Ενάντια στο φύλο: το σώμα queer, «αλλόκοτο», ως πρόθεση
Σήμερα, υπάρχουν εκείνοι που επικαλούνται τον άγιο Φουκό διαγράφοντας ακριβώς το τελευταίο μέρος της δουλειάς του και ερμηνεύοντας τις θέσεις του όσον αφορά την από-σεξουαλικοποίηση με όρους queer (Butler, 1990, 1993, 1997’ Lorber, 1994). Η ιδέα είναι ότι μόνο από μια σεξουαλικότητα «ιδιότροπη», «παράξενη», «παράδοξη» και «ξεχωριστή» μπορεί να επέλθει η απελευθέρωση της σεξουαλικότητας. Από αυτή την οπτική γωνία οι λεσβιακές και ομοσεξουαλικές πρακτικές, ο φετισχισμός, οι τραβεστί, η τοποθέτηση και η χρήση τεχνητών οργάνων, ο σαδομαζοχισμός και οι πρακτικές που μετατρέπουν όλο το σώμα σε σεξουαλικό όργανο θα ήταν απελευθερωτικές.
Τα αιτήματα, οι επιθυμίες εκείνων που σήμερα σκέφτονται ότι το γένος και το φύλο μαζί είναι μόνο διαχωρισμοί που επιβλήθηκαν από έναν καταπιεστικό μηχανισμό της κοινωνίας και προσβλέπουν σε μια από-σεξουαλικοποίηση της ταυτότητας μοιάζουν, αφενός, με μια ακραία συζήτηση του αμερικανικού ατομικισμού και, αφετέρου, με τις ρίζες της νεωτερικότητάς μας στην οποία αναφέρεται ο Τζόρτζο Αγκαμπέν (2000) για τον Παύλο από την Ταρσό. Η παγκοσμιότητα είναι η κατάργηση οποιασδήποτε προγενέστερης ταυτότητας που συνδεόταν με την προέλευση, με την κοινότητα καταγωγής, με την απογραφή, με το φύλο. Δε θα υπάρχουν πια άντρες και γυναίκες αλλά μία μόνο νέα ταυτότητα. Στη δύναμη των μετα-σεξουακικών μανιφέστων, όσο βλάσφημα και εκφοβιστικά κι αν είναι, υπάρχει μια ισχυρή δόση χιλιασμού. Λες και η Τζούντιθ Μπάτλερ και οι queer studiew, οι «αλλόκοτες» μελέτες, να ήταν η εμπροσθοφυλακή για το τι έπρεπε να είμαστε όλοι. Ζητούν να αναδομηθεί η κοινωνία με βάση τον εκμηδενισμό των ορισμών του φύλου, μέσα από σεξουαλικές πρακτικές που θα διαγράφουν τη φύση των γεννητικών οργάνων.
Φρανκο Λα Τσέκλα: Απότομοι τρόποι (Κέδρος)
2 σχόλια:
Τι είναι αυτό που συνδέει τους κούρους της Αρχαίας Ελλάδας με τους ιθαγενείς Παπούα της Νέας Γουινέας; Τον φοβισμένο Οθέλλο με τον αιώνιο έφηβο Πίτερ Παν; Την ψύχραιμη αδιαφορία του Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ με τον αφοπλιστικό τυχοδιωκτισμό του Τζέιμς Μποντ; Την κλασική γοητεία του Κάρι Γκραντ με την πληθωρική επαναστατικότητα του Μάρλον Μπράντο;
Η ιδιότητα του αρσενικού. Αυτή η "ιδιάζουσα κατάσταση" για την οποία η Σιμόν ντε Μποβουάρ υποστήριζε στο Δεύτερο φύλο ότι "ένας άντρας δε θα καθόταν ποτέ να γράψει ένα βιβλίο".
Ο Φράνκο Λα Τσέκλα απαντάει σ αυτή την πρόκληση, αναλύοντας τις μορφές της "αρρενωπότητας" στις μέρες μας, τη σύγχυση ανάμεσα στο "φύλο" και στο "γένος" στη συζήτηση για τις σεξουαλικές ταυτότητες και τη "διαφορετικότητα".
Σε κάθε εποχή και πολιτισμό, η αρρενωπότητα, εξίσου με τη θηλυκότητα, είναι μια ταυτότητα που επανακαθορίζεται διαρκώς. Καθώς το σεξ είναι ένα υπό συνεχή διαπραγμάτευση πεδίο εξουσίας ανάμεσα στα δύο φύλα, η μεταμόρφωση του κόσμου των ανδρών σε άτομα "βιολογικά" αρσενικά έχει διοχετευθεί στην υπερβολή της μάτσο συμπεριφοράς, των απότομων τρόπων. Πίσω όμως απ αυτήν τη διαμάχη υπάρχει η πραγματική ζωή των ατόμων, τα διασταυρούμενα βλέμματα των ανδρών και γυναικών που προσπαθούν να τα καταφέρουν παρ όλες τις μεταξύ τους "κρίσεις". Αυτό το γοητευτικό όσο και δυσδιάκριτο σημείο τομής επιχειρεί να αναλύσει το συγκεκριμένο βιβλίο.
