No 412

Kate Lehman

.
Οι ιστορίες αυτές του Χριστιανόπουλου εισήγαγαν ένα ορισμένο στιλ στην αφήγηση, το οποίο είχε σημαντική επίδραση σε μερικούς σπουδαίους Έλληνες συγγραφείς (π.χ. Ιωάννου, Σφυρίδη). Μέσα από αυτούς ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται στην εγκυρότητα του ισχυρισμού του συγγραφέα ότι η πρόζα και η ποίηση είναι δυο ανεξάρτητες παράλληλες φλέβες μέσα του, και δεν έχει σημασία αν η δεύτερη έγινε πιο αποδεκτή απ’ ό,τι η πρώτη.

Michael Vitopoulos: Dinos Christianopoulos, The Downtown Turn, translated by Michael Vitopoulos (National Heritage/National History)
στο Η κριτική για τα πεζογραφήματα του Ντίνου Χριστιανόπουλου 1964-2005 (infoprint)

No 411

Agatino Raciti (Ιταλία)

Ο ένας παράγοντας, που η επίδραση του απλώνεται μάλλον στο χώρο της ηθικής του και που ομολογείται από τον ίδιο τον Χριστιανόπουλο, είναι ο εμποτισμός του από το θρησκευτικό περιβάλλον κατά τα χρόνια της νεότητας του. Αποφασιστικός, αν και όχι χωρίς συγκρούσεις (ενδεικτικό το διήγημα «Καθηγητής Θρησκευτικών»), από τις οποίες τελικά η προσωπικότητά του βγαίνει ενδυναμωμένη, θα έλεγα προικοδοτημένη’ αλλά και με κάποια κατάλοιπα ηθικολογίας που ποτέ δεν τ’ αρνήθηκε. Ο δεύτερος παράγοντας είναι η επίδραση που άσκησε στη ζωή και την αισθητική του το παράδειγμα του Καβάφη. Ένας τρίτος είναι η οδυνηρή βίωση της ερωτικής του ιδιαιτερότητας, που σε συνδυασμό με τους δυο προηγούμενους, με το πέρασμα του χρόνου και μέσα από κρίσιμες δοκιμασίες για την ευαισθησία του (κοινωνικές πιέσεις, κάθε λογής στερήσεις και κινδύνους), τον ευαισθητοποιεί και τον ίδιο κοινωνικά’ τον κάνει να μπορεί να αισθάνεται και ορισμένες καταστάσεις έξω από τον εαυτό του, να εκλύει συναισθήματα για το διπλανό του. Οι παράγοντες αυτοί, κατά ποικίλους και διάφορους τρόπους, δημιουργούν παρεπόμενα και αντηχήσεις σε όλο το λογοτεχνικό του έργο, τόσο το ποιητικό όσο και το πεζογραφικό.

Τ. Καλούτσας: Αλήθεια και βίωμα στα διηγήματα της «Κάτω βόλτας» του Ντίνου Χριστινόπουλου (Τα Τραμάκια)

No 410

Niels Osthorst (Γερμανία)

