No 385

Γιάννης Τσαρούχης

Οι επιπόλαιοι θαυμασταί και επικριταί του Καβάφη στρατολογούνται απ’ αυτούς που θα συγχέουν πάντα. Η μοναδική του όμως αξία θα έγκειται στο μέτρο του, στην ενστικτώδη ικανότητα ν’ αποφεύγει την χυδαία αυταρέσκεια, την ανόητη πνευματική αυστηρότητα. Οι σύγχρονοι του, όποια κι αν ήταν η αξία τους, θαμπώθηκαν απ’ τα ξεφτίδια του δυτικού ρομαντισμού, δίνοντας συγχρόνως μεγάλη σημασία, άλλοι μεν στην σωτηρία δια της καθαρεύουσας, άλλοι δε στην σωτηρία δια της δημοτικής.
Με το ένστικτό του βρήκε την αληθινή παράδοση του Γένους, που ζει στο αίμα μας, στις μορφές μας, στις ψυχές μας, στις αυτόματες και αυθόρμητες πράξεις μας. Αυτή την παράδοση που εκφράζεται στην μακραίωνα λογοτεχνία σε γλώσσα ελληνική.
(…) Ο σπαραγμός του τον κάνει να οραματίζεται μέσα σ’ όλες τις ελληνικές λέξεις λυσιτελή σύμβολα που γιατρεύουν το άγχος του καλύτερα από την γραμματική και την κούφια αισθητική δεξιοτεχνία.

Ο Γιάννης Τσαρούχης διαβάζει Καβάφη στο σπίτι του Ανδρέα Εμπειρίκου (Άγρα)

No 384

Γιάννης Τσαρούχης

Η πολλαπλότητα των αναφορών και δανείων από διαφορετικούς γεωγραφικούς και πολιτισμικούς χώρους δεν επιτρέπει να ταυτίσουμε μονομερώς είτε τον όρο Ανατολή είτε τον όρο Δύση με την παράδοση ή αντίθετα με τη σύγχρονη τέχνη. Από την άποψη αυτή ο μετεωρισμός του ζωγράφου ανάμεσα στο παλιό και το νέο σημαίνεται διαφορετικά από το αντίστοιχο αισθητικό δίλημμα της γενιάς του, στη διατύπωση του οποίου είχε συμβάλει και ο ίδιος στα τέλη της δεκαετίας του ’30. αν κατά την περίοδο αυτή οι όροι Ανατολή και Δύση ήταν συνώνυμοι με την παράδοση και τη νεοτερικότητα αντίστοιχα, εξετάζοντας το συνολικό έργο του Τσαρούχη διαπιστώνουμε μια αντιστροφή στη χρήση τους. Παραδόξως, ο όρος Ανατολή εμφανίζεται ως μεταφορά του μοντέρνου και της εικαστικής αυτονομίας. Αντίθετα ο όρος Δύση συμπυκνώνει μεταφορικά την έννοια του προ-μοντέρνου ή αλλιώς τη μιμητική λειτουργία της ζωγραφικής.
(…) Η μιμητική σύλληψη της πραγματικότητας αποδεικνύεται ως ένα αναγκαίο στάδιο προτού ο ζωγράφος απομακρυνθεί από αυτήν και κατακτήσει την αυτονομία του πίνακα. Είναι φανερή από τη μια μεριά η έλξη που ασκεί στον καλλιτέχνη το θέμα (κατά το πλείστον, το ανδρικό σώμα), και από την άλλη η βούλησή του να το υπερβεί. Η αληθοφάνεια του μοντέλου δίνει τη θέση της στη χρωματική εκφραστικότητα και η φυσικότητα στο σχεδιαστικό ρυθμό. Ποτέ ίσως άλλοτε ο αισθησιασμός που εκλύεται από το έργο του Τσαρούχη, δεν βρήκε με τόση πληρότητα και ευστοχία, όσο στα έργα αυτά, το εικαστικό του αντίστοιχο.

