Πρόλογος
Όταν το 1983 πρωτοξεφύλλισα το βιβλίο «Η Ερωμένη της», στην πρώτη έκδοση του 1929, νόμισα ότι επρόκειτο για ένα ξένο μυθιστόρημα μεταφρασμένο και διασκευασμένο με Ελληνικά ονόματα και τοπωνύμια. Ήταν κάτι που γινόταν μερικές φορές τα παλιά χρόνια. Το Παρίσι θα μπορούσε να γίνει Αθήνα, Νεάπολη και το Σανζ Ελιζέ, Λεωφόρος Αλεξάνδρας. Όταν όμως άρχισα να το διαβάζω προσεκτικά διαπίστωσα με μεγάλη έκπληξη ότι είχα στα χέρια μου ένα Ελληνικό λογοτέχνημα!
Δεν ήταν «αλλιώτικος» μόνο ο τίτλος. Όλα ήταν αλλιώτικα σ’ αυτό το βιβλίο, γραμμένο αναμφίβολα από μια γυναίκα με πηγαίο πληθωρικό και ακατέργαστο λογοτεχνικό ταλέντο. Και ήταν σαφέστατα σαπφική λογοτεχνία. Τι; Σαπφική λογοτεχνία στην μετά Σαπφώ Ελλάδα; Μα, ναι!! Και ακόμη ένας μεστός συνειδητοποιημένος γυναικείος λόγος.
Θησαύρισα πολλές φράσεις της και τις έκανα φυλαχτό σε μια εποχή έντονης αμφισβήτησης και προβληματισμού, όπου ανθούσαν τα κοινωνικά και τα περιθωριακά κινήματα. Οι φράσεις της με έκαναν να σκέφτομαι με μελαγχολία πως εμείς δεν είχαμε πει τίποτε το καινούγιο, όπως πιστεύαμε τόσα χρόνια, μέσα στις γυναικείες ομάδες μας και μέσα στα άκομψα δακτυλογραφημένα – πολυγραφημένα περιθωριακά μας έντυπα της εποχής εκείνης. Για πρώτη φορά διέκρινα πως οι επαναστατικές μας σκέψεις συνοδεύονταν από μια γλώσσα άκαμπτη, πομπώδη και στομφώδη. Καμμιά σχέση με τον δροσερό κι ευωδιαστό λόγο της Ντόρας Ρωζέττη.
Ήταν αναμφίβολα μια φωνή, η Ντόρα Ρωζέττη, που ερχόταν κατ’ ευθείαν από το μέλλον. Κι ας έγραφε το ξέθωρο εξώφυλλο: 1929. Ένιωσα πως αυτό το «μέλλον» έπρπε να το συναντήσω με σάρκα και οστά, να το ερευνήσω, να το γνωρίσω.
Ελένη Μπακοπούλου: Η φίλη μου Κυρία Ντόρα Ρωζέττη. Το νεανικό της Λεύκωμα (Οδός Πανός)
2 σχόλια:
Η γυναίκα με το ταγιέρ, Ελένη Μπακοπούλου, που ήρθε εκείνο το πρωί στο βιβλιοπωλείο της Διδότου 39. Ιανουάριος του 2006, είχε ένα μυστικό που το κράταγε κρυφό είκοσι δύο χρόνια. Το βιβλίο της Ντόρας Ρωζέττη, "Η Ερωμένη της", είχε κυκλοφορήσει σε νέα έκδοση στην Ελλάδα και προκαλούσε πάταγο. Οι δημοσιογραφικές πληροφορίες ήθελαν διάφορα πρόσωπα να διεκδικούν την πατρότητα της συγγραφέως. Η Ελένη Μπακοπούλου είχε γνωρίσει την συγγραφέα, ήξερε τα πάντα γι' αυτήν, απέκτησε την εμπιστοσύνη της, της παραχωρήθηκε προφορικό υλικό, φωτογραφίες και φυσικά το μοναδικό Λεύκωμά της, αφού το αρχείο της παραδόθηκε στην πυρά και στην καταστροφή, από την ίδια την Ντόρα Ρωζέττη, χρόνια πριν.
Το σκάνδαλο της Vodafone - με τις συνακροάσεις τηλεφώνων, ήταν την ίδια εποχή, φαινόταν κοινότατο, μπανάλ μπροστά στο σκάνδαλο της λογοτεχνίας, που η Ελένη Μπακοπούλου -ξεναγός το επάγγελμα, ανηψιά του ποιητή και δασκάλου μου Μιχάλη Κατσαρού- μου ενεχείρισε και μου ζητούσε να πράξω τα δέοντα. Τάχιστα. Με απόλυτη εχεμύθεια. Λίγο μετά την συνάντηση μας εχάθη. Μου είπε - εγώ θα φύγω στον αδελφό μου στην Αμερική• αν μου συμβεί κάτι εκεί, τα δικαιώματα στην αδελφή μου Βάσια. Και η Ελένη Μπακοπούλου, αφού μας είπε το μυστικό της, που την έτρωγε μια ζωή, έφυγε για τον Σείριο, στις 10 Σεπτεμβρίου 2006, όπου ζουν παιδιά.
Στο βιβλίο αυτό ο αναγνώστης θα συναντήσει έναν κόσμο, έναν πολιτισμό από το μέλλον. Μια άλλη εποχή. Αναπνοής.
Γιώργος Χρονάς
Οι Εκδόσεις της Οδού Πανός έκαναν μια πολύ σημαντική προσφορά με αυτή την έκδοση που συγκεντρώνει το υλικό που έχει απομείνει για να μας διαφωτίζει σχετικά με τη ζωή της Ντόρας Ρωζέττη αλλά με έμμεσο τρόπο και της Ελένης Μπακοπούλου. Οι άγνωστες, χαμένες, "ανύπαρκτες" ιστορίες, κάποτε από ένα σχεδόν θαύμα, ένα πλέγμα συγκυριών που δεν έχουμε τρόπο να τις κατανοήσουμε, αναδύονται στα μάτια κάποιων νεώτερων γενιών. Καταπληκτικό.
Υπάρχει ωστόσο σε αυτό το βιβλίο μια σημαντική αδυναμία και αυτή είναι ότι λείπει μια εισαγωγή -πλην του οπισθόφυλλου- ή ένας επίλογος, κάτι το επεξηγηματικό για τον αναγνώστη/ την αναγνώστρια που προσεγγίζει για πρώτη φορά αυτό το υλικό. Όλα τα κείμενα είναι "τσουβαλιασμένα" αλλά και πάλι ευτυχώς που τα έχουμε σ' αυτή την συγκεντρωτική έκδοση.
Ένα άλλο πάντως σημαντικό τυπογραφικό λάθος -πιθανότατα αποτέλεσμα του βιαστικού τσουβαλιάσματος- είναι ότι στο κεφάλαιο με τα ποιήματα της Ρίτας Μπούμη-Παππά, τα ποιήματα έχουν διπλοτυπωθεί, δηλαδή δεν βλέπουμε την παλιότερη έκδοση (με τα σημάδια του έρωτα γυναίκας προς γυναίκα) αλλά μόνο τη νεώτερη έκδοση των ποιημάτων εις διπλούν, αυτήν που είχε πειράξει η ίδια η Ρίτα Μπούμη ώστε να μην μπορεί κανείς να της καταλογίσει το αμάρτημα της λεσβιακής αγάπης.
Ωστόσο ακόμη και με αυτή την έκπτωση χαρήκαμε πολύ που πιάσαμε στα χέρια μας το συγκεκριμένο βιβλίο.
Ιωά. Μόδη
Δημοσίευση σχολίου