«Η κάτω βόλτα» περιέχει δώδεκα διηγήματα που χωρίζονται σε τρεις ενότητες: Η πρώτη έχει τον ίδιο τίτλο με αυτόν του βιβλίου και περιλαμβάνει τέσσερις ερωτικές ιστορίες, στις οποίες κυριαρχούν η φθορά των αισθημάτων που φέρνει ο χρόνος, το ψεύτισμα της φιλίας που υποσκάπτει το συμφέρον, η ερωτική εκμετάλλευση που δημιουργεί θύτες και θύματα και, τέλος ο εμπαιγμός και το ναυάγιο της ερωτικής προσδοκίας, που κουρελιάζουν όχι μόνο την αξιοπρέπεια αλλά και τον ψυχικό κόσμο του πρωταγωνιστή των διηγημάτων. Και λέω πρωταγωνιστή, διότι παρόλο που μόνο ένα από τα τέσσερα διηγήματα είναι γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο, ο αναγνώστης εύκολα αναγνωρίζει «τα προσωπεία εξομολογήσεων» του συγγραφέα. Το χαρακτηριστικό στα διηγήματα αυτά είναι η λογοτεχνική αξιοποίηση του ατομικού βιώματος με λόγο άμεσο και εξομολογητικό, χωρίς υπονοούμενα, όπου φανερώνεται η ερωτική ιδιαιτερότητα του αφηγητή και οι τραυματικές εμπειρίες που απορρέουν από αυτήν. Θα πρέπει εδώ να επισημάνουμε ότι η στροφή αυτή προς τη «γυμνή αλήθεια» της ερωτικής του ιδιαιτερότητας έκανε ο Χριστιανόπουλος πρώτα στην ποίησή του (που είναι και το σημαντικότερο έργο του), όταν το 1954 κυκλοφόρησε την ποιητική συλλογή «Ξένα γόνατα», που είναι άκρως εξομολογητική, αφού εγκατέλειψε τα όποια προσχήματα της «Εποχής των ισχνών αγελάδων» (1950), όπου πίσω από προσωπεία παρμένα από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη ή την ιστορία του Βυζαντίου και με ιστορικούς αναχρονισμούς μιλούσε με «σπασμένη φωνή» για το πάθος του.

Περικλής Σφυρίδης: Εν Θεσσαλονίκη: 13 σύγχρονοι πεζογράφοι (Ιανός 2001)

No 409

Matthew Stradling

Αυτός που μ’ έκανε να πηδήσω το γράγμα που χωρίζει την παιδική ηλικία απ’ την εφηβεία, είναι ο αδελφός μου Αντόνιο. Τα δάχτυλά του και τα χείλια του ασχολούνται τόσο συχνά μ’ όλες τις ανατομικές μου λεπτομέρειες, που κατάφεραν να ξυπνήσουν μέσα μου την περιέργεια για το κορμί μου. Μ’ έκαναν ν’ ανακαλύψω τους καθρέφτες.
Την πρώτη φορά που κοιτάχτηκα σε καθρέφτη με σκοπό ν’ ανακαλύψω όχι την εικόνα μου, μα αυτή που έχει για μένα ο αδελφός μου, έμεινα έκπληκτος κι αμήχανος. Αλλά, παρ’ όλη τη συστολή με την οποία διαπίστωσα τις διάφορες αλλαγές που είχαν επέλθει στη μικροσκοπική προσωπικότητά μου, το βλέμμα μου κατέληξε γρήγορα στο στοχασμό. Προσπάθησα να καταλάβω γιατί τα χάδια του αδελφού μου έχουν πάντα στόχο ορισμένα σημεία του κορμιού μου. (Ακόμα και μες στο σκοτάδι, δε λοξοδρομεί ποτέ. Η ακρίβεια του είναι αναμφισβήτητη) Και κατάλαβα το κορμί μου έχει τη φευγαλέα ομορφιά μιας ζωγραφιάς που ετοιμάζεται να πετάξει. Ίσως γι’ αυτό το κρατάει τόσο σφιχτά στην αγκαλιά του ο αδελφός μου Αντόνιο (…)
Δεν δυσκολεύομαι τώρα να καταλάβω τη γλύκα στο βλέμμα του αδελφού μου κι αυτό τον όλο και πιο ζωντανό κι άγριο πόθο του να γίνει ένα μαζί μου. Γίνεται τότε δημιουργός μου. Έχει την εντύπωση – ή μάλλον τη βεβαιότητα – πως με πλάθει, μέρα τη μέρα, κατ’ εικόνα κάποιου πράγματος εξαιρετικού που, χωρίς να το υποψιάζεται, αγαπάει υποσυνείδητα. Και με πάθος.