Γιάννης Τσαρούχης, ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση. Επιλογές από τη συλλογή του Ιδρύματος Γ. Τσαρούχη (Υπουργείο Πολιτισμού)
Επιμέλεια: Άννα Καφέτση

No 383

Γιάννης Τσαρούχης

Αναμφισβήτητα υπάρχει μια διαφορά ανάμεσα στην Ανατολίτικη και τη Δυτική ζωγραφική, η οποία με απασχολούσε εκείνο τον καιρό. Η Ελληνική ζωγραφική με τράβηξε πάντοτε γιατί μου έδινε, αν όχι τίποτα άλλο, την ψευδαίσθηση ότι ενώνει τους δυο τρόπους.
Είναι άραγε δυνατόν να ενωθούν οι δυο τρόποι; Η απάντηση είναι δύσκολη και οι συνδυασμοί ό,τι το πιο επικίνδυνο. Αν όμως κανείς σεβαστεί τις δυνατότητες της ζωγραφικής και περιοριστεί σ’ αυτές, μπορεί τότε να ενώσει πολλά πράγματα που φαίνονται αντίθετα.
Μιλούμε συνεχώς για Ανατολή και Δύση ξεχνώντας πάντοτε πόσο βαθιά επίδραση είχε η Ελληνική ζωγραφική τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση. Γι’ αυτό σκέφτηκα συχνά πως τις τέχνες που δεν ακολουθούν το ελληνικό παράδειγμα θα έπρεπε να τις χαρακτηρίζουμε με το αν είναι προελληνικές ή με το βαθμό που είναι αντι-ελληνικές, έστω κι αν ακολουθούν ελληνικούς τρόπους.
Το τι είναι ελληνικό προσπαθούμε κι εμείς οι Έλληνες να το μάθουμε όπως και τόσοι άλλοι. Παράλληλα μ’ αυτό ο εξελληνισμός μας είναι παλιότερος και διαφορετικός από τον εξελληνισμό του Δυτικού, που επηρεάζει και μας όσο πάει περισσότερο. Το να εξελληνιστεί κανείς κατέληξε συχνά σε ιδανικό διεθνές που οδηγεί σε ευγενή συναγωνισμό. Για μας τους Έλληνες αυτό το δυτικό ιδανικό, που κάθε τόσο αδυνατίζει, είναι αδύνατο να είναι ξεχωρισμένο και άσχετο με τον προαιώνιο εξελληνισμό μας, δηλαδή τη συμμετοχή μας στον ελληνικό πολιτισμό που συνεχίζεται.

Γιάννης Τσαρούχης: ως στρουθίον μονάζον επί δώματος (Καστανιώτης)

No 382

Γιάννης Τσαρούχης

Μου αρέσει να ζωγραφίζω γυμνά, γιατί έτσι μπορεί κανείς να κατανοήσει την ψυχική γεωμετρία του ανθρώπου. Μετά φόβου θεού, πίστεως και αγάπης. Πρέπει να αντιμετωπίζει κανείς το σώμα σαν έργο του αγαθού πατρός Θεού, και όχι του σατανά, όπως έπίστευαν οι επάρατοι εχθροί της εκκλησίας, μονοφυσίτες. Για να υπάρχει νυμφίος, πρέπει να υπάρχει και γάμος και πρέπει να μάθουμε ποιος παντρεύεται ποιόν. Μην πλανάσθε, Ιουδαίοι. Το σώμα το φθαρτό παντρεύεται με την αθάνατη ψυχή και γι' αυτό έχει κοσμηθεί o νυμφώνας της εκκλησίας. Όσα είπα είπα, δεν είμαι όμως θεολόγος.
.

Γιάννης Τσαρούχης: Αγαθόν το εξομολογείσθαι (Καστανιώτης)

No 381

Κι αν έρθει μέρα σκοτεινή
και βάσανα χιλιάδες
να τα ξορκίζεις με έρωτα
με αγκαλιές και με φιλιά.
Κι όταν πέρα δεν τραβά
τραγούδα το τραγούδι μας
κι όλα θα δεις θα παν’ καλά!!!
...Η Κρυστάλλω ήταν άντρας
...και ο Κίτσος τραβεστί
...και ο παπάς ήταν νταβάς
...και ο αστυνόμος αδελφή
...Γιέιιι…

Γιώργος Μανιώτης: Η κρυστάλλω ήταν άντρας (Έκτυπο)

