Bas Meerman (Ολλανδία)Σταθμός Λιτοχώρου
Παράξενα φέγγει στη μνήμη μου η αρχή. Είναι το φέγγρισμα
πίσω απ’ το βράδυ, όταν το φως υποχωρεί απ’ τις γωνιές
όπως τα δίχτυα που απλώνουν στα τηλέφωνα κι ακούς
ένα ασυνάρτητο κενό μέσα στις ανοιχτές γραμμές
μιαν έκσταση από άταχτες φωνές μεσ’ απ’ τα σύρματα
το βράδυ στο σταθμό που συντροφεύει η θάλασσα
δυο τρία βράχια κι ο κόρφος ανοιχτός δίχως ορίζοντα
κι ο ήλιος σα λυπημένη Κυριακή κοντά στα Κάστρα
Δε θα ξεχάσω αυτό το φέγγος στο σταθμό
το πάθος που ξεπερνά την ευφροσύνη του κορμιού
και από σάρκα γίνεται πνευματική αγωνία
η αγωνία που φέρνουν οι σβησμένες φωνές στο κατώφλι της νύχτας
η αγωνία που φέρνει η μοναξιά δίπλα στον άλλο, η μοναξιά
μέσα στον άλλο, η μοναξιά μέσα στο πάθος του άλλου
Όλα τελειώνουν στο τελευταίο σύνορο
χαμηλώνουν τα φώτα στο θάλαμο και σβήνουν
οι σιγανές πατημασιές. Προσευχηθείτε
για τις σκοπιές που αγρυπνούν
Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου: Δύσκολος θάνατος (Νεφέλη)
3 σχόλια:
Aπό το site του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ekebi.gr)
Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη από Μικρασιάτες γονείς. Το 1949 αποφοίτησε από το Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου είχε καθηγητή τον Γιώργο Θέμελη. Σπούδασε Γαλλική Φιλολογία στα Πανεπιστήμια Καΐρου, Αιξ-εν-Προβάνς και Θεσσαλονίκης. Εργάσθηκε ως καθηγητής της Γαλλικής γλώσσας στη Θεσσαλονίκη, σε φροντιστήρια ξένων γλωσσών και ως επιστημονικός συνεργάτης στην Αρχιτεκτονική Σχολή Θεσσαλονίκης. Διετέλεσε βιβλιοθηκάριος της Κεντρικής Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Από το 1980 έζησε στην Αθήνα, εργαζόμενος ως λογοτεχνικός σύμβουλος και επιμελητής εκδόσεων στον εκδοτικό οίκο Ευσταθιάδη, με ειδίκευση στις ξενόγλωσσες εκδόσεις. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα έζησε απομονωμένος στους Αγίους Αναργύρους Αττικής, όπου και πέθανε στις 9 Αυγούστου 1996. Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές: Δύσκολος θάνατος, 1954, Ο θάνατος του Μύρωνα, 1960, Ποιήματα για ένα καλοκαίρι, 1963, 44 ποιήματα. Επιλογή (1946-1964), 1970, Νοσοκομείο εκστρατείας, 1972, Αργό πετρέλαιο, 1974, Ο δύσκολος θάνατος (1946-1974), 1978, Ωδές στον Πρίγκηπα, 1981, Τρία Ποιήματα, 1987. Επίσης εξέδωσε το θεατρικό έργο Θάλασσα και συγχρονισμός, 1952. Δημοσίευσε δοκίμια και κριτικές, ενώ μετέφρασε Σαρτρ, Ρεμπώ, και Ζολά. Ποιήματά του μεταφράσθηκαν στα αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, γερμανικά και ολλανδικά.