Αγκουστίν Γκόμεθ Άρκος: Το σαρκοβόρο αρνί (Οδυσσέας)

No 408

Ron Mueck(Αυστραλία)

Ναι, είχε αμαρτήσει: ένα πρωί, μονάχος του, μέσα στο βρόμικο μπάνιο, στο τετράγωνο, γκρίζο σαν τη σκόνη κλουβί που ήταν γεμάτο με την μπόχα του πατέρα του. Μερικές φορές, σκυμμένος πάνω από τη ραγισμένη μπανιέρα, που είχε ένα γκρίζο χρώμα που αποκάλυπτε πολλά, έτριβε τη ράχη του πατέρα του’ και κοίταζε, σαν τον καταραμένο γιο του Νώε, την αποκρουστική γύμνια του πατέρα του. Ηταν κρυφή, σαν αμαρτία, και γλοιώδης, σαν τον όφη, και βαριά, σαν τη ράβδο. Μισούσε τότε τον πατέρα του και λαχταρούσε να αποκτήσει τη δύναμη να τον τσακίσει.
Μήπως αυτός ήταν ο λόγος που κείτονταν εδώ, αποκομμένος από κάθε ανθρώπινη ή ουράνια βοήθεια απόψε; Αυτό και όχι το άλλο, το θανάσιμο αμάρτημά του, που είχε κοιτάξει τη γύμνια του πατέρα του και τον είχε χλευάσει και καταραστεί από μέσα του; Αχ, εκείνος ο γιος του Νώς ήταν καταραμένος, ως τη σημερινή γενιά που στέναζε: Οικέτης έσται τοις αδελφοίς αυτού.

Τζέιμς Μπόλντουιν: Φώναξέ το στα βουνά (Μεταίχμιο)

No 407

Kuzma Sergeevich (Ρωσία)

Πηγάμε στο ποτάμι. Στο γυρισμό, ανακάλυψα μια φωλιά από pititres. Σκαρφάλωσα στο δέντρο όπου βρισκόταν η φωλιά με τέσσερα μικρά μέσα. Ο Σελεστίνο δεν ήθελε να τα πάρω. Μα του εξήγησα πως θα έπαιρνα μόνο το ένα κι ότι θα το μεγαλώναμε οι δυο μας σα να ‘ταν δικό μας παιδί. Τότε αυτός είπε πως εντάξει, συμφωνούσε, μα πως θα έπρεπε ν’ αφήσω τα υπόλοιπα στους γονείς τους για να μην πεθάνουν απ’ τη λύπη τους. «Ποια λύπη. Σιγά μην παθαίνουν και τα πουλιά από λύπη» του είπα και γέλασα. Κι εκείνος μπυ φώναξε να μη γελάω γιατί «αυτά ήταν πράγματα που δεν καταλάβαινα». Και το πρόσωπό του συννέφιασε.
Και, με το μικρό που έσκουζε και πολεμούσε να ξεφύγει, φτάσαμε στο σπίτι.
Πέταξε αμέσως αυτό το πουλί μου είπε η μαμά όταν με είδε με το pitirre στα χέρια.
- Όχι! Ο Σελεστίνο κι εγώ θα το ‘χουμε για παιδί μας.
- Μόνο αυτό μας έλειπα… απάντησε. Και μετά σοβάρεψε και δεν είπε κουβέντα όλη την υπόλοιπη μέρα και νύχτα.
Εμείς πήγαμε να ψάξουμε πατάτες και σπόρους από hijillo για το μικρούλι pitirre.

Ρεϊνάλντο Αρένας: Ο Σελεστίνο πριν την Αυγή (Εξάντας)

No 406

Ginger Wilson

αυτο-βιο-(faux)-το-γραφία κοριτσιού

έχω δύο μάτια, ένα στόμα, μια μύτη
δύο αυτιά, δύο πόδια και δύο χέρια
φοράω παντελόνια
καμπουριάζω λίγο
αν οι ώμοι μου ήταν στη θέση τους
θα ’βλεπες ότι έχω στήθος
δε θέλω να το δείχνω όμως

πήγαινε
άφησέ με

πήγαινε
φοβάμαι

έλα στο κρεβάτι μου

Χρ. Λαμπρινίδη (επιμ.): Lesbian Blues (Γυναικείες Εκδόσεις)