No 380

ΡΟΥΛΑ: …Όταν οι δικοί μου, φεύγαν και πήγαιναν διακοπές τα καλοκαίρια… εγώ, έμενα πίσω στο σπίτι για να μελετώ, επειδή έκανα φροντιστήριο για να δώσω εξετάσεις εισαγωγικές. Τα απογεύματα δεν ξέρω τι στο διάολο μ’ έπιανε, αλλά φορούσα τα φουστάνια τςη μαμάς, τις κάλτσες, τα κραγιόν, τα εσώρουχα και την ξανθιά της την περούκα κι έβγαινα στην βεράντα κι έπινα καφέ!
ΓΩΓΩ: …Πες μωρή Ρούλα πού έβαζες τα πόδια σου μωρή, αυτό με τρελαίνει, πες το το κακόχρονο να ‘χεις!
ΡΟΥΛΑ: …Τα πόδια τα ‘βαζα με χάρη πάνω στα κάγκελα για να φαίνονται όλα από κάτω. Απέναντί μας καθότανε ένας παιδαράς μέχρι εκεί πάνω μπασκετμπολίστας το επάγγελμα που μόλις μ’ έβλεπε να πίνω καφέ, τα ‘βγαζε όλα και γύριζε γύρω-γύρω σαν λύκος και παφ-πουφ άναβε το ‘ να τσιγάρο πάνω στο άλλο και ντουμάνιαζε το δωμάτιο κι ύστερα έπεφτε και στο κρεβάτι κι άνοιγε τις ποδάρες του μ’ ένα πράγμα σηκωμένο να… ως εκεί πάνω καλέ… (…) Κάποτε από τα πολλά δεν βάσταξα και του ‘κανα νόημα να ‘ρθει πάνω. Τι ήταν αυτό καλέ κορίτσια; Τι παράδεισος καλέ, τι μέθεξη; Τι έκσταση και τι μαγεία; Τρεις μέρες μείναμε κλεισμένοι μες στο σπίτι κι αν δεν είχαμε αδειάσει το ψυγείο άλλες τόσες θα μέναμε καλέ…Εγώ σε δέκα μέρες είχα πυρώσει, κεραμίδι είχα γίνει, έκαιγα… Τίποτα δεν με κρατούσε πια, όποιον έβλεπα ήθελα να τον παίρνω… Τέτοια λύσσα μ’ είχε πιάσει… Μια φορά θυμάμαι είχα πέντε μέρες να κοιμηθώ απ’ αγκαλιά σ’ αγκαλιά είχα εξαϋλωθεί καλέ, είχα μεθύσει… χα….χα …χα … Πριν επιστρέψουνε οι δικοί μου από τας διακοπάς τα μάζεψα κι έγινα καπνός. Τον χειμώνα γνώρισα τον Βαγγέλη ένα παιδί ατσίδα που μ’ έμαθε πως καλό και το «κοκό» αλλά όσο περνάει η μπογιά μου… δεν βλάφτει και το «τερπνόν μετά του ωφελίμου» το παραδάκι δηλαδή… και με πήρε ο μάγκας και με πήγε στην Σιγκαπούρη κι εγχειρίστηκα. Τρια χρόνια κάναμε μαζί μέχρι να βγάλω το χρέος… ύστερα ψυχραθήκαμε κι ο καθένας τράβηξε τον δρόμο του… Ε, αυτά… στην πρώτη μου ζήση με λέγανε Λευτέρη κι ήθελα να γίνω φυσικός… Άχαχαχαχαχ… αχαχαχαχ γι’ αυτό και με φωνάζουνε Ρούλα η Μελετηρή!!

Γιώργος Μανιώτης: Ο λάκκος της αμαρτίας (Κέδρος)

