Φαίνεται ότι ο Αλή εκδήλωσε ερωτικές διαθέσεις προς τον πανέμορφο νεαρό λόρδο, όπως διαπίστωσε και ο Χομπχάους. Το ίδιο συνέβη και με τον γιο του–τον Βελή πασά– όταν τον επισκέφτηκε ο Ποιητής, τον επόμενο χρόνο, στην Τριπολιτσά. Είχαν ίσως πληροφορηθεί τις αμφισεξουαλικές επιδόσεις του Μπάυρον.
Άλλωστε ούτε ο ίδιος τις έκρυβε. Το αντίθετο μάλιστα. Η πρώτη του ομοφυλοφιλική σχέση ανάγεται στην εποχή του Καίμπριτζ, όταν ερωτεύτηκε παράφορα ένα αγόρι της χορωδίας, τον Τζων Έντλεστον, «το μόνο ανθρώπινο πλάσμα που με αγάπησε τόσο αληθινά και ολοκληρωτικά», όπως έγραψε αργότερα –το 1812– στον Φράνσις Χόντζον. Eκεί στο φημισμένο κολλέγιο της αγγλικής αριστοκρατίας είχε ερωτικές σχέσεις και με άλλους βλαστούς ευγενικής καταγωγής, που αργότερα εξελίχτηκαν σε επιφανείς προσωπικότητες της βρετανικής κοινωνίας: τους κατοπινούς 4ο δούκα του Nτόρσετ (4th Duke of Dorset), 5oλόρδο Nτελαγουάρ (5th Earl Delawarr) και 2ο κόμη Kλαιρ (2nd Earl of Clare). Ακολούθησαν ο Ρόμπερτ Ράστον, ένας μικρός χωρικός που τον εγκατέστησε στο Νιούστεντ και τον πήρε μαζί του το 1809 φεύγοντας για την Ελλάδα, αλλά από το Γιβραλτάρ τον έστειλε πίσω, «για να μηνπέσει το όμορφο αγόρι στα χέρια των Τούρκων...» και ο Τζων Κάουαλ(John Cowell), ένα όμορφο αγόρι 14 ετών που έμοιαζε καταπληκτικά με τον Έλντεστον.
Αλλά και στην Ελλάδα, το 1810, συνδέθηκε με τον Ευστράτιο Γεωργίου, «την αγαπημένη ψυχή με τις αμβρόσιες μπούκλες, που έπεφταν στη λατρεμένη του πλάτη», όπως τον περιγράφει σε επιστολή του προς τον Χομπχάους (29. 7.1810). Στην Αθήνα αγάπησετον Νικόλα Ζιρώ (Nicoló Giraud), τον μικρό αδελφό της γυναίκας του αρχικατεδαφιστή του Παρθενώνα, ζωγράφου και αρχιτέκτονα Λουζιέρι (Giovanni Batista Lusieri) και τον υπηρέτη του Δημήτριο Zωγράφο, τον οποίο και πήρε μαζί του γυρνώντας στην Aγγλία. Το 1811 δημιούργησε έναν ακόμα δεσμό με τον Γουίλλιαμ Χάρνες (Revd WilliamHarness), παλιό συμμαθητή του στο Χάρροου, ενώ το 1823, στην Κεφαλλονιά, ερωτεύτηκε τον δεκαπεντάχρονο Έλληνα Λουκά Χαλανδριτσάνο (1809-1832).
.
Αναστάσιος Ι. Παπασταύρου: Λόρδος Μπάυρον. Από τα Γιάννενα στην Αθανασία (Οδυσσέας)
.
Αναστάσιος Ι. Παπασταύρου: Λόρδος Μπάυρον. Από τα Γιάννενα στην Αθανασία (Οδυσσέας)
3 σχόλια:
Η παρουσίαση του βιβλίου από το site των εκδόσεων «Οδυσσέας»
(www.odisseas.gr)
Τζωρτζ Γκόρντον Νόελ, 6ος Λόρδος Μπάυρον και Βαρώνος του Ρόσντεηλ.
Αριστοκράτης και επαναστάτης, μεγάλος εραστής και μονήρης, ονειροπόλος και ρεαλιστής σφράγισε με την προσωπικότητα και τη δράση του μια ολόκληρη εποχή.
