Κυριακή, Μαΐου 06, 2007

No 435

Χώρος όπου ευδοκίμησε πρωτίστως η ομοφυλοφιλική έκφραση είναι βαβαίως ο υψηλός της ποιήσεως χώρος (…)
Με τον ηδονιστικό και φιλοσοφικό Καβάφη, εκπρόσωπο της αντικειμενικής, πλαστικής, κλασικής τάσης μέσα σε νεωτερικό ποιητικό πλαίσιο και τον, τολμηρότατο μουσικά, σπρωγμένο ως τα όρια του τραγουδιού και αδιάλλακτο ως προς αυτό Λαπαθιώτη (επίσης ηδονιστικό αλλά και, στην εξέλιξή του, δραματικό ποιητή), το πράγμα, καθώς φαίνεται, δεν μπορούσε να πάει πιο μακριά, να γίνει από άγριο ξεκάθαρο:

Μες στην ορφάνια και την ερημιά μου,
κι εγώ ζητώντας κάποιο γιατρικό,
βγάζοντας το κουτί με τα τσιγάρα,
του πρόσφερα με τρόπο φιλικό.

Με κοίταξε παράξενα και πήρε,
συλλογισμένο κι αινιγματικό…
………
Γύρισε μόνο σιωπηλά τα μάτια
που μάντευα μιαν άρρητη ομορφιά
και τα ‘μπηξε έτσι μέσα στα δικά μου,
μ’ επιμονή και θλίψη σαν καρφιά,
που πια δεν βάσταξα άλλο, και του λέω:
- Πώς έτσι μόνος, δίχως συντροφιά;

(Ν. ΛΑΠΑΘΙΩΤΗΣ, Ο έρως του απολύτου)


Στα επόμενα μεταπολεμικά χρόνια, κυρίαρχη φυσιογνωμία στην ομοφυλοφιλική ποίησή μας αναδείχθηκε ο Ντίνος Χριστιανόπουλος (…) Άλλοτε με δραματικότητα, συχνά με χιούμορ ή ενδιαφέρουσες κοινωνικές προεκτάσεις, τραγουδάει σε ποικίλες ποιητικές φόρμες (ακόμη και λαϊκό έμμετρο στίχο αλά μανιέρ των ρεμπέτικων) την ερωτική αγωνία, όπως κι ο ίδιος λέει, σε όλες της τις εκφράσεις: ανικανοποίητα αισθήματα, τσαλαπατήματα, τύψεις, απελπισίες κλπ, εξαντλώντας τα θέματά του σε βαθμό τέτοιο που ν’ αποτελεί τον κυρίαρχο ουράνιο θόλο που μόνο σαν περαστικές αστραπές σκίζουν άλλοι ποιητές της γενιάς του, με λίγο πολύ παρόμοια θεματολογία: ο Θεοδωρακόπουλος, ο Ιωάννου, ο Ασλάνογλου, ο Ταχτσής, ο Τσιριμπίνος ή ακόμη και νεότεροι ποιητές, όπως ο Αγγελάκης, η Θ. Ντάκου κλπ.(…)
Το κλίμα αλλάζει κα΄πως με κάποιους ποιητές της λεγόμενης «γενιάς του 70». Αναφέρομαι στον πρώτο Χρονά και στον παραγνωρισμένο και σχεδόν τελείως άγνωστο Χάρη Μεαγαλυνό (…)

Τάκης Σπετσιώτης: Τριανδρίες και Σία (Άγρα)