(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Η αντρική φιλία σύμφωνα με τον Φουκό.
Ο Φουκό θα διατρανώσει αυτό το σημείο λέγοντας ότι η δύναμη της ομοφυλοφιλίας είναι ανατρεπτική, ένα αντικλείδι για να ανακαλύψουμε την υποτιθέμενη συζήτηση της αλήθειας που θέλει να συστηματοποιήσει τη σεξουαλικότητα σαν «μια αντικειμενική ταυτότητα του γένους που στηρίζεται σε σεξουαλικές πρακτικές», επιδεικνύοντας τον κίνδυνο της απομόνωσης της ομοφυλοφιλίας, ενώ θα επικαλείται την αξία της αρρενωπότητας. Όταν, όπως μας θυμίζει ο Ντιντιέ Εριμπόν (2000), ξεκινάει να διδάσκει στο Μπέρκλει και βρίσκει απέναντί του την γκέι παιδεία του Σαν Φρανσίσκο, ξεκινάει μια νέα περίοδος της σκέψης του. Αρχίζει να εκτιμάει την προσπάθεια των γκέι του Σαν Φρανσίσκο να δημιουργήσουν μια νέα παιδεία, δική τους. Θα δει μια ενδιαφέρουσα προσπάθεια να βγουν από το γκέτο της ομοφυλοφιλίας, εννοούμενης μόνο ως σεξουαλικής πρακτικής, και θα βρει αφορμές να σκεφτεί μια από-σεξουαλικοποίηση της ομοφυλοφιλίας, θεωρώντας την ως μια διεύρυνση της έννοιας για τις σχέσεις ανάμεσα σε πρόσωπα, που θα αποτελείται από νέες υποχρεώσεις, γενναιοδωρία, αλληλεγγύη και συμμετοχή. Τότε θα αρχίσει να ασχολείται και με την ιστορία της αντρικής φιλίας, ξεκινώντας από την αρχαιότητα, τον ελληνικό και τον ρωμαϊκό κόσμο, και τους πρώτους αιώνες του χριστιανισμού. Εκεί θα διακρίνει κάτι που έχει τεράστιο ενδιαφέρον για την έρευνα σχετικά με μια νέα αντρική παιδεία:
Στην πορεία των αιώνων, ξεκινώντας από την αρχαιότητα, η φιλία αποτέλεσε μια πολύ σημαντική κοινωνική σχέση, στο εσωτερικό της οποίας οι φίλοι διέθεταν μια ορισμένη ελευθερία, έναν συγκεκριμένο τύπο επιλογών (περιορισμένων, εννοείται), που τους επέτρεπε να έχουν πολύ έντονες συναισθηματικές σχέσεις. Η φιλία είχε και κοινωνικές συνέπειες και το άτομο έπρεπε να βοηθά τους φίλους του […] Αυτό το είδος φιλίας εξαφανίστηκε γύρω στον 16ο και 17ο αιώνα, τουλάχιστον από τις αντρικές κοινωνίες.
Επίσης, στη διάρκεια μιας από τις τελευταίες συνεντεύξεις που έδωσε σ’ ένα σαδομαζοχιστικό περιοδικό:
Η ομοφυλοφιλία (όπως την εννοώ εγώ, η ύπαρξη σεξουαλικών σχέσεων ανάμεσα σε άντρες) έγινε πρόβλημα αρχίζοντας από τον δέκατο όγδοο αιώνα. Εμείς τη βλέπουμε να γίνεται πρόβλημα με την αστυνομία και το νομικό σύστημα. Και σκέφτομαι ότι αν γίνει και κοινωνικό πρόβλημα, αυτό θα συμβεί επειδή θα έχει εξαφανιστεί η φιλία. Η φιλία ήταν τόσο σημαντική, τόσο κοινωνικά αποδεκτή, ώστε κανείς δεν αντιλαμβανόταν ότι οι άντρες είχαν μεταξύ τους σεξουαλικές σχέσεις. Δεν μπορούσαν να πουν ούτε ότι δεν είχαν, απλώς δεν είχε σημασία. Δεν υπήρχε κανένα κοινωνικό επακόλουθο, το θέμα γινόταν αποδεκτό πολιτιστικά. […] Από τη στιγμή που εξαφανίστηκε η φιλία ως σχέση πολιτιστικά αποδεκτή, τέθηκε το ερώτημα: «Τι κάνουν, τέλος πάντων, οι άντρες που μένουν μαζί;» και σ’ αυτό το σημείο εμφανίστηκε το πρόβλημα […] Η εξαφάνιση της φιλίας ως κοινωνικής σχέσης και το γεγονός ότι η ομοφυλοφιλία δηλώθηκε σαν κοινωνικό, πολιτικό και ιατρικό πρόβλημα ανήκουν στην ίδια διαδικασία.
Φράνκο Λα Τσέκλα: Απότομοι τρόποι. Η ανθρωπολογία του αρσενικού (Κέδρος, 2004)
Δημοσίευση σχολίου