«[…] Στην πρώτη ποιητική συλλογή του Ν.Α. Ασλάνογλου που βγήκε το 1954 με τίτλο Δύσκολος θάνατος, διακρινόταν κιόλας, παρ’ όλες τις αδυναμίες και τις ατέλειες, παρ’ όλες τις εμφανείς επιδράσεις από σύγχρονους ποιητές, μια έντονη λυρική διάθεση, μια οξεία ποιητική ευαισθησία, που έκανε τον Ασλάνογλου να ξεχωρίζει ανάμεσα στους ομοτέχνους του. Εκεί, στο ποίημα «Σταθμός Λιτοχώρου» είχα υπογραμμίσει τον εξής στίχο:
Το πάθος που ξεπερνά την ευφροσύνη του κορμιού και από σάρκα
γίνεται πνευματική αγωνία.
Ήταν ένας στίχος που ανεξάρτητα από την καθαυτό ποιητική του αξία, έδειχνε πως ο Ασλάνογλου κατεχόταν από μια διάθεση στοχαστική, είχε ήδη την αίσθηση μιας πνευματικής ευθύνης. Έκτοτε, αφού παρήλθαν τα χρόνια της πρώτης νεότητας, άρχισε η δύσκολη θητεία στη ζωή, το αόριστο έγινε πιο συγκεκριμένο, η χαρά γυρεύοντας οδυνηρά ανταλλάγματα έγινε μαρτύριο, το πάθος απόμεινε σκώλωψ εν σαρκί… […]».
ΤΑΚΗΣ ΣΙΝΟΠΟΥΛΟΣ: «Ν.Α. Ασλάνογλου, Ο θάνατος
του Μύρωνα», περιοδικό Κριτική, τεύχ. 7-8, Ιαν.-Απρίλ. 1960
* *
«[…] Ο Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου, ποιητής της διαρκούς νεότητας, ή, καλύτερα, ποιητής που επιστρέφει διαρκώς προς την αναγνώριση της δικής του νεότητας και παιδικής ηλικίας, μέσα από μια ποίηση αναδρομής και υποβολής μάς μεταφέρει την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα της απώλειας. Απώλεια της νεότητας, της αθωότητας, του έρωτα μέσα σ’ ένα κόσμο που διαρκώς επικυρώνει την πραγματική του υπόσταση με αρνητικούς όρους, διά της ερήμωσης. Το πένθος είναι το καταστάλαγμα αυτού του νόστου, σε περιοχές, δηλαδή, οριστικά χαμένες ή στην επικράτεια των νεκρών πια ηρώων και τόπων. […]».
ΑΝΤΕΙΑ ΦΡΑΝΤΖΗ, στον τόμο «Η δεύτερη μεταπολεμική γενιά»,
της Ανθολογίας «Η ελληνική ποίηση», 2002
* *
«[…] Το νόημα μπορεί να είναι σκοτωμένο, ωστόσο η μελέτη της δολοφονίας του και η στάση ζωής που αυτή η μελέτη επιτάσσει, μπορούν να το αναστήσουν όταν οι λέξεις φεύγουν διά του αισθητικού αποτελέσματος, στο επέκεινα της αισθητικής, σκοτωμένες οι ίδιες «σαν τ’ αχαμνά ζωύφια», διψώντας όμως διάρκεια. Αυτή η δίψα, μας δείχνει ο Ασλάνογλου, γεννά τήν θλίψη ενός αλλιώτικου πένθους: κοντολογίς αυτή η δίψα διάρκειας και αλήθειας (μη λήθης, δηλαδή), είναι το ίδιο το νόημα, που η ποίηση μπορεί να χωρέσει ως λάμψη αρρήτου και να το αναθερμάνει μέσα στη δική της ελευθερία. Υπό το πρίσμα αυτής της ποιητικής, τα πάντα αναπτύσσονται και πραγματώνονται μέσα στο χώρο της ψιθυριστής λιτότητας, ενός εσωτερικευμένου λυρισμού φασματικού κατά τις εμμονές του. […]»