Σάββατο, Μαΐου 05, 2007

No 434

Τη δεκαετία του ’50, ένα αναπτυσσόμενο ομοφυλοφιλικό κίνημα στην Αμερική οδήγησε στην ίδρυση της Mattachine Society και των Daughters of Bilitis, το καθένα με τα περιοδικά τους, ONE και The Ladder αντίστοιχα. Το ποιητικό κίνημα των Beat και οι συγγραφείς του Black Mountain College άσκησαν την επιρροή τους. Ο Olson, o Creeley και ο ομοφυλόφιλος ποιητής Robert Duncan χρησιμοποιούσαν την “ανοιχτή”, “οργανική” μορφή ή τον λεγόμενο “projective verse”. Το «Howl» (Ουρλιαχτό, 1956) του Ginsberg είχε τεράστιο αντίκτυπο σε μία ολόκληρη γενιά νεαρών ομοφυλόφιλων συγγραφέων. Ο Auden και ο εραστής του Chester Kallman ζούσαν στη Νέα Υόρκη και ήταν φίλοι με τον ψυχοθεραπευτή και ποιητή Paul Goodman. Ο Harold Norse, ο ποιητής της Δυτικής Ακτής, ήταν γραμματέας του Auden στη Νέα Υόρκη προτού φύγει για την Ευρώπη. Ο Jack Spicer και o Robert Duncan ζούσαν στη Δυτική Ακτή, το ίδιο και ο Paul Mariah και ο Thom Gunn. Ο Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός έδινε ένα δυνατό νέο παρόν στην καλλιτεχνική σκηνή. Εστέτ όπως ο James Merrill πήγαιναν με το αυτοκίνητό τους από το Stonington μέχρι την πόλη της Νέας Υόρκης για να δειπνήσουν με φίλους του λογοτεχνικού χώρου. Ο Howard Moss έκανε εμφανίσεις σε gay πάρτυ της μόδας και νεοφερμένοι όπως ο Richard Howard συστήνονταν στον Ginsberg, τον Baldwin και τον Edward Albee. Ο Edward Field προσπαθούσε να τα καταφέρει ως ηθοποιός και πήγαινε σε πάρτι της May Swenson μαζί με τον Ralph Pomeroy. Ο O’Hara, ο Ashbery και ο Schuyler είχαν γίνει στενοί φίλοι και έβγαιναν κάθε βράδυ στην πόλη ως μέλη της «Σχολής της Νέας Υόρκης» (New York School).
Σ’ αυτή τη μεταπολεμική περίοδο υπήρξε ένας πρωτοφανής αριθμός ποιητών που ήταν συνειδητοποιημένοι ομοφυλόφιλοι και είχαν μία gay κουλτούρα και ευαισθησία, παρ’ όλο που οι όροι “gay κουλτούρα” και “gay ευαισθησία” δεν είχαν ακόμη πλήρως διαμορφωθεί. Αυτοί οι συγγραφείς θέλησαν να γνωριστούν μεταξύ τους. Διάβασαν και ανέπτυξαν θεωρητική σκέψη σχετικά με την ομοφυλοφιλική ερωτική ποίηση των προηγούμενων γενεών: του Καβάφη στην Αίγυπτο, των Whitman, Harltey, Hughes και Crane στην Αμερική, του Wilde και των Ουράνιων ποιητών στην Αγγλία, του Stefan George στη Γερμανία, των Rimbaud και Verlaine στη Γαλλία, του Στράτωνα στην Αρχαία Ελλάδα και του Κάτουλλου, του Μαρτιάλη και του Γιουβενάλη στην Αρχαία Ρώμη. Γνώριζαν ακόμη ομοφυλόφιλους συγγραφείς της δεκαετίας του ’40 όπως οι George Barker, Robert Friend και Dunstan Thompson, και είχαν τα ερεθίσματα από προηγούμενες ποιητικές συλλογές ομοφυλοφιλικής ποίησης όπως την ανθολογία του Edward Carpenter Ioläus (Ιόλαος, 1926). Υπήρχαν κι άλλοι ομοφυλόφιλοι συγγραφείς που τους επηρέασαν, από τον Henry James έως τον Jean Genet και τον James Baldwin. Οι μεταπολεμικοί ομοφυλόφιλοι ποιητές ανέπτυξαν πολλές φιλίες μεταξύ τους. Κινούνταν σε μία gay κοινωνική και πολιτισμική σφαίρα, έχοντας επίγνωση των άλλων gay εκδηλώσεων στον κόσμο της τέχνης, της φωτογραφίας, της ιστορίας, του θεάτρου και της μουσικής. Το έργο τους προμήνυε το εκρηκτικό κίνημα απελευθέρωσης των ομοφυλόφιλων (Gay liberation movement) του τέλους της δεκαετίας του ’60 και της αρχής της δεκαετίας του ’70.
.
Walter Holland: Η ρίζα της κάλαμου. Μία μελέτη της αμερικανικής ομοφυλοφιλικής ποίησης. Από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έως σήμερα
στο Ιστορία της Σύγχρονης Ομοερωτικής Λογοτεχνίας (επιμ. Sonya L. Jones) [Πολύχρωμος Πλανήτης, 2007]