ο χώρος αυτός βρισκόταν στη βορειοδυτική πλευρά της παραλίας λίγο πιο πάνω από τις καλύβες με τα καλάμια.
Βενετία Καντσά: δυνάμει φίλες, δυνάμει ερωμένες (Πολύχρωμος Πλανήτης)
2 σχόλια:
Βενετία Καντσά: δυνάμει φίλες, δυνάμει ερωμένες (Πολύχρωμος Πλανήτης, 2010)
Δοκίμιο. Προλογίζει η Νίκη Σταυρίδη
Το «Δυνάμει φίλες, δυνάμει ερωμένες» ερευνά το θέμα των σχέσεων ανάμεσα σε γυναίκες που είναι ή υπήρξαν και ερωτικά συνδεδεμένες μεταξύ τους.
Η ερωτική σχέση ανάμεσα σε γυναίκες είναι ένα θέμα που παραδοσιακά χαρακτηρίζεται από σιωπή. Μια σιωπή που έχει γίνει συνήθεια (κακή), αλλά είναι επίσης και επιθυμητή. Ο περίγυρος αλλά και τα ίδια τα πρόσωπα προτιμούν την αποσιώπηση, δηλαδή την αφάνεια.
Η επιστημονική έρευνα, σε αυτή την περίπτωση η επιτόπια ανθρωπολογική έρευνα και η απόρροιά της που είναι αυτό το βιβλίο, έρχεται ακριβώς αυτή τη σιωπή – και τη ντροπή που κρύβει πίσω της – να καταρρίψει.
Σκύβοντας με ενδιαφέρον και ερωτηματικά πάνω σε κάτι «ξένο», παράξενο για την κοινωνία, το κοιτάει κατ’ αρχήν και το περιγράφει, για να περάσει μετά στη συνομιλία με τα πρόσωπα, τις λεσβίες, που σχηματίζουν αυτή την «παράξενη» ομάδα.
Το «Δυνάμει φίλες, δυνάμει ερωμένες» είναι ένα έργο που αναδύθηκε στην κυριολεξία μέσα σε ένα τοπίο φαινομενικά ήρεμο και προπάντων ακατέργαστο. Είναι αλήθεια ότι οι άνθρωποι που ζουν την εμπειρία της ομοφυλοφιλίας έρχονται αρκετά συχνά πλέον στο προσκήνιο, στα μέσα ενημέρωσης, αλλά η «ανάγνωση» του προσωπικού βιώματος μέσα από το συγκριτικό βλέμμα της ερευνήτριας, μας προσφέρει πολύτιμη γνώση και βάθος, και στη βιβλιογραφία των λεσβιακών, γυναικείων και queer σπουδών προσθέτει ένα κείμενο που κατορθώνει το δύσκολο εγχείρημα να συνδυάσει την επιστημονικότητα με την ευαισθησία, πράγμα από το οποίο έχουμε να μάθουμε όποια κι αν είναι η απόστασή μας, κοντινή ή μακρινή, από τις φίλες και ερωμένες της Ερεσού.
(…) η διευθέτηση των χωρικών ορίων διαφοροποιείται ανάλογα με τη χρονική περίοδο. Έτσι, για παράδειγμα, ενώ τον Ιούνιο και Σεπτέμβριο τα όρια ανάμεσα στους χώρους που θεωρούνται «λεσβιακοί» και «ετεροφυλόφιλοι» είναι πιο ρευστά, στην κατεξοχήν τουριστική περίοδο, τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, τα όρια τίθενται με πιο σαφή τρόπο. (…)
Οι χώροι που χαρακτηρίζονται από την παρουσία ομοφυλόφιλων γυναικών είναι η περιοχή του κάμπινγκ, το τμήμα της παραλίας που εκτείνεται ακριβώς μπροστά και η καφετέρια «Carina’s» η οποία βρίσκεται απέναντι από τη κεντρική πλατεία της Σκάλας.
Το κάμπινγκ, απόγονος των καλυβιών από καλάμια, εξακολουθεί, μέχρι σήμερα, να είναι ένας χώρος κατά κύριο λόγο γυναικείος. Με τον όρο κάμπινγκ εννοούμε έναν υποτυπώδη, μη περιφραγμένο κατασκηνωτικό χώρο, όπου οι μόνες παροχές που προσφέρονται είναι οι τουαλέτες και τα ντους. Χαμηλά αρμυρίκια προσφέρουν σκιά. Αν και αρκετά πράγματα έχουν αλλάξει από την εποχή που οι γυανίκες δεν επέτρεπαν σε άνδρες να στήσουν εκεί τις σκηνές τους –είτε τις ξέστηναν βίαια, είτε τους ζητούσαν να φύγουν-, ωστόσο ακόμα και σήμερα, οι σκηνές των γυναικών βρίσκονται συνήθως στη δεξιά πλευρά του κάμπινγκ. Διαχωρίζονται από τις υπόλοιπες με ένα χωμάτινο δρομάκι, το δρομάκι όπου παρκάρουν τις μηχανές και τα αυτοκίνητα. Ο αριθμός των σκηνών διαφοροποιείται ανάλογα με την εποχή. Τον Αύγουστο, την περίοδο με τις περισσότερες σκηνές, είχα μετρήσει γύρω στις εξήντα.
Βενετία Καντσά: δυνάμει φίλες, δυνάμει ερωμένες (Πολύχρωμος Πλανήτης, 2010)
Δημοσίευση σχολίου