No 379

Είκοσι χρόνια αργότερα, αναφέρθηκε σε αυτές τις εμπειρίες του ενώ περπατούσε με τον James Lees-Milne. «Ήταν», έγραψε ο Lees-Milne στο ημερολόγιό του, «το αγαπημένο παιδί της μητέρας του. Έβλεπε τον πατέρα του μόνο κατά τη διάρκεια των αδειών του από το ναυτικό και, όταν εκείνος ερχόταν στο σπίτι, ο Μπρους απεχθανόταν την ανεπιθύμητη παρουσία του. Η μητέρα του, μια άμυαλη γυναίκα, τον παραχάιδευε και έφθανε ακόμη και να του φοράει τα ρούχα της όταν ήταν παιδάκι έξι χρονών».
Η Μαργκαρίτα αρνήθηκε πως έντυνε τον Μπρους με τα ρούχα της εκτός όταν αυτό χρειαζόταν για τις θεατρικές παραστάσεις του σχολείου, αλλά στον Μπρους έκανε χαρά να περιλάβει αυτή τη φαντασίωση στο βιβλίο του Στον μαύρο λόφο: «Ένα παγερό πρωινό, το σπίτι ήταν ασυνήθιστα σιωπηλό και η Μαίρη ανέβηκε επάνω όταν άκουσε να τρίζουν οι σανίδες στο δεύτερο πάτωμα. Ανοίγοντας την πόρτα του υπνοδβματίου της, είδε τον αγαπημένο της γιο να φοράει την πράσινη βελούδινη φούστα της που του έφθανε ως τις μασχάλες και το νυφικό της καπέλο που του έκρυβε το μισό πρόσωπο. ‘Πσσστ! Για όνομα του Θεού!’ του ψιθύρισε. ‘Μην τυχόν και σε δει έτσι ο πατέρας σου!’»

Nicolas Shakespeare: Bruce Chatwin (Χατζηνικολή)

No 378

ΦΕΡΓΚΟΥΣ: Θα έκανες τα πάντα για μένα;
Η Ντηλ νεύει καταφατικά
ΝΤΙΛ: Τα πάντα
Ο Φέργκους παίρνει ένα ψαλίδι για να κουρέψει τα μαλλιά της. Η Ντηλ ανασηκώνει το κεφάλι της.
ΝΤΙΛ: Μη –
ΦΕΡΓΚΟΥΣ: Είπες τα πάντα, Ντιλ –
ΝΤΙΛ: Μια καοπέλα πρέπει να βάζει κάποια όρια –
ΦΕΡΓΚΟΥΣ: Θέλω να σε μεταμορφώσω σε άντρα, Ντιλ…
Τον κοιτάζει.
ΝΤΙΛ: Γιατί;
ΦΕΡΓΚΟΥΣ: Είναι μυστικό.
ΝΤΙΛ: Θα σ’ αρέσω περισσότερο έτσι, Τζίμι;
ΦΕΡΓΚΟΥΣ: Ναι.
ΝΤΙΛ: Και δεν θα ‘ αφήσεις;
ΦΕΡΓΚΟΥΣ: Όχι
ΝΤΙΛ: Το υπόσχεσαι;
Φεργκους: Το υπόσχομαι.

.
Νιλ Τζόρνταν: Το παιχνίδι των λυγμών [το σενάριο] (Κέδρος)

No 377

Μετά την τελετήν εξήγαγεν ο Φρουμέντιος εκ του δισακκίου του ανδρικήν στολήν καλογήρου, την οποίαν παρεκάλεσε την φίλη του να ενδυθεή, ίνα γίνη δεκτή ως νεοφώτιστος εις την Μονήν της Φούλδας. (…)
Η Ιωάννα απεποιείτο ως έργον ασεβές την μεταμφίεσιν, αντιτάσσουσα εις του εραστού τας παρακλήσεις το ρητόν της Γραφής «ουκ έσται σκευή ανδρός επί γυναικί, ουδ’ ενδύσεται ανήρ στολήν γυναικείαν» αλλ’ εκείνος επέμενε, και εις το εδάφιον του Δευτεονομίου αντέταττεν την γνώμην του Ωριγένους, καθ’ ον αι γυναίκες θέλουσι μεταμορφωθή εις άνδρας κατά την ημέραν της Κρίσεως. Αποκριθείσης δε της Ιωάννας ότι ο Ωριγένης ήτο αιρετικός και πλην τούτου ευνούχος, ενεθύμισεν αυτή ο νεανίσκος το παράδειγμα της Αγ. Θέκλης, αδελφής του Αποστόλου Παύλου και πλην ταύτης την Αγ. Μαργαρίταν, την Αγ. Ευγενίαν, την Αγ. Ματρώναν και τόσας άλλας αγίας, αίτινες κρύψασαι υπό ανδρικόν ράσον το σώμα αυτών, το λευκόν ως πτέρυγα αγγέλου, απέκτησαν την αγιότητα, συζήσασαι μετά καλογήρψν, ως κατακτώσι και οι Τούρκοι τον παράδεισον ζώντες ματαξύ γυναικών.
Η νεότης, το κάλλος και η περιπάθεια ήσαν επιχειρήματα καθιστώντα ακαταμάχητον την ευγλωττίαν του νέου κατηχητού, ώστε η Ιωάννα καταπατήσασα μετ’ ου πολύ υπό τους μικρούς πόδας της τα τε παραγγέλματα της Γραφής και την γυναικείαν αυτής στολήν, ενεδύθη το ράσον και τα υπεδέθη τα σανδάλια εκείνα, άτινα έμελλε ματά τινα έτη να τείνη προς ασπασμόν εις τους μεγάλους της γης περί τον θρόνον της γονυπετούντας.
Αφού ετελείωσεν η μεταμόρφωσις, ωδήγησεν αυτήν ο Φρουμέντιος εις το χείλος της λίμνης, ίνα κατοπτρισθή. Ουδέποτε είχε σφίγξει σχοινίον την οσφύν ωραιοτέρου καλογήρου, το δε πρόσωπον της ηρωίδος μας έλαμπεν υπο το μοναχικόν κουκούλιον ως μαργαρίτης εντός του οστράκου. Ο Φρουμέντιος δεν ηδύνατο να κορεσθή θαυμάζων τον αδελφόν του Ιωάννην, προ του οποίου γονυπετήσας ως εν εκστάσει ήρξατο να ανυμνή την καλλονήν αυτού (…)