Πόσα γνωρίζουμε για τη θυελλώδη ζωή και την προσωπικότητα του Μπάυρον;
Για ποιους λόγους εγκαταλείπει την πατρίδα του ένας Λόρδος και γιατί αποφασίζει να περιηγηθεί στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα;
Πώς άνοιξε τον δρόμο στους ευρωπαίους περιηγητές ώστε να γνωρίσουν από κοντά τους Έλληνες και να ταχθούν υπέρ της ελευθερίας τους;
Πόσο προοδευτική ήταν για την εποχή του η ποίησή του;
Πού οφείλεται η τεράστια απήχηση του έργου του στο κοινό;
Πόσο επηρέασε τους συγχρόνους του και μεταγενέστερους καλλιτέχνες;
Το έργο απαντά σε όλα τα παραπάνω και επίσης αποτελεί μια πρωτότυπη συλλογή από γνωστά και άγνωστα έργα τέχνης, εμπνευσμένα από τη ζωή, το έργο και τη δράση του Μπάυρον τα οποία βρίσκονται σε μουσεία ή σε ιδιωτικές συλλογές και πολλά παρουσιάζονται πρώτη φορά στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό.
Από την καθημερινή εφημερίδα Ηπειρωτικός Αγών, Τετάρτη, 29 Νοεμβρίου 2006
Γράφει ο Φιλήμων Καραμήτσος
Μια πρωτότυπη μελέτη για τον Μπάιρον
Ένα σημαντικό βήμα για τη συγγραφική του καριέρα κάνει ο Τάσος Παπασταύρος, αρχιτέκτονας και πρώην δήμαρχος της πόλης. Με το τρίτομο έργο του «Λόρδος Μπάυρον, Από τα Γιάννενα στην αθανασία» που κυκλοφορεί ήδη από τις εκδόσεις Οδυσσέας και Δωδώνη, κάνει ένα καθοριστικό βήμα, αφού πλέον το έργο του δεν θα κρίνεται κυρίως για την ενασχόλησή του με τα Γιάννενα, αλλά ως μελέτη πάνω στο Λόρδο Βύρωνα, κάτι που σαφώς αφορά ένα ευρύτερο κοινό.
[...]το τρίτομο αυτό έργο αποτελεί μια καινοτόμα πρόταση στο χώρο των βυρωνικών μελετών κυρίως γιατί περιέχει έναν μεγάλο αριθμό τεκμηρίων γύρω από τη ζωή του Λόρδου Βύρωνα, αλλά και τον απόηχο της ζωής και του έργου του. Υπάρχουν στις 780 σελίδες του ακόμα και υλικά που πρώτη φορά παρουσιάζονται, προϊόν της συλλεκτικής εργασίας Παπασταύρου.
Τα δύο βιβλία περιέχουν τα πάντα, από τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή μέχρι όλους τους πίνακες που τον απεικονίζουν ή εμπνεύστηκαν από αυτόν. Σημαντικές σε αυτήν την περίπτωση είναι οι λεζάντες, όπου έχει γίνει μεγάλη δουλειά στην τεκμηρίωση. Στην ουσία παρακολουθείς τι έχει καταγραφεί πάνω στη ζωή του Μπάυρον κάνοντας έτσι ένα ταξίδι σε μουσεία, πινακοθήκες, βιβλιοθήκες και ιδρύματα. Και για να καταλάβουμε τη σημασία μιας τέτοιας συλλογής χρειάζεται να καταλάβουμε το μέγεθος του ονόματος του Λόρδου Βύρωνα, ενός ανθρώπου που έγινε διάσημος στην Ευρώπη με τα ποιήματά του σε εποχές όπως ο 19ος αιώνας και πιο πριν που τα μέσα δημοσιότητας ήταν ανύπαρκτα. Από ‘κεί και πέρα η πολύπλευρη προσωπικότητά του και ειδικά ο θάνατός του στην επαναστατημένη Ελλάδα τον μετέτρεψαν σε μια εμβληματική προσωπικότητα αναγνωρίσιμη σε όλον τον κόσμο σήμερα. Τα Γιάννενα που αποτέλεσαν τόπο προορισμού για τον ίδιο μάλλον θα πρέπει να αισθάνονται τυχερά, αν και μάλλον δεν κάνουν τίποτα για να τονίσουν αυτήν την τύχη τους.
Στον τρίτο τόμο του έργου ο Παπασταύρος είναι πιο αποκαλυπτικός αφού παραδέχεται την «αδυναμία» του: Είναι ένα συλλέκτης κι αυτό τον κάνει να σκέφτεται διαφορετικά, να βλέπει αλλιώς τα κείμενα, τους πίνακες, τα σημάδια της ιστορίας. Σε αυτόν τον τόμο περιγράφει τα σπάνια αποκτήματά του για τον Βύρωνα που έρχονται να προστεθούν σε αυτά που αφορούν τα Γιάννενα και έχει παρουσιάσει στα παλιότερα βιβλία του, περιγράφει όμως κι όλο το πεδίο που θα χαρακτηρίζαμε σήμερα βυρωνισμό ή μελέτες για τον Βύρωνα.