No 405

Emma Klingbeil

Δες τι λένε οι νόμοι! Μπορείς να κάνεις έρωτα μόνο αν είσαι παντρεμένη και πρέπει να παντρευτείς ένα ετερόφυλο άτομο, του ίδιου χρώματος και θρησκείας, σε μια ηλικία περίπου σαν τη δική σου, της σωστής κοινωνικής και οικονομικής θέσης, ακόμη και στο σωστό ύψος – για όνομα του Θεού! – αλλιώς όλοι ξεσηκώνονται, σε αποκληρώνουν και απειλούν να μην παρευρεθούν στο γάμο ή πετούν κακόβουλες σπόντες πίσω απ’ την πλάτη σου. Ή, ακόμα χειρότερα, αν ξεπεράσεις τα όρια του χρώματος ή του γένους. Και όταν πια παντρευτείς, πρέπει να κάνεις μόνο μερικά πράγματα όταν κάνεις έρωτα’ όλα τ’ άλλα έχουν βρώμικες ονομασίες. Εξάλλου, αυτό καθαυτό το σεξ, είναι ακίνδυνο, ενώ η επιθετικότητα δεν είναι. Το σεξ ποτέ δεν πλήγωσε κανένα.

Μαίρυλυν Φρεντς: Ουρητήρια γυναικών (Πύλη)

No 404

Paul Laurenzi

Όταν κατέβηκε η Ρουθ και την είδε, τα ‘χασε. Η Ίτζι, που προσπαθούσε να κάνει την αδιάφορη, μολονότι ήταν ιδρωμένες οι παλάμες της ένιωθε τα’ αυτιά της να καίνε, της είπε:
«Κοίτα, δεν θέλω να σ’ ενοχλήσω. Το ξέρω ότι μάλλον είσαι πολύ ευτυχισμένη κι όλα αυτά… εννοώ ότι είμαι σίγουρη πως είσαι, απλώς ήθελα να σου πω ότι δεν σε μισώ ούτε ποτέ σε μίσησα. Εξακολουθώ να θέλω να ‘ρθεις πίσω και δεν είμαι κοριτσόπουλο πια, οπότε δεν πρόκειται να αλλάξω. Σ’ αγαπώ και θα σ’ αγαπώ πάντα κι εξακολουθώ να μη νοιάζομαι για το τι λέει ο κόσμος».
«Ποιος είναι;» φώναξε ο Φρανκ απ’ την κρεβατοκάμαρα.
Η Ίτζι άρχισε να κατεβαίνει τα σκαλιά προς τα πίσω.
«Μόνο αυτό ήθελα να σου πω. Τώρα πρέπει να φύγω».
Η Ρουθ, που δεν είχε πει λέξη, την κοίταζε ώσπου μπήκε στο αυτοκίνητό της κι έφυγε.
Δεν είχε περάσει μέρα χωρίς να τη σκεφτεί.
Ο Φρανκ κατέβηκε τη σκάλα και βγήκε στην πόρτα.
«Ποι ήταν αυτή;»
Η ρουθ κοιτάζοντας ακόμα το αυτοκίνητο, που τώρα ήταν μια μελανή κουκκίδα στο τέρμα του δρόμου, είπε:
«Μια φίλη μου, μια παλιά μου φίλη».
Και μπήκε ξανά στο σπίτι.

Φάνι Φλαγκ: Πράσινες τηγανητές ντομάτες στο Χουίστλ Στοπ Καφέ (Καστανιώτης)

No 403

Will Cotton

Η Τζένη άρχισε να κλαίει σιγανά’ τα δάκρυα σκέπασαν, υγρά, ζεστά και ξαφνικά, την αλλόκοτη δυστυχία του προσώπου της. (…) ξέσπασε ανοιχτά πλέον σε κλάματα. Επειδή το αρχικό, σιγανό κλάμα δεν είχε τραβήξει την προσοχή της Ρόμπιν, επιστράτευε τώρα, για να την κάνει να την προσέξει, το ανέβασμα της έντασης και το σφίξιμο του λάρυγγα, με την ίδια ανυποχώρητη λύσσα που νιώθει κανείς όταν προσπαθεί να τραβήξει την προσοχή ενός προσώπου μέσα σ’ ένα δωμάτιο γεμάτο κόσμο. Παρά τη στενότητα της καρδιάς της, το κλάμα πήρε τελικά την ακρίβεια μιας μονότονης μουσικής υπόκρουσης σε κάποια παρτιτούρα. Ο γιατρός, σκυμμένος τώρα λιγάκι μπροστά, είπε με σχεδόν επαγγελματική φωνή: «Αγάπη γυναίκας για γυναίκα – άραγε τι παράλογη λαχτάρα ακατάπαυστης οδύνης και μητρότητας γέννησαν στο μυαλό τέτοιο πράγμα;»
«Ω, ω, κοιτάξτε την!» είπε η Τζένη, δείχνοντας με μια απότομη κίνηση τη Ρόμπιν και το κορίτσι, σαν να μην ήταν πια αυτές εκεί, σαν να ήταν μια μακρινή εικόνα που χανόταν από τα μάτια τοςυ καθώς έτρεχαν τα άλογα. «Κοιτάξτε πώς εξευτελίζει την αγάπη!» Ήλπιζε πως η Ρόμπιν θα την άκουγε.
«Αχ» είπε ο γιατρός, «Αγάπη, τι τρομερό συναίσθημα!»