Εμμανουήλ Ροΐδης: Η Πάπισσα Ιωάννα (ΤΑ ΝΕΑ)*

* έκδοση με το πρωτότυπο κείμενο και απόδοσή του στη δημοτική.

No 376

Γιατί είσαι πια νεκρός, νεκρός για πάντα,
σαν όλους τους νεκρούς εδώ στη Γη
σαν όλους τους νεκρούς που λησμονιούνται
με τα σκυλιά τα ψόφια στοιβαγμένοι

Κανείς δε σε γνωρίζει πια. Μα εγώ σε τραγουδάω.
Γι’ αυτούς που θα ‘ρθουν τραγουδώ τη χάρη και ομορφιά σου.
Τη μεστωμένη γνώση σου, του νου τη φρονιμάδα.
Τη δίψα σου για θάνατο, τη γέψη των χειλιών σου.
Τη θλίψη που είχε μέσα της η γελαστή χαρά σου.

Χρόνια θ’ αργήσει να φανεί, αν θα φανεί ποτέ του,
τέτοιος καθάριος, ζωντανός, ζεστός Ανδαλουσιανός.
Την αρχοντιά του τραγουδώ με λόγια που στενάζουν
κι έν’ αεράκι οπού ‘κλαιγε στα λιόδεντρα θυμάμαι.

Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα: Θρήνος για τον Ιγνάθιο Σάντσιεθ Μεχίας από το Θέατρο και Ποίηση (Πατάκης)
Μετάφραση: Νίκος Γκάτσος

No 375

Ο Φεδερίκο ήταν πολύ διακριτικός, τόσο στην εξωτερική του εμφάνιση, όσο και στα συναισθήματα. Μπορεί να μη διέθετε το αρρενωπό παρουσιαστικό του Μπουνιουέλ, για παράδειγμα, όμως δεν έδινε καθόλου την εντύπωση του ομοφυλόφιλου, αν και οι φίλοι του το ήξεραν και το λάβαιναν υπόψη σε ειδικές περιπτώσεις (όπως όταν πήγαιναν στις πουτάνες). Κατά τα άλλα όμως δεν έδειχνε καθόλου διαφορετικός. Ήταν πολύ κλειστός, αυτό να λέγεται. Τις δύσκολες στιγμές τις περνούσε μονάχος. Εξαφανιζόταν. Όταν επανερχόταν είχε πάλι τη χαρωπή του έκφραση κι ήταν πάντα ο ίδιος, χωρίς κυκλοθυμίες.