Γίνεται φανερό ότι το τρίτομο έργο του Τάσου Παπασταύρου δεν απευθύνεται μόνο στο κοινό των Ιωαννίνων, αλλά είναι εκ των πραγμάτων φιλόδοξο και αφορά όλους όσοι ασχολούνται με την ιστορία, τις τέχνες και το Λόρδο Βύρωνα. Γι’ αυτό και το ενδιαφέρον που υπάρχει ήδη για την έκδοση ή η κριτική που αναμένεται θα είναι και στο αντίστοιχο υψηλό επίπεδο. Έτσι κι αλλιώς όμως πρόκειται για ένα βιβλίο που έχει πολλαπλές αναγνώσεις.
Από την ίδια εφημερίδα, Τετάρτη, 6 Δεκεμβρίου 2006
Γράφει ο Φιλήμων Καραμήτσος
Παγκόσμιο σύμβολο ελευθερίας
Ο Αναστάσιος Παπασταύρος μιλάει για τον λόρδο Βύρωνα
Ο Τάσος Παπασταύρος μας εκπλήσσει σε τακτά χρονικά διαστήματα με τα βιβλία του, όλα απόρροια μιας συλλεκτικής του μανίας για ό,τι έχει να κάνει με την ιστορία των Ιωαννίνων. Αυτή τη φορά όμως έκανε ένα μεγαλύτερο βήμα αφού εξέδωσε ένα τρίτομο έργο για τον Λόρδο Μπάυρον. Η έκδοση μοιάζει να θέλει να πει τα πάντα, αλλά κυρίως περιέχει τον τρόπο που η τέχνη σε όλες της τις μορφές προσέγγισε το φαινόμενο του Λόρδου Βύρωνα όπως τον λέμε εμείς στην Ελλάδα.
[...]
* Ποιος είναι ο στόχος αυτής της τρίτομης έκδοσης;
- Ο στόχος είναι να μάθει ο μέσος Έλληνας γι’ αυτήν τη γιγαντιαία προσωπικότητα η οποία σφράγισε μια ολόκληρη εποχή. Ο Μπάυρον δεν είναι μόνο ένας λυρικός ποιητής όπως πολλοί λένε, είναι κατ’ αρχήν πολιτικός. Όλα του τα ποιήματα δεν ήταν αυτό που λέμε σήμερα ρομαντισμό και εννοούμε τη νοσταλγία του παρελθόντος. Ήταν ανατρεπτικές αναφορές, γι’ αυτό άλλωστε και η αγγλική αριστοκρατία και η άρχουσα τάξη της Ευρώπης τον θεωρούσε το «μαύρο» πρόβατο της εποχής. Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν πέθανε, η Αγγλικανική Εκκλησία αρνήθηκε να τον θάψει στο Αβαείο του Ουεστμίνστερ όπου θάβανε παραδοσιακά τους επιφανείς της αγγλικής ποίησης όπως ο Σαίξπηρ ή ο Ουόλτερ Σκοτ. Μόλις το 1969 αποφάσισαν να βάλουν μια πινακίδα με το όνομά του. Ο Μπάυρον αναγνωρίστηκε πιο πολύ εκτός της πατρίδας του παρά μέσα στην πατρίδα του.
[...]