Τζούνα Μπαρνς: Το δάσος της νύχτας (Αλεξάνδρεια)

No 402

John Currin (ΗΠΑ)

«Ήμουν το κορίτσι του», συνέχισε η Μέλανι στη μητέρα του Ντην. Είχε σταματήσει κάθε ψίθυρος και οι παρευρισκόμενοι παρακολουθούσαν τη σκηνή.
Η μητέρα έριξε ξανά μια ματιά στη φωτογραφία που ακουμπούσε στα πόδια της σαν να ήθελε να επιβεβαιώσει κάτι. Πλησίασα δίπλα της και κοίταξα πάνω από τον ώμο της τη φωτογραφία. Ήταν η φωτογραφία ενός κοριτσιού, οκτώ ή εννιά ετών περίπου, ενός κοριτσιού με πλατύ χαμόγελο’ δυο κοτσιδάκια έπεφταν στις άκρες του προσώπου της και της έλειπε ένα μπροστινό δόντι. Οι κοτσίδες ήταν πιασμένες με κορδέλα και το κοριτσάκι φορούσε ένα φόρεμα με λουλουδένια σχέδια. (…)
Κοίταξε τη μητέρα του Ντην. «Μπορώ να την κρατήσω, σας παρακαλώ;» ρώτησε. «Σας παρακαλώ. Έχετε άλλη;»
Η μητέρα συνοφρυώθηκε. «Την ήξερες;» ρώτησε.
«Ναι!» φώναξε η Μέλανι. «Τον αγαπούσα και με αγαπούσε – με αγαπούσε όσο τίποτα ΄’άλλο στον κόσμο!»

Dinitia Smith: Ο θαυματοποιός (σέλλας)

No 401

Clement Serveau

- Κι αν αλλάζαμε φύλο; Αν σου άφηνα, ντροπαλή μου ψυχή, αυτό το κοριτσίστικο κορμί και πήγαινα να εγκατασταθώ σ’ ένα αγόρι, να! Σ’ εκείνον εκεί απέναντί μου, που ‘ναι ξανθός, λίγο αναμαλλιάρης, το βλέμμα του φευγαλέο, μα το στόμα του φαρδύ και σταθερό, όλο απόφαση και πείσμα; Καθώς θα ‘μουν καθισμένη μες στο κεφάλι του – ή καθισμένος; - πώς θα μου φαινόσουν; Α! νομίζω πως γρήγορα θ’ απόστρεφα το πρόσωπο μου από σένα, γιατί χωρίς τη σική μου ρώμη, χωρίς τη μανία και τη δύναμή μου, που καμιά φορά σε φοβίζουν τόσο γιατί τα ονομάζεις βία, θα ‘σουν άχρωμη, θα νικιόσουν γρήγορα, και με κρύβεις μ’ όποιον τρόπο μπορείς, με κραγιόν, με μακριά μαλλιά και με μεταξωτές φούστες που ανεμίζουν με την παραμικρή κίνηση, σε βρίσκουν γοητευτική και θηλυκιά, μα εγώ κατοικώ μες στο φόβο σου και νιώθω στενάχωρα.

Ζακλίν Αρπμάν: Ορλάντα (Αλεξάνδρεια)