Αγκουστίν Σάντσεθ Βιδάλ: Μπουνιουέλ, Λόρκα, Νταλί. Το αίνιγμα δίχως τέλος (Εξάντας)

No 374

Μετά τη σούπα, λέω χαμηλόφωνα στον Φεντερίκο:
- Πάμε έξω. Θέλω να σου πω κάτι σοβαρό.
Δέχεται, λίγο ξαφνιασμένος. Σηκωνόμαστε.
Μας δίνουν την άδεια ν’ αποχωρήσουμε στη μέση του γεύματος. Πηγαίνουμε σε μια κοντινή ταβέρνα κι εκεί λέω στον Φεντερίκο ότι αποφάσισα να μονομαχήσω με τον Μαρτίν Ντομίνγκεθ, τον Βάσκο.
- Γιατί, με ρωτάει ο Λόρκα.
Διστάζω για μια στιγμή, δεν ξέρω πώς να εκφραστώ κι απότομα τον ρωτάω:
- Είναι αλήθεια πως είσαι maricón («αδελφή»)
Φοβερά προσβεβλημένος, σηκώνεται πάνω και μου λέει:
- Μεταξύ μας, όλα τελείωσαν.
Και φεύγει.
Εννοείται ότι συμφιλιωθήκαμε το ίδιο βράδυ. Ο Φεντερίκο δεν είχε τίποτε το θηλυπρεπές στη συμπεριφορά του, καμιά επιτήδευση. Εξάλλου δεν του άρεσαν οι παρωδίες και τα αστεία πάνω σ’ αυτό το θέμα – όπως για παράδειγμα εκείνο το αστείο του Αραγκόν, που όταν ήρθε στη Μαδρίτη μερικά χρόνια αργότερα, για να δώσει μια διάλεξη στην Εστία, ρώτησε τον διευθυντή με την πρόθεση να τον σκανδαλίσει – πρόθεση που στέφθηκε με επιτυχία - : «Μήπως τυχόν γνωρίζετε κανένα ενδιαφέρον ουρητήριο;»

Λουίς Μπουνιουέλ: Η τελευταία πνοή (Οδυσσέας)

No 373

Auguste Rodin (Γαλλία)

.

Δέκα ολόκληρα χρόνια χωρίς την Μαρούσα!…Χωρίς την αγάπη, το χάδι, την ζεστή της έγνοια. Η γυναίκα, που μπήκε στη ζωή μου αχνοπατώντας για να την σημαδέψει για πάντα κι ύστερα εξαφανίστηκε χωρίς ν’ αφήσει ίχνη, σαν να μην είχε έρθει ποτε, χάθηκε σε μια ζωή που θα έμενε για μένα αόρατη και ανεξιχνίαστη. Αισθάνθηκα ένα ρίγος να διαπερνά το κορμί μου. Σηκώθηκε για να μπω στο σπίτι να ρίξω κάτι πάνω μου και τότε πρόσεξα έξω από την πόρτα του κήπου μια ακίνητη ανθρώπινη φιγούρα που, καθώς έπεφταν πάνω της οι ακτίνες της ανατολής, σχεδίαζαν το περίγραμμα μιας γυναίκας! (…) Δεν ήξερα αν ήταν η Μαρούσα στην πραγματικότητα ή αν ήταν η ανάμνησή της που με είχε κάνει να την προσωποποιήσω. Αυτή η πρωινή μου λαχτάρα για κείνη! (…) Δεν πρόλαβα να τελειώσω τις σκέψεις μου και η γυναικεία σιλουέτα έκανε μερικά βήματα κάνοντας το πρωινό αεράκι να της ανεμίσει τα μαλλιά. (…) Τώρα είχε έρθει πολύ κοντά μου και είχε σταθεί μπροστά μου, περιμένοντας ίσως το αγκάλιασμά μου. Το προσπάθησα τεντώνοντας το ένα χέρι μου, που όμως έμεινε μετέωρο κι έπεσε πίσω σαν άψυχο.
(…) Ένας αέρας έφερε τη μυρωδιά της λεβάντας απ’ τον κήπο. Την ανάσανε βαθιά και άφησε να της ξεφύγει ένας αναστεναγμός ανακούφισης. Μετά, είπε μόνο μια λέξη:
- Γύρισα!…

.
Νίνα Ναχμία: Τίποτα πριν. Τίποτα μετά (Οδός Πανός)