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΣΜΟΠΟΥΛΟΣ, «Τα όρια της φωνής»,
Δοκίμια για τη νεοελληνική λογοτεχνία, 2006
Από την συλλογή «Δύσκολος Θάνατος»
(1954)
Νυχτερινό
Ακόμα μια νύxτα σπαταλημένη. Ακόμα μια νύχτα
κάτω από τους ίδιους αστερισμούς
Ακόμα μια νύxτα θα σφίξω τα χέρια σου’
τα μάτια σου είναι γατίσια σα μια ταράτσα φθινοπωρινού ξενοδοχείου
ο ουρανός υπόσχεται βροχή και ξέρεις
πόσο χλομιάζουν οι ώρες, τα τρένα αρχίζουν χειμερινά δρομολόγια
κι ύστερα δεν ξέρω αν θ' ακούω για πάντα
εκείνη τη ραγισματιά στη φωνή, εσένα μονάχα ή ένα γράμμα
δίχως καν σκέψη ανταπόκρισης
Ακόμα μια νύxτα σπαταλημένη, χαμένος σε παιδικές χορωδίες
θυμάμαι ένα κλάμα παιδιού όταν οι δρόμοι χαμηλώνουν τα φώτα
~~~~~~~~~~~~
Άλλες καταχωρήσεις για τον Nίκο-Αλέξη Ασλάνογλου:
No 249: Ωδές στον πρίγκηπα
No 519: Ο θάνατος του Μύρωνα
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
Οι επτά ποιητικές ενότητες («Αισθηµατική ηλικία», «∆ύσκολος θάνατος», «Ο θάνατος του Μύρωνα», «Ποιήµατα για ένα καλοκαίρι», «Νοσοκοµείο εκστρατείας», «Ποιήµατα της τελευταίας άνοιξης» και «Αργό πετρέλαιο») οι οποίες απαρτίζουν την οριστική έκδοση 122 ποιηµάτων µε τίτλο «Ο δύσκολος θάνατος», αποτελούν αποσπάσµατα µιας εξοµολόγησης, που ποτέ δεν ολοκληρώθηκε, µε κύριο σκηνικό τη γενέθλια πόλη’ µόνο που ο χώρος δράσης µεταµορφώνεται σε συναισθηµατικό τοπίο, µε τον ποιητή να πρωτοπορεί στην εισαγωγή µοντέρνων στοιχείων που συνυπάρχουν επιδέξια µε µια µεσοπολεµική σκηνοθεσία. Στην ποίηση του Ασλάνογλου η καθηµερινότητα αποτυπώνεται µέσα από χαµηλωµένα φώτα, φωνές που σβήνουν, µια οµίχλη φωτεινή, βροχή και δάκρυα, µουσική και ψιθυρίσµατα αλλά και µεγάφωνα ανοιχτά, αυτοκίνητα, φώτα ηλεκτρικά, σφαιριστήρια, γήπεδα, παραθαλάσσια καφενεία, θέρετρα, παγωµένα γιαπιά, λάσπες, νεόχτιστα, θρύψαλα, χειρουργεία, λειτουργίες ερωτικές και τέφρα, ασφάλτους που πύρωσε η ηµέρα και ένα επίµονο ψιχάλισµα, εργατουπόλεις και σκοτεινά τοπία, µηχανές και εργοστάσια, φώτα του γκαζιού και σκονισµένες θάλασσες, πράσινες ακρογιαλιές και ερειπωµένους σταθµούς, κτίρια γυµνά και ελπιδοφόρα σήµατα, γνώριµα κλειστά τοπία και ένα ζεστό συννεφιασµένο πρωινό...
Απόσπασµα από το κείµενο του Γιώργου Βαϊλάκη,
«Νίκος Αλέξης Ασλάνογλου. Η θανάσιµη µοναξιά»,
ηλεκτρονικό περιοδικό e-poema [http://www.e-poema.eu/poem.php?id=45&pid=15]
Δημοσίευση σχολίου