Μια προσωπική σχέση
* Εσείς πότε «γνωρίζεστε» με τον Βύρωνα;
- Έγινε ως εξής: Στις 21 Φεβρουαρίου 2001 έπρεπε να γίνει ο πανηγυρικός για την απελευθέρωση της πόλης στην τελετή που γίνεται κάθε χρόνο ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας και των προσκεκλημένων. Κατακλύστηκα από προτάσεις πολύ καλών επιστημόνων κυρίως του πανεπιστημίου που ήθελαν αυτήν την τιμητική ημέρα να έχουν εκείνοι την ομιλία. Ποιον να αφήσεις και ποιον να πάρεις, λοιπόν, αφού κάθε δική μου επιλογή θα δυσαρεστούσε. Γι’ αυτό τους κάλεσα και τους ζήτησα να μου επιτρέψουν να μιλήσω εγώ ως δήμαρχος. Συμφώνησαν, έφυγαν ευχαριστημένοι κι έμεινα εγώ μόνος μου με την ομιλία. Εκείνη την εποχή, έβγαζε η «Ελευθεροτυπία» ένα ένθετο κάθε Πέμπτη, τα «Ιστορικά» και ένα από αυτά ήταν για το Λόρδο Βύρωνα. Δεν ήθελα και να πω ξανά κάτι για τους βαλκανικούς πολέμους, άρχισα να ψάχνω στα κείμενα των περιηγητών και επικέντρωσα το ενδιαφέρον μόλις πάτησε το πόδι του στην Πρέβεζα ο Μπάυρον και όταν έφυγε ξανά από το ίδιο λιμάνι. Μετά άρχισα να μαζεύω υλικό για μένα, από προσωπικό ενδιαφέρον, δεν είχα ακόμα κανένα λόγο να γράψω ένα βιβλίο, και λίγο λίγο απλώθηκα και έφτιαξα μια βιβλιοθήκη τρία δωμάτια σήμερα που ξεκινάει από τα πρώτα έργα του Μπάιρον μέχρι ό,τι έχει γραφτεί σήμερα στην Ελλάδα και αρκετά από την παγκόσμια παραγωγή, γιατί συνολικά είναι άπειρη.
* Σε αυτή τη διαδρομή των τεσσάρων χρόνων τι γνώμη σχηματίσατε για την προσωπικότητα του Βύρωνα;
- Θα το πω με μια κουβέντα: Είναι αντιφατικός, είναι ανατρεπτικός, και είναι πρωτοποριακός. Δεν ήταν απλή η ποίησή του. Ήταν κείμενα, υπαρξιακά, μυστικιστικά. Θυμηθείτε ότι ήταν ο πνευματικός πατέρας των μυθιστορημάτων τρόμου με την παρέα που έκαναν με τον Σέλλεϋ και τη Μαίρη Σέλλεϋ που έγραψε τον «Φρανκεστάιν».
Κυρίως όμως, κι αυτό είναι το συγκλονιστικό, εκείνο που τον χαρακτηρίζει είναι η επαναστατική του συνείδηση. Ήθελε να πάει στον Μπολιβάρ στην Κολομβία να πολεμήσει, Κατακεραύνωνε την Αγγλία για τη στάση της στην Ινδία από τότε ήδη. Όταν πηγαίνει στο Βατελρό, περιγράφει τους νεκρούς στρατιώτες από όλες τις πλευρές, αγκαλιασμένους και λέει ότι πόλεμος επιτρέπεται μόνο όταν είναι για την ελευθερία των καταπιεσμένων λαών. Και σημειώνει ότι στο σωρό των νεκρών στο Βατερλό δεν είδε κανέναν στρατηγό, αλλά μόνο μάνες και αδερφές που έψαχναν να πάρουν κάποιο ενθύμιο από τους νεκρούς τους. Οι στρατηγοί και οι μονάρχες είχαν φύγει στα παλάτια τους, και οι νικητές και οι ηττημένοι.
* Στην σημερινή Ελλάδα κάποιοι καταλογίζουν στον Βύρωνα δύο πράγματα κυρίως, ότι ήταν κατάσκοπος και ομοφυλόφιλος.
- Καλά κατάσκοπος δεν συζητιέται, ήταν αντίθετα εχθρός των Άγγλων. Γράφει στα γράμματά του προς τη μητέρα του «φεύγω από την Αγγλία με χαρά κι αν γυρίσω θα γυρίσω με λύπη». Γι’ αυτό άλλωστε και την εγκατέλειψε.
Όσο για την ομοφυλοφιλία, θα τον έλεγα καλύτερα αμφισεξουαλικό. Είχε σχέσεις με περίπου 210 γυναίκες από αριστοκράτισσες μέχρι ιερόδουλες. Και είχε και ερωτικές σχέσεις με ομόφυλους, με νεώτερους κυρίως άντρες. Θα πρέπει να πούμε όμως ότι είχε και μια ανασφάλεια ερωτική που πήγαζε από παιδικά τραύματα κακοποίησης από την γκουβερνάντα του.
* Στο Μεσολόγγι πήγε για να πεθάνει;
Είχε έρωτα με τον θάνατο, ήθελε να δει τι συμβαίνει στην άλλη ζωή. Έκανε ατελείωτες φιλοσοφικές συζητήσεις με τον Σέλλεϋ γι’ αυτό. Κι αγάπησε τους πάντες: Τις γυναίκες, τους άντρες, τον έρωτα, την αρρώστια, τον θάνατο, όλα.
...
Δημοσίευση σχολίου