No 372

Κirk Fanelly

Η Έλεν απομακρύνθηκε για να γδυθεί, να λύσει τα μαλλιά της, να φορέσει το νυχτικό της. Όλα αυτά τα έκανε μ’ έναν αθόρυβο, δειλό τρόπο. «Είσαι πάγος!» ξανάπε η Τζούλια, όταν ξάπλωσε δίπλα της η Έλεν.
«Με συγχωρείς», είπε η Έλεν. Δεν είχε νιώσει να κρυώνει προηγουμένως, αλλά τώρα που ένιωθε τη ζεστασιά του κορμιού της Τζούλιας, άρχισε να τρέμει. «Με συγχωρείς», ξανάπε. Τα δόντια της χτυπούσαν. Προσπάθησε να μείνει ακίνητη’ το τρέμουλο χειροτέρεψε.
«Αμάν!» είπε η Τζούλια, αλλά άπλωσε το χέρι της γύρω απ’ την Έλεν και την τράβηξε κοντά της. Μύριζε ύπνο, ξέστρωτα κρεβάτια, άλουστα μαλλιά, αλλά ευχάριστα, θεσπέσια. Η Έλεν έμεινε κολλημένη πάνω της και έκλεισε τα μάτια της. Ένιωθε εξαντλημένη, αδειασμένη’ σκέφτηκε την ημέρα που είχε περάσει – της φαινόταν απίστευτο που τόσο λίγες ώρες μπορούσαν να ππερικλείσουν τόσο διαφορετικά επίπεδα βίαιου συναισθήματος.
Ίσως να σκεφτόταν το ίδιο και η Τζούλια. Ο ώμος της ανασηκώθηκε και ξανάπεσε, καθώς αναστέναξε. «Τι γελοία μέρα κι αυτή!» είπε.
Η Έλεν έγειρε το κεφάλι της, κάπως ταπεινά, ώσπου ακούμπησε στο στήθος της Τζούλιας. Είπε, «Σκέφθηκα ότι μπορεί να έφευγες».
«Θα ‘πρεπε», είπε η Τζούλια. «Θα σου άξιζε».
«Ένιωσα σαν τον Οθέλο, σαν τον ταπεινό Ινδιάνο, που πέταξε ένα μαργαριτάρι, πλουσιότερος απ’ όλη τη φυλή του»
«Βλαμμένη».
«Σ’ αγαπώ».
«Βλαμμένη. Κοιμήσου».
«Μη μ’ αφήσεις», σκέφθηκε η Έλεν. Άκουγε τους χτύπους της καρδιάς της Τζούλιας: σταθεροί, μυστικοί, άπιαστοι. «Μη μ’ αφήσεις».

Σάρα Γουώτερς: Η Έλεν και η Τζούλια (περιοδικό Granta,τεύχος 1)

No 371

Ύστερα είχα νέα απ’ τον Τόνι:
«…Το προηγούμενο βράδυ ήμουν σ’ ένα μπαρ, όταν το μάτι μου πήρε τον Μπάρετ. Έκανα πως δεν τον είδα. Αλλά ήρθε και μου μίλησε. Μου φάνηκε λιγάκι σφιγμένος. Δεν είχα πιει πολύ. Μου έλεγε συνέχεια πόσο λυπόταν που «με είχε προδώσει» και «με είχε εξαπατήσει» και με παρακαλούσε να ακούσω τις εξηγήσεις του. Ήταν υπερβολικά μελοδραματικός. Ο κόσμος στο μπαρ γύριζε και μας κοίταζε. Φοβόμουν ότι από στιγμή σε στιγμή θα έπεφτε στα γόνατά μου και θ’ άρχιζε να κλαίει. Επέμενε τρομερά ν’ ακούσω την ιστορία του. Έτσι υποχρεώθηκα να τον ακούσω.
(…) Και ομολογώ ότι μου φαίνεται ότι εγώ τον αδίκησα κι όχι αυτός . καημένε Μπάρετ! Φαινόταν τόσο χλωμός κι αδύνατος! Φροντίζει μια γριά στη Λόουντς Σκουέαρ. Του χτυπάει το κουδούνι όλη μέρα και νιώθει εντελώς δυστυχισμένος. Ξέρεις κανένα να θέλει έναν υπηρέτη κλάσεως;
Με λίγα λεφτά θα τον έπαιρνα εγώ πάλι…»

Ρούμπιν Μώγχαμ: Ο υπηρέτης (Μέδουσα)

No 370

Francis Bacon (Ηνωμένο Βασίλειο)

Εννέα μέρες. Πέρασαν κιόλας εννέα μέρες. Πώς ήταν άραγε η ζωή μου, η καθημερινότητά μου, πριν έρθει ο Τζων; Θυμάμαι; Ε, αλίμονο τώρα, φυσικά θυμάμαι! Κι όμως… κι όμως θα μου είναι πολύ δύσκολο να συνεχίσω τη ζωή μου όπως πριν, όταν εκείνος δεν θα αποτελεί πια μέρος της. Βέβαια ήμουν πάντα μοναχικός άνθρωπος, αυτό είναι αλήθεια. Μοναχικός είναι ο άνθρωπος ο οποίος επιλέγει τη μοναξιά – ή μάλλον δεν επιλέγει τόσο τη μοναξιά, όσο θέλει να μείνει μόνος. Υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα σε αυτόν που είναι μόνος και σε αυτόν που επιθυμεί να μείνει μόνος. Είναι η διαφορά ανάμεσα σε ένα μαζοχιστικό και σπάνιο είδος οδύνης, στη μοναδικότητα που αυτός λαχταράει, σε μια μοναδικότητα που δίχως αμφιβολία τον πονάει. Τέλος πάντων, είναι νωρίς ακόμα.

Gilbert Adair: Κλειστό βιβλίο (Σέλλας)

No 369

Andy Warhol (ΗΠΑ)

.

Τελικά ένα νέο αγόρι ίσως τηνέιτζερ που περπατούσε με μερικά άλλα αγόρια στην Market Streeet του Πάτερσον, πιο κάτω απ’ το Δημαρχείο κι απ’ τη τράπεζα και το μεγάλο κατάστημα Σουνμέικερ πριν τρία ή δύο χρόνια, όταν τριγυρνούσα στο κέντρο της πόλης, ποιος ξέρει για ποιο λόγο. Δεν είχε ούτε τη ζωώδικη λαμπρότητα του Σπανιόλου, ούτε τον πόνο και τη διανόηση των άλλων, ούτε την ηλικία τους’ ήταν μάλλον κοντός, σε πρώτη ματιά πολύ κοντός (σαν να είχε κατσιάσει από το κάπνισμα), και φορούσε πολύ κολλητά τζην’ είχε όμως ωραίο σώμα, σφιχτούς γοφούς και δυνατά και συμπαγή γεννητικά όργανα που τέντωναν τα εφαρμοστά τζην, και μπορεί να φόραγε κι ένα βρώμικο φανελάκι στο φαρδύ κοντόχοντρο στήθος του (παρόλο που δεν ήταν νάνος, απλώς ένας μικροκαμωμένος δυνατός έφηβος) – κι ένα συνηθισμένο ούτε άσχημο ούτε όμορφο πρόσωπο – κι όμως, μόλις τον πρωτοαντίκρισα περνώντας από δίπλα του, ένιωσα σχεδόν να λιποθυμώ απ’ το κύμα της βρώμικης σεξουαλικότητας, πραγματικής απλοϊκής γνώσης, αθώου αισθησιασμού’ ελευθερία του σώματος, δύναμη στο στομάχι και στους γοφούς του. Περπατούσε στο δρόμο κι εγώ τον ακολουθούσα. Με είχε μαγέψει τόσο – το σώμα μου αντιδρούσε στο δικό του σαν μαγνήτης – ένιωθα ταραχή, έλξη, ναυτία στο στομάχι απ’ τον πόθο – η αμεσότητα του κορμιού του – μιλούσε με κάτι ψιλόλιγνους ασχημάτιστους νεαρούς, κάπνιζε άνετα ένα τσιγάρο, μιλούσε περιγράφοντας μάλλον κάποια κατάκτηση, ή κομπάζοντας για τη δήθεν συμμετοχή του σε συμμορία ή κρησφύγετο. Ποτέ στη ζωή μου δεν ξανάδα κάποιον που να θέλω να ενώσω τόσο πολύ μαζί του το κορμί μου – εκτός ίσως π’ τον πρωτόγονο Σπανιόλο του Χιούστον.

.
Άλλεν Γκίνσμπεργκ: Ημερολόγια